یک فضای بکر و دست نخورده که قرار بود برخلاف دیگر مناطق و محله‌های فرسوده پایتخت که تو در تو و درهم و برهم ساخته شده و شکل گرفته بودند، از نظر ساخت‌وساز اصولی و تأمین امکانات خدماتی، رفاهی و سرانه‌های عمومی و آموزشی به الگو و نمونه تبدیل شود. اما خواب شیرین ۲ دهه قبل برای این منطقه نوپای تهران تعبیر نشد و هرآنچه که در آن روزها تصور می‌شد امروز سرابی بیش نیست.
واقعیت این است که اهالی منطقه ۲۲ از امکانات ضروری یک زندگی شهری نظیر مدرسه، مراکز فرهنگی و شبکه حمل‌ونقل عمومی بی‌بهره هستند. اوضاع زمانی نگران‌کننده‌تر می‌شود که می‌بینیم با توجه به ساخت‌وسازهای گسترده انجام شده در سال‌های اخیر، جمعیت این منطقه با سرعت چشمگیری روبه افزایش است و در آینده‌ای نزدیک این کمبودها بیش از پیش آزاردهنده می‌شود و خودنمایی خواهد کرد.
منطقه ۲۲ در حالی عنوان نخستین طرح جامع شهر تهران را یدک می‌کشد که به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌های شهری، مشکلات زیادی گریبانش را گرفته است. این منطقه از ۸ محله و ۱۸ شهرک مسکونی با جمعیتی بالغ بر ۱۸۰هزار نفر تشکیل شده و در سند توسعه چشم‌انداز قرار است تا سال ۱۴۰۰جمعیت این منطقه به ۵۰۰ هزار نفر برسد. کمتر از ۳ سال به تحقق این پیش‌بینی مانده و براساس مطالعات تحقیقی شهرداری این آمار افزایش پیدا خواهد کرد. از طرفی برخلاف رشد جمعیت در این منطقه، سرانه‌های آن رشد چشمگیری نداشته و همچنان در همان نقطه قبلی درجا می‌زند. سرانه‌هایی که بودنشان واجب و از حقوق اولیه هر شهروندی است.
- مشکلی تازه برای اهالی منطقه
اردیبهشت سال ۹۲ بود که فاز اول دریاچه شهدای خلیج‌فارس افتتاح شد. اهالی انتظار داشتند با ساخت دریاچه مصنوعی شهدای خلیج‌فارس وضعیت بهتر و سیلی از امکانات رفاهی و خدماتی به این منطقه روانه شود، اما علاوه بر مشکلات قبلی، مشکلات دیگری هم به آنها اضافه شد. «نادر عظیمی» از اهالی بلوار جوزانی در این‌باره می‌گوید: «در این منطقه فضای آموزشی بسیار کم است.
به همین خاطر مجبوریم فرزندانمان را در مدارس و مراکز فرهنگی مناطق دیگر ثبت‌نام کنیم. کم بودن فشار آب لوله‌کشی هم از دیگر مشکلات قدیمی این منطقه است که اکنون با ساختن مجتمع‌های بزرگ مسکونی و افزایش جمعیت، حادتر شده است، اما ترافیک معضل تازه‌ای است که اهالی این محدوده در چند سال اخیر و بعد از ساخت‌وسازهای انبوه برج‌های بلندمرتبه و همچنین ساخت دریاچه، آن را تجربه می‌کنند. .»
- دسترسی دشوار به شبکه حمل‌ونقل عمومی
توسعه شبکه حمل‌ونقل عمومی و دسترسی به آن از دیگر الزاماتی است که مدیریت شهری منطقه باید آن را در اولویت‌های اجرایی‌اش قرار دهد. منطقه ۲۲ از وسایل حمل‌ونقل عمومی مانند خطوط اتوبوس‌های تندرو و مترو بی‌بهره است. «مهدی اسماعیلی» ساکن بلوار گلهاست. او درباره کمبود وسایل حمل‌ونقل عمومی می‌گوید: «ساکنان شمال غربی‌ترین نقطه پایتخت، برای رسیدن به مرکز شهر ابتدا باید خود را به پایانه آزادی یا پایانه مترو صادقیه برسانند و از طریق وسایل نقلیه عمومی این پایانه‌ها برای رسیدن به مقصدشان استفاده کنند که این مسئله باعث اتلاف وقت زیادی می‌شود.» او در ادامه می‌گوید: «این منطقه به دلیل وسعت جغرافیایی‌اش به فضاهای آموزشی، درمانی، رفاهی و تفریحی نیاز دارد و مسئولان شهری باید به فکر راهی برای جبران و تأمین این کمبودها باشند.»
- مصوباتی که اجرایی نشد
در سال‌های اخیر زیرساخت‌های منطقه ۲۲ با اصول شهرسازی همگام نبوده است. «اصغر قدیمی» دبیر دبیران شورایاری منطقه ۲۲ در این‌باره می‌گوید: «قبل از افزایش قیمت زمین در این منطقه، سازمان‌ها و تعاونی‌های مختلفی در این محدوده انبوه‌سازی کردند و بعد از ساخت دریاچه هم برج‌سازی در این منطقه رونق پیدا کرد، اما برخلاف رونق ساخت‌وساز، کاری برای فراهم کردن امکانات شهری انجام نشد و زیرساخت‌ها مانند گذشته باقی ماند.
به همین دلیل است که در برخی از محله‌های این منطقه هنوز مدرسه وجود ندارد. اگر در زمان صدور پروانه و اجازه ساخت، قوانین (۳۰ به ۷۰) در شهرداری رعایت می‌شد، اکنون سرانه‌ها در منطقه ۲۲ کم نبود. در مطالعات مجموعه شهری تهران به کاهش بارگذاری مسکونی مصوب سال ۱۳۸۲ اشاره شده است، اما در ۴ سال گذشته ساخت‌وساز بی‌رویه به دلیل افزایش قیمت زمین در این منطقه، باعث شده است تا این مصوبه رعایت نشود. برای مثال مشکل حمل‌ونقل عمومی در این منطقه بسیار حاد است و بعضی مواقع اتوبوس‌ها با تأخیر ۴۰ دقیقه‌ای به مقصد می‌رسند که دلیل آن هم فرسوده بودن اتوبوس‌ها و خراب شدن آن در طول مسیر است.»
- یکی از ۵ منطقه محروم پایتخت
قرار بود منطقه ۲۲ منطقه نمونه شهر تهران باشد، اما به گفته «محمد سالاری» رئیس کمیسیون شهرسازی شورای‌شهر تهران به آشفته‌ترین منطقه پایتخت تبدیل شده است. او می‌گوید: «طبق تصمیمات مدیران شهری در سند چشم‌انداز ۱۴۰۰پیش‌بینی شده بود که منطقه ۲۲ که فضاهای بکر و دست نخورده زیادی داشت به‌عنوان الگوی توسعه پایدار شهری در تهران و حتی کشور تبدیل شود، اما متأسفانه ساکنان این منطقه از برخی امکانات اولیه مانند مدرسه محروم هستند.
همچنین بر اساس طرح تفصیلی و چشم‌انداز سال۱۴۰۰ باید برای سکونت ۵۰۰ هزار نفر در این منطقه امکانات مختلف ایجاد شود و از طرفی هم طرح تفصیلی این منطقه با طرح جامع شهری شهر تهران مغایرت دارد.» سالاری می‌گوید: «در دوره گذشته مقرر شده بود ۷۰درصد از عرصه املاک بزرگ مقیاس در اختیار سرانه‌های هفت‌گانه شهرتهران قرار بگیرد، اما این تصمیمات محقق نشد و سرانه‌های منطقه با توجه به رشد جمعیتی‌اش افزایش پیدا نکرد. به همین دلیل اکنون منطقه۲۲ به لحاظ برخورداری از سرانه‌های آموزشی، جزو ۵ منطقه محروم شهر تهران محسوب می‌شود.»
- نگاه
- برخوردارترین منطقه
طبق بررسی‌های انجام شده منطقه ۲ در بین مناطق پهنه غربی تهران، منطقه‌ای برخوردار به لحاظ امکانات رفاهی و خدماتی است. در این منطقه ۵ سینما، ۱۹۰ بوستان، ۶۲ اماکن تفریحی و ورزشی، ۹ بیمارستان و ۶ایستگاه آتش‌نشانی وجود دارد. همچنین کارشناسان حوزه شهری کمبود فضاها و مراکز فرهنگی در سطح منطقه، عدم تأمین فضاهای پارکینگ در کاربری‌های عمده، ضعف شدید حمل‌ونقل عمومی به‌ویژه در بخش شمالی منطقه، مناسب نبودن برخی معابر و تقاطع‌ها جهت استفاده معلولان و نابینایان و احتمال سیل‌خیز بودن ۶ مسیل اصلی درکه، عبدل‌آباد، حسنک، فرحزاد، سیل برگردان غرب و نیزار را به‌عنوان نقاط ضعف این منطقه برشمرده‌اند.
- داشته ها
- کوچک و محروم
شهرداری منطقه ۹ در غرب تهران واقع شده است. وجود بافت فرسوده و ناکارآمد، کمبود سطح کاربری‌های شهری مورد نیاز ساکنان از قبیل بوستان و فضاهای سبز، شبکه معابر و دسترسی، فضاهای فرهنگی، پایین بودن سطح سرانه کاربری مسکونی (به‌طور متوسط در حدود ۱۱مترمربع)، کمبود فضاهای خدماتی در پهنه‌های مسکونی، توزیع نامناسب برخی از خدمات شهری مانند بهداشتی و درمانی، کمبود محیط‌های آبی از قبیل آبنما، مجهز نبودن معابر و شبکه‌های اصلی به مبلمان و ملزومات شهری از جمله نقاط ضعف و کمبودهای امکانات شهری این منطقه است. با وجود جمعیت زیاد ساکنان در این منطقه تنها یک بیمارستان، ایستگاه آتش‌نشانی و سینما دارد.
- دریچه
- کمبود سرانه درمانی
به گفته کارشناسان مطالعات و پژوهش شهرداری، سرانه درمانی منطقه ۲۱ به دلیل نداشتن بیمارستان، مطلوب نیست و ساکنان آن برای استفاده از خدمات درمانی باید به بیمارستان‌های مناطق همسایه مراجعه کنند. ارتقای کیفیت شرایط سکونت، کار و اوقات فراغت در راستای ایجاد محیط شهری جذاب و شاداب با توسعه سرانه‌های رفاهی و خدماتی و همچنین ارتقای شرایط حفاظت از منطقه در مقابل حوادث غیرمترقبه مانند سیل و زلزله از جمله دغدغه‌های مدیران شهری برای رفع کمبود سرانه‌های این منطقه است.