همشهری محله
-
فیلم | راز سردیسهای توغ طیب
یکی از توغهایی که مردم جدا از ارزش موزهای، منزلت معنوی برای آن قائل هستند توغ هیئت مرحوم طیب حاج رضایی است.
-
فیلم | عطر سیب در تکیه حصاربوعلی
سالهاست که در مراسم نخلگردانی تکیه حصاربوعلی سیبهای باغهای شمیران توزیع میشود.
-
شکوه تعزیههای ری با حضور حرفهایها از سراسر ایران
ری از روزگار قدیم یکی از کانونهای اصلی تعزیه بوده و نقل است که بسیاری از تهراننشینها در دهه اول محرم برای تماشای تعزیه به تکیههای اطراف حرم عبدالعظیم(ع) یا زمینهای کشاورزی و بایر نزدیک حرم که محل برپایی تعزیه بود، میرفتند.
-
«دوسکومی»های خاطرهانگیز روبهروی مسجد حصاربوعلی
سقاخانه نونوار محله حصاربوعلی که چند سالی است در این محله ساخته شده، یادآور سقاخانه کهن مسجد حصاربوعلی است؛ همان سقاخانه کوچک که اگرچه نشانی از آن باقی نمانده، اما اهالی حصاربوعلی با تماشای ظرف مخصوص این سقاخانه که به «دوسکومی» معروف بود یاد و خاطر آن را زنده نگه میدارند.
-
اجرای تعزیه معروف و پرطرفدار روز محشر در تکیه آقا | تنها تکیهای که تعزیه میلاد امام حسن(ع) را برگزار میکرد
استقبال مردم تهران از تعزیه موجب شده بود تا در دوره قاجار مکانهایی اختصاصی برای اجرای تعزیه ساخته شود.
-
اینجا آینه تهران است | همنشینی آینه و کاشی و کتیبه با چهار نگهبان
صبح که نور خورشید به آینههای سقاخانه میتابد، سقاخانه خیابان ظهیرالاسلام به نگینی درخشان تبدیل میشود. نام این سقاخانه تاریخی را آیینه طهران گذاشتهاند. هنر آینهکاری بهکاررفته در سقاخانه اگرچه تغییراتی داشته، اما هنوز هم زیبایی منحصربهفردی دارد و جلوهای خاص به این سقاخانه کهن بخشیده است.
-
فیلم | نمادهای روی علم نشانه چیست؟
علامت علاوه بر اینکه تیغههای متفاوتی دارند، دارای نمادهایی همچون شیر، اسب، اژدها، اسب، سپر، کلاهخود، شمشیر و...هستند که بر روی آنها حکاکی شده است.
-
نخستین سقاخانه مصور تهران با تمثال سقای کربلا
بنای سقاخانه علیجان در کوچهای به همین نام، دهههاست که میعادگاه عاشقان اهل بیت(ع) بود. اهالی محله پامنار، زائران امامزاده اسحاق (ع) و رهگذرانی که به هوای خرید از مراکز تجاری بازار عودلاجان و پامنار گذرشان به این محدوده میافتاد، با آب گوارای این سقاخانه گلویی تازه میکردند و صلواتی میفرستادند.
-
شرط حضور اسبها در تعزیههای ری چه بود؟ | نذر شتربانهای باقرآباد در دهه اول محرم
از سالهای قدیم رسم بر این بود که اسب های تعزیه را از میدان ترهبار شوش به ری می آورند تا مراسم تعزیه تاسوعا و عاشورایی حسینی برپا شود.
-
آب سقاخانههای شمیران از توچال تامین میشد
آب نزد گذشتگان به ویژه در محله هایی که کسب و کارشان با کشاورزی گرهخورده بود، حرمت بسیاری داشت تا جایی که بسیاری از پدران آب قنات را به عنوان مهریه دختران خود انتخاب میکردند. قرار گرفتن شمیران در دامنه کوههای البرز و مجاورت با قله توچال موجب شده بود تا شمیران از قناتهای پر آبی برخوردار باشد.
-
فیلم | متفاوتترین قهوهخانه پایتخت را بشناسید
در دل محله سلسبیل قهوهخانهای وجود داشت که پاتوق هنرمندان و ریشسفیدان این محله بود.
-
راز توقف ماشینهای گرانقیمت مقابل سقاخانه قلمستان
بوی عود و اسپند همه کوچه را برداشته است. کتیبههای سیاه دورتادور سقاخانه را سیاهپوش کرده است. محرمها هیئتی کوچک به رسم هرسال در جوار سقاخانه قلسمتان به پا میشود؛ همان سقاخانه معروفی که آوازهاش بالاشهریهای را با ماشینهای گرانقیمت به قلمستان میکشاند.
-
داستان یک تعزیه اعتراضی
به سید مصطفی کاشانی، معروف به میرعزا، لقب نابغه تعزیهنویسی ایران میدادند؛ تعزیهگردان و تعزیهنویس برجستهای که در دوران ناصرالدینشاه و مظفرالدینشاه قاجار دهها تعزیه مجلس تعزیه سرود و تسلط بسیاری در سرودن شعر و نوحه و اشعار تعزیه داشت. در ادامه به ماجرای اخراج او از تکیه دولت پرداختهایم.
-
چرا شمیران سقاخانه تاریخی ندارد؟
همجواری تکیه و سقاخانه و سیراب کردن زائران، از رسمهای کهنی است که در دورههای مختلف به شیوه های متفاوت اجرا شده است. تهران دارای سقاخانه های تاریخی با آینه کاری و کاشیکاری است اما سید مهدی اعرابی، تهران پژوه به این سوال پاسخ می دهد که چرا شمیران سقاخانه تاریخی ندارد؟
-
حکایت مخالف خوانی که محبوب مردم شد | چرا او همه داراییاش را فروخت؟
بیشتر مخالفخوانها بین تماشاگران تعزیه محبوبیت زیادی ندارند و به واسطه همذاتپنداری مخاطب با نمایش در برخی موارد مورد خشم و نفرین تماشاگران قرار میگیرند که البته نشانه مهارت تعزیهخوان است. مرحوم رمضان فرخرو، خسروشمر، قدیمیترین مخالفخوان شهرری نزدیک به ۶ دهه با همین شیوه زندگی کرد.
-
فیلم | زهر عقرب و توبه مصطفی
آقا مصطفی دادکان، معروف به مصطفی دیوانه گندهلات محله پاچنار بود. وقتی توبه کرد، نوکری اباعبدالله الحسین(ع) را به همهچیز ترجیح داد.
-
تعزیهخوان سنگلج، کارگردان معروف بریتانیا را متحیر کرد| ماجرای نعره مهیب برزوبیگ
تهران تعزیهخوانان بزرگی به خود دیده است. از سنگلج تا ری، از تجریش تا روستای سنگان، محله به محله میرزاها و معینالبکاهای معروفی زندگی میکردند که سالها تعزیهخوان تکیه دولت و تکیههای دیگر این شهر بودهاند.
-
«خاله حسنی» بنیانگذار تعزیه در دولت آباد بود | اجرای تعزیه دور از چشم ژاندارم ها
سابقه برپایی مراسم عزاداری و تعزیهخوانی در محله دولتآباد به اوایل دهه 20 برمیگردد. در آن سالها، دولتآباد قریهای بین ری و تهران بود و اهالی به خصوص قشر جوان برای برپایی مراسم عزاداری به «میدون کوچیکه» در شهرری می رفتند.
-
زنان شبیهخوانان این تعزیه بودند | نقش معینالبکاء در برپایی مراسم شبیهخوانی
اگرچه تعزیه را به عنوان هنری مردانه میشناسیم و مردان به عنوان شبیهخوان اجرای نقشهای مختلف این نمایش را برعهداه دارند، اما نشانههایی از اجرای تعزیه توسط زنان در دوران قاجار وجود دارد. در ادامه به نقش زنان در اجرای تعزیه دوران قاجار پرداختهایم.
-
میرزا الکساندر، ۳۳ نسخه از تعزیه تهران را به کتابخانه ملی فرانسه هدیه داد| تعزیه معروف « ایلچی فرنگ» چه بود؟
برگزاری تعزیههای بزرگ و مجلل از جانب درباریان بهخصوص در عهد قاجار همیشه مهمانان ویژهای داشت. ؛ مهمانان خارجی که اغلب از مستشاران، سفیران، نظامیان، اعضای کنسولگری و خانوادههایشان بود.
-
۱۶۰ سال تعزیه در شمیران
اجرای تعزیه در آبادیهای شمیران، همان روستاهای سرسبزی که اکنون به محلههای شمال شهر تبدیل شدهاند، قدمت بسیار دارد. در یک دو قرن اخیر، تکایای کهن این گستره علاوه بر میزبانی از مجالس عزاداری، میزبان اجرای تعزیه نیز بودهاند. در ادامه به ۱۶۰ سال اجرای تعزیه تکایای معروف شمیران پرداختهایم.
-
فیلم | شبیه عاشورا | روایتهای خواندنی از مراسم شبیهخوانی در پایتخت
تعزیهخوانی یا شبیهخوانی در فرهنگ ایرانی اسلامی هنری ریشهدار است؛ نمایشی آیینی که وقایع کربلا و رویدادهای تاریخی و حماسی حزنانگیزی که در دشت کربلا بر امام حسین (ع) و یارانش گذشت را روایت میکند.
-
فیلم | زمزمه غلامعلی جاودان شد
بچه محل سلسبیل، شعری سرود که سالهاست بر زبان زائران حرم امام رضا(ع) جاری است.
-
فیلم | بستنشینی در سقاخانههای تهران
رویکرد اصلی سقاخانه سیراب کردن زائران و رهگذران بود تا آنها پیالهای آب به یاد سقای کربلا بنوشند.
-
حکایت حاجتروایی مردان و بساط شمعفروشی بچههای خانیآباد
کوچه سقاخانه در محله تختی، کوچه خاطرات بچههایی است که دور سقاخانه کوچه جمع میشدند و برای رهگذران شمع روشن میکردند، برای پیرزنی که حاجت داشت و یا مردی که بیماری امانش را بریده بود.
-
نذر معروف کسبه بازارچه استاد علی | زمزمه یا عباس از پشت پنجره سبز
کاسبهای بازارچه استاد علی در خیابان تختی باور دارند که این پنجره کوچک نزدیکترین مسیر برای رسیدن به دل بابالحوائج ابوالفضل عباس (ع) است. آنها سالهاست از آب سقاخانه مینوشند و ذکر سلام یا حسین (ع) را زمزمه میکنند.
-
حکایت سقاخانهای به یادگار از عصر صفوی | شبهزیارتگاه حضرت ابوالفضل(ع) در بازار حضرتی
بخشی از بازار ری در دوره صفوی و بخشی دیگر در دوره قاجار ساخته شده و از آنجا که سقاخانه بازار ری در بخش قدیمیتر واقع شده باید آن را یادگار دوره صفوی بدانیم.
-
فیلم | عطر معنویت در گذرهای تهران
سقاخانهها در بافت شهری تهران نمادی از معنویت در یک گذر به شمار میرفتند و جنبه آیینی داشتهاند.
-
هنر عمواغلیها در قصر شاهی | ۱۴۵ مترمربع نقشهای چشمنواز
یکی از آثار هنری کاخموزههای سعدآباد، نیاوران و مرمر قالیهای دستبافی است که طرح و نقشههای چشمنوازی دارند. این قالی های ارزشمند نشاندهنده هنر ایرانیان است که در موزههای تهران به یادگار مانده است.
-
قتل یک آمریکایی در سیاسیترین سقاخانه تهران
کنسولیار آمریکا بعد از غائله خونین مقابل سقاخانه شیخ هادی به یکی از قهوه خانه های تهران منتقل می شود اما مردم به آنجا هجوم می برند و آخرین ضربات را به پیکرش وارد می کنند.