تاریخ انتشار: ۱۷ آبان ۱۳۹۷ - ۱۹:۳۶

نوشته: جان تالتا آماد*- ترجمه یونس شکرخواه: جان فیسکه (Fiske, John) یکی از نویسندگان پیشگام در توسعه بین‌المللی مطالعات فرهنگی بریتانیاست.

جان فیسکه با استفاده از آثار افرادی نظیر پیر بوردیو (Pierre Bourdieu)، آنتونیو گرامشی (Antonio Gramsci)، میشل فوکو (Michel Foucault) و میشل سرتو (Michel de Certeau) مطالب فراوانی علیه موضع کاهش‌گرایانه ضد فرهنگ انبوه ـ که با پذیرش پدیده تمایز (agency) در قبال فرهنگ عامه مخالفت دارد ـ نگاشته است.

او معتقد است کالاهای فرهنگی صرفاً بر اساس مشی و دستورات تولیدکنندگان چنین محصولاتی مصرف نمی‌شوند، بلکه مصرف‌کنندگان به طرزی فعال، این نوع محصولات را به وسیله رویه‌های معنی‌سازی خود ـ که قانونمند هم نیستند ـ وارد زندگی روزمره‌شان می‌کنند.

از دیدگاه جان فیسکه، مردم نه تنها فرهنگ عامه را به کار می‌برند، بلکه از آن به طرزی خلاقانه برای شکل‌دهی به هویت اجتماعی‌شان و همچنین برای کسب نوعی لذت مقاومت، استفاده می‌کنند.

در ترمینولوژی فیسکه، این استفاده‌کنندگان، در عین حال تولیدکنندگان سرمایه‌های فرهنگی مهم و نیز معانی هستند.

فیسکه با نگرشی مشابه اما خوش‌بینانه‌تر از استوارت هال (Stuart Hall)، فرهنگ عامه را آوردگاهی برای مبارزه بین یکسان‌سازی حاکم و مقاومت یکپارچه (در برابر آن) می‌داند.

وی معتقد است برنامه‌های تلویزیونی و فیلم‌های سینمایی از لحاظ نشانه‌شناسی قادرند قدرت فرهنگی را از پایین به بالا اشاعه دهند.

PAULA TALTA AMAD*