وسعت 17 کیلومترمربعی و وجود 9 محله در این منطقه سبب شده است توجه به ایجاد زیرساخت‌های مقابله با حوادث طبیعی و غیر‌طبیعی بیش از هر زمان دیگری احساس شود. از سوی دیگر، فعالیت مدارس قدیمی و نیازمند تخریب و نوسازی را باید به این مشکلات اضافه کرد. به بهانه بررسی وضعیت ایمنی مدارس، زیرساخت‌های ایمنی منطقه و چالش‌های این حوزه با «مجید رحمانی» دبیر ستاد مدیریت بحران منطقه 16 گفت‌وگو کرده‌ایم.
قلب تپنده بازار ایران درست کنار منطقه16 قرار دارد. منطقه‌ای که زمین‌های خوبی برای تبدیل شدن به انبارها و بارانداز کالا در اختیار دارد و به این دلیل، بسیاری از بازاریان سال‌هاست کالاهای خود را در این منطقه انبار می‌کنند. دبیر ستاد مدیریت بحران شهرداری منطقه، از برخی آسیب‌های این مجاورت پرده برمی‌دارد و می‌گوید: «تبدیل شدن منطقه به بارانداز کالاها و محصولات بازاریان برای اهالی منطقه و مسئولان بی‌دردسر نبوده است. آمار وقوع حریق، سقوط اجسام و... در این منطقه بالاتر از مناطق دیگر است.
بیشتر حریق‌ها در انبارها رخ می‌دهد و باید برای ارتقای ایمنی در این اماکن، کار جدی انجام شود.» «مجید رحیمی» می‌گوید امکانات و تجهیزات ایمنی در منطقه تقریباً جوان است: «اکنون 6 پایگاه مدیریت بحران در منطقه فعال است. اغلب این پایگاه‌ها در دهه 80 ساخته شده‌اند. به دلیل ریزدانگی املاک و نبود زمین مناسب برای ساخت پایگاه مدیریت بحران در محله جوادیه که محله‌ای مهم در منطقه است،
سوله بحران نداریم.» به گفته این مسئول، اقداماتی برای راه‌اندازی پایگاه مدیریت بحران در این محله در حال انجام است: «تلاش می‌کنیم سینما «توسکا» را از شهرداری، برای ایجاد پایگاه مدیریت بحران در محله جوادیه در اختیار بگیریم. در این صورت انتظار می‌رود شاخص‌های ایمنی برای مقابله با حوادث طبیعی و غیر‌طبیعی افزایش یابد.»
- بازپس‌گیری سوله مدیریت بحران
دبیر ستاد مدیریت بحران منطقه در ادامه به کاربری‌های سوله‌های مدیریت بحران منطقه اشاره می‌کند و می‌گوید: «سوله‌های ورزشی در اختیار سازمان ورزش است. همه این سوله‌ها بخش اورژانس نیز دارند و در آن خدمات امدادی ارائه می‌شود. سوله بعثت نیز که تا سال گذشته در اختیار مؤسسه «باقرالعلوم» بود از این مؤسسه تحویل گرفته شده است. اکنون در حال تجهیز این سوله برای وارد کردن آن به چرخه مدیریت بحران منطقه هستیم.»
- مدارس منطقه در مخاطره
رحیمی به ادامه اجرای طرح «مدرسه آماده» در منطقه اشاره می‌کند و آمار قابل تأملی ارائه می‌دهد: «در سال تحصیلی جاری 140 باب واحد آموزشی در منطقه فعال است. کارشناسان مدیریت بحران تاکنون 34 باب واحد آموزشی را از نظر 118 شاخص ایمنی بررسی کرده‌اند که طی آن، 1634 مخاطره از نبود کپسول اطفای حریق گرفته تا سست بودن پی ساختمان شناسایی شده است.
از این تعداد 6 مدرسه در وضعیت قرمز، 28 مدرسه در وضعیت زرد و تنها 2 مدرسه در وضعیت سبز قرار داشتند.» او می‌افزاید: «براساس برنامه زمانی تعیین شده، امسال 80 مدرسه در قالب طرح مدرسه آماده از سوی کارشناسان مدیریت بحران منطقه بررسی می‌شوند. متأسفانه بسیاری از مدارس منطقه قدمتی بالای 50 سال دارند و باید تخریب و نوسازی شوند.
اقدامی که با توجه به محدودیت‌های آموزش و پرورش و هزینه سنگین نوسازی یا تخریب واحدهای فرسوده، کار مشکلی به نظر می‌رسد.» دبیر ستاد مدیریت بحران منطقه از راهکاری که شهرداری منطقه برای بهبود شاخص‌های ایمنی در مدارس مشکل‌دار در پیش گرفته است سخن به میان می‌آورد:
«شهرداری منطقه می‌کوشد با ارائه برخی امکانات به مدرسه‌هایی که ضریب ایمنی آنها در محدوده زرد قرار دارد، ایمنی این دسته از مدارس را ارتقا دهد. در این راستا سال گذشته از محل اعتبار ستاد بحران منطقه، حدود 95 میلیون تومان برای ارتقای ایمنی 9 مدرسه منطقه هزینه شده است.»
- احیای 5درصدی سهم ساخت مدرسه
دبیر ستاد مدیریت بحران شهرداری منطقه، پایه‌گذاری بنای بسیاری از مدارس را از محل کمک‌های شهرداری می‌داند و می‌گوید: «درگذشته ماده 68 قانون شهرداری‌ها را داشتیم که اجازه می‌داد به غیر از سهم 3درصدی کمک به آموزش و پرورش، 5درصد از محل درآمدهای شهرداری به ساخت مدارس اختصاص یابد. مدت‌هاست این قانون حذف شده است و انتظار می‌رود با توجه به وضع نامناسب مدارس، مسئولان در مجلس اجازه دهند که شهرداری به حوزه ساخت مدارس ورود کند تا بتوان بافت‌های فرسوده مدارس را از بین برد و مدرسه‌ای ایمن ساخت.»
- چالش منطقه در گروه‌های دوام
با اینکه سال‌ها ازفعالیت گروه‌های دوام در محله‌ها می‌گذرد، به نظر می‌رسد برخی کمبودها سبب شده است فعالیت این گروه‌های مردمی که با هدف واکنش سریع به حوادث آموزش دیده‌اند با چالش روبه‌رو شود. دبیر ستاد مدیریت بحران منطقه در این باره می‌گوید: «سال گذشته 2 هزار و 955 نفر در برنامه‌های آموزشی گروه‌های دوام شرکت کردند. بیشتر این افراد را بانوان تشکیل می‌دهند و مردان استقبال چندانی از این برنامه‌ها نکرده‌اند.
حضور نداشتن مردان در این برنامه‌ها چالشی است که باید برای برطرف کردن آن فکر اساسی شود.» او دلیل بی‌میلی مردان به برنامه‌های آموزشی گروه‌های دوام را در یک مسئله خلاصه می‌کند: «مردان مسئولیت تأمین معیشت خانواده را برعهده دارند. این مسئله سبب شده است مردان کمترین مشارکت و عضویت در گروه‌های دوام را داشته باشند. این مسئله چالشی است که می‌تواند در هنگام بروز سوانح و بلایای طبیعی تأثیر منفی خود را نشان دهد.»