در این عمل، اعصاب و مغز یا پالپ دندان تخلیه می‌شوند و درون دندان پاک و بسته می‌شود. بدون این درمان، بافت‌های اطراف دندان عفونت پیدا می‌کنند و ممکن است آبسه دندانی ایجاد شود.
پالپ یا محفظه پالپ ناحیه نرمی درون کانال‌های ریشه دندان قرار می‌گیرند.
اعصاب دندان هم درون این کانال‌ها هستند. این اعصاب برای سلامت و کارکرد دندان پس از بیرون آمدن دندان از لثه اهمیت حیاتی ندارد. این اعصاب فقط کارکرد حسی دارد- یعنی حس گرما یا سرما را منتقل می‌کند. بود یا نبود عصب دندان بر کارکرد روزانه دندان تأثیر نمی‌گذارد.
هنگامی بافت عصبی یا مغز دندان آسیب می‌بیند، متلاشی می‌شود و باکتری‌ها شروع به تکثیر درون محفظه مغز یا پالپ دندان می‌کنند. در مرحله بعد باکتری‌ها و سایر خرده‌ریزهای ناشی از پوسیدگی دندان به ایجاد آبسه دندان می‌انجامد. آبسه یک حفره پر از چرک است که در انتهای ریشه دندان تشکیل می‌شود.
عمل روت کانال ممکن است در یک ویزیت یا تعداد بیشتر ویزیت بوسیله دندان‌پزشک عمومی یا متخصص اندو انجام می‌دهد. متخصص اندو دندانپزشکی است که در علل، تشخیص، پیشگیری و آسیب‌های ریشه دندان تخصص دارد.
- مراحل عمل روت کانال
اولین قدم برای انجام گرفتن عکس اشعه ایکس برای مشاهده شکل ریشه‌های دندان و تعیین وجود نشانه‌های عفونت در استخوان مجاور است. سپس دندان‌پزشک با استفاده از تزریق داروی بی‌حسی موضعی ناحیه اطراف دندان را بی‌حس می‌کند
قدم بعدی این است که خشک و عاری از بزاق نگهداشتن ناحیه اطراف دندان با استفاده از غلافی لاستیکی است.
سپس یک سوراخی درون دندان با مته ایجاد می‌شود. مغز دندان با باکتری‌ها، بافت عصبی پوسیده و خرده‌ریزهای مربوط از راه این سوراخ تخلیه می‌شوند.
این فرآیند پاک کردن با استفاده از سوهان‌هایی ظریفی انجام می‌شود. مجموعه‌ای از این سوهان‌ها که به‌طور متوالی قطرشان افزوده می‌شود، درون سوراخ قرار داده و به پایین فشرده می‌شود تا ریشه دندان کاملاً تخلیه شود. آب یا هیپوکلریت سدیم به طور متناوب برای شستن و خارج کردن این بافت‌ها به کار می‌رود.
هنگامی که دندان به طور کامل پاک شد، حفره بسته می‌شود. برخی از دندان‌پزشکان پیش از بستن حفره یک هفته صبر می‌کنند. برای مثال، اگر عفونتی وجود داشته باشد، دندان‌پزشکتان ممکن است دارویی درون دندانتان قرار دهد تا این عفونت برطرف شود. برخی از دندان‌پزشکان در همان روزی که ریشه دندان تخلیه می‌شود، حفره دندان را می‌بندند. اگر عمل روت کانال در یک روز به پایان نرسد، یک پرکننده موقتی در سوراخ خارجی قرار داده می‌شود تا دندان تا ویزیت بعدی در برابر آلاینده‌هایی مانند بزاق و مواد غذایی محافظت شود.
در ویزیت بعدی، یک خمیر درزگیر و یک ماده لاستیکی به نام «گاتا پرچا» درون کانال ریشه دندان قرار داده می‌شود. بعد سوراخ بیرونی هم که در شروع درمان ایجاد شده است، با پر کردن بسته می‌شود.
قدم بعدی بازسازی بیشتر دندان است. از آنجا که دندانی که نیاز به عمل روت کانال دارد، اغلب دندانی با پرشدگی وسیع است یا پوسیدگی گسترده‌ای یا ضعف دیگری دارد، روکش دندانی یا سایر روش‌های بازسازی دندان باید به کار برده شود تا از شکستن آن جلوگیری شود و کارکرد کامل دندانی بازگردد.
- بعد از انجام عمل
عمل روت کانال به داشتن درد زیاد شهرت دارد. اما درواقع اغلب افراد می‌گویند که درد آن بیشتر از یک پر کردن ساده دندان نیست.
در نخستین روزهای پس از پایان یافتن عمل روت کانال، ممکن است دندان به خاطر التهاب طبیعی بافت‌ها به خصوص اگر پیش از عمل دندان‌درد یا عفونت وجود داشته باشد، حساسیت داشته باشد. این حساسیت یا ناراحتی معمولاً با مسکن‌های معمول مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن برطرف می‌شود. اغلب بیماران در روز بعد از عمل به فعالیت روزانه‌شان بازمی‌گردند.
تا زمانی که عمل روت کانال کاملاً به پایا ن برسد، یعنی دندان به طور دائمی پر شود و/یا روکش دندانی کار گذاشته شود، بهتر است از جویدن با دندان در حال ترمیم خودداری کنید. با این کار از آلودگی دوباره درون دندان و همچنین از ترک خوردن دندان شکننده پیش از بازسازی کامل آن جلوگیری می‌شود.
عمل روت کانال میزان بالایی زا موفقیت در حد بیش از ۹۵ درصد دارد. بسیاری از دندان‌هایی که روت کانال می‌شوند برای تمام عمر دوام پیدا می‌کنند.