اما به علت نبود یک گذر، پاساژ، میدان و مکانی برای اجتماع مردمی آن سالها، سینما آزادی (شهر فرنگ) و شهر قصه وظیفه یک فضای عمومی برای تفرج را به عهده گرفت و در کمتر از یک دهه یکی از بهترین سینماهای تهران شد.
ناگهان در یک جمعه تابستانی سینما آزادی سوخت و بعد از یک دهه در دوران شهردار فعلی تهران در یک ضرب‌الاجل باورنکردنی مجموعه سینما، فضاهای تجاری فرهنگی به جای سینما آزادی با نام خاطره‌انگیز سینما آزادی ساخته شد که قرار است 16 بهمن افتتاح شود. با مهندس بابک شکوفی طراح مجموعه جدید سینما آزادی گفت‌وگوی کوتاهی انجام داده‌ایم تا در شماره‌های بعد درباره چند و چون آن به بحث و بررسی بپردازیم.
با مهندس بابک شکوفی عضو شاخه مدیران جوان جامعه مهندسان مشاور ایران، فارغ‌التحصیل دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم وصنعت، طراح مجموعه سینما تماشا، ساختمان جدید دیوان عدالت اداری، دادگستری کل استان‌های گلستان و قم، مجموعه مسکونی سوهانک، همچنین طراح بازسازی بافت فرسوده مجد مشهد و تالیف بیش از 40 مقاله تخصصی معماری است.
- فکر مجموعه‌شدن سینما آزادی چگونه شکل گرفت؟
شاید یکی از مهمترین مشخصه‌های آن چند عملکردی بودن این مجموعه است. یعنی علاوه بر 5 سالن سینما، عملکردهای دیگری از قبیل رستوران، کافی‌شاپ، مجموعه تجاری و... نیز همگی در یک ساختمان جمع شده‌اند.
اساسا فکر ایجاد مجموعه‌های سینمایی چندمنظوره در سال‌های اخیر در دنیا از اینجا شروع شد که استقبال از تک سالن‌های سینما روبه کاهش می‌رفت و تلاش شد با کنار هم قراردادن چند کاربری عمومی از قبیل سالن‌های سینما، فضاهای تجاری، فضاهای ورزشی و تفریحی در کنار هم و ایجاد مراکز جاذب جمعیتی به این مهم پرداخته شود به نحوی که هر یک از این کاربری‌ها به تقویت کاربری‌های مجاور خود کمک کند.
به این ترتیب مراجعین به هر یک از این فضاها در معرض فضاهای دیگر نیز قرار می‌گیرند و به استفاده از آن تشویق می‌شوند.مثلا تماشاچیان فیلمی که منتظر شروع سئانس جدید آن هستند می‌توانند این دقایق را با قدم زدن در مجموعه تجاری بگذرانند و یا مراجعین به مجموعه تجاری در جریان آخرین فیلم‌های روی پرده و زمان اکران آن قرار گرفته و به دیدن آن تشویق می‌شوند.
البته در طراحی چنین مجموعه‌هایی باید به این نکته توجه داشت که این کاربری‌های مختلف نباید تداخلات مزاحم برای هم ایجاد کنند که در مجموعه سینمایی آزادی تمهیداتی اندیشده شده که چنین اتفاقی نیافتد مثلا اگر کسی خواست مستقیما وارد فضای سینمایی شود و کاری هم به سایر کاربری‌ها مانند تجاری نداشت، از این امکان برخوردار باشد که بدون ورود به فضاهای تجاری با استفاده از چرخه پله‌های برقی بدون واسطه وارد هال انتظار سینمای مورد نظر شود.
- مجموعه سینمایی آزادی چه تفاوتی با سینماهایی که تاکنون در ایران ساخته شده دارد؟
پیش از شروع مرحله طراحی در بررسی که از ماهیت ساختمان جدید مجموعه سینمایی آزادی انجام دادیم به این نتیجه رسیدیم که با توجه به عملکردهای متعدد عمومی مجموعه که شهروندان بسیاری را در طول روز به خود جذب خواهد کرد و همچنین بار عاطفی و نوستالژیکی که نسبت به سینما آزادی وجود دارد، این ساختمان در آینده یک بنای معمولی نخواهد بود و جایگاهی جدی در ابنیه شهری خواهد داشت که نه فقط در مقیاس محله‌ای، که اگر به مکان و موقعیت ممتاز قرارگیری آن هم توجه کنیم به جایگاه مهم شهری آن بیشتر پی خواهیم برد.
درست است که هر ساختمانی در شهر، بخشی از فضای شهری را می‌سازد ولی این نقش در مورد مجموعه سینمایی آزادی بسیار جدی‌تر خواهد بود.
به این ترتیب ما در این ساختمان با یک فضای عمومی شهری مواجه هستیم و طراحی سینما آزادی جدید هم با این دیدگاه انجام شد، یعنی ما فضاهای سالن انتظار سینماها، کافی شاپ‌ها، راهروهای مجموعه تجاری و رستوران را مجموعا یک فضای عمومی شهری تلقی کردیم که اگرچه در طبقات مختلف قرار می‌گیرند ولی دارای ارتباط ارگانیک فضایی، بصری و حرکتی با یکدیگر هستند. یک میدان عمومی شهری که به صورت عمودی سازمان یافته و شاخه‌های مختلف آن به صورت افقی در طبقات توسعه می‌یابد.
این فضای عمومی شهری جایی است برای نشستن، پرسه زدن، ایستادن و راه رفتن و در هر یک از منازل و موقعیت‌های مختلف؛ به این ترتیب با اتفاق تازه‌ای مواجه خواهیم بود که در مجموع یک فضای زنده و پرانرژی را به وجود خواهد آورد.
همانطور که ما در کوچه‌های شهرهای قدیمی در پشت هر پیچ با پرسپکتیو تازه و متنوعی مواجه می‌شویم که در مجموع قدم زدن در آن را به یک تجربه هیجان‌انگیز تبدیل می‌کند. در طراحی سناریوی حرکتی مجموعه سینمایی آزادی سعی کردیم این تنوع فضایی و بصری متوالی را به وجود آوریم.
فرضا در بدو ورود به ساختمان و شروع حرکت به سمت سالن‌های سینمای طبقات بالاتر، حرکت افراد روی پله‌های برقی در پشت یک نمای شیشه‌ای شفاف صورت می‌گیرد که امکان دیدن فضای شهری بیرون را کاملا امکان‌پذیر می‌کند، سپس در مرحله‌ای در طبقات بالاتر یک انتقال حرکتی از یک زنجیره پله برقی به پله‌های برقی دیگر صورت می‌گیرد که این مفصل حرکتی در پشت یک سطح بسته قراردارد و دید ناظران هم از شهر قطع شده و به فضاهای داخلی سالن انتظار و کافی شاپ‌های طبقاتی معطوف می‌شود و سپس با ادامه حرکت در زنجیره پله‌های برقی بعدی یکبار دیگر در طبقات بالاتر به نمای شفافی می‌رسیم که دوباره توجه را به چشم‌انداز شهری برمی‌گرداند.
- یکی از نگرانی‌های مجموعه جدید آزادی ایجاد ترافیک در محل و کمبود پارکینگ است، برای حل این مشکل چه پیش‌بینی‌هایی شده است؟
اولا این را بگویم که صرف ساخته شدن این ساختمان در آن نقطه تاثیر چندانی
در بار ترافیکی عبوری خیابان‌های مجاور آن نخواهد داشت، زیرا به طور مثال بار ترافیک عبوری محور جنوبی ساختمان یعنی خیابان شهید بهشتی،حداکثر حدود 25هزار اتومبیل در ساعت است که مجموعه سینمایی آزادی در شلوغ‌ترین ایام عبور کمتر از هزار اتومبیل را باعث خواهد شد که در مقایسه با ترافیک معمول آنجا عدد قابل توجهی نیست که بخواهد روی ترافیک معمول آنجا اثرگذار باشد.
در مورد پارکینگ باید بگویم که وجود پارکینگ کافی برای چنین مجموعه‌ای الزامی است ولی متاسفانه به دلیل ابعاد زمین و عرض کم آن امکان ایجاد پارکینگ طبقاتی در زیرزمین این ساختمان میسر نبود، چون باتوجه به گردش حرکتی خودروها، تعداد کمی خودرو در هر طبقه امکان استقرار داشت و مجبور بودیم برای تامین پارکینگ مورد نیاز بیش از 15-10 طبقه به زیرزمین برویم که اصلا امکان‌پذیر نبود. پس تصمیم گرفته شد که پارکینگ عمومی مجموعه در زمین دیگری مجاور ساختمان فعلی ساخته شود.
این پارکینگ طبقاتی قرار است در زمین شرقی دیوار به دیوار مجموعه سینمایی آزادی ساخته شود و کارفرمای مجموعه قول شروع ساخت آن را بلافاصله بعد از اتمام ساخت سینما آزادی داده است.
- احساس ساخته‌شدن مجموعه سینما آزادی، چه احساسی است؟
جدا از حسی که مثل هر شهروند تهرانی دیگر نسبت به سینماآزادی داشتم و سوختنش برایم بسیار ناراحت کننده بود، من سالهاست که با مسئله ساخته شدن سینما آزادی درگیرم و همواره یکی از جدی‌ترین دغدغه‌هایم بوده یعنی از همان زمان که سالها پیش برنده مسابقه طراحی بازسازی آن شدم تا همین امروز.
همانطور که می‌دانید این روند سالها طول کشید و شاید همه ندانند که در تمام طول این سالها چه وقایع و اتفاقاتی در حول و حوش این موضوع رخ داد. برای خود من تجربه بسیار سختی بود که با امید و ناامیدی‌های فراوان و چالش‌های بسیاری همراه بود.
البته اکنون بعد از تمام فراز و فرودهای این سالها،دیدن ساختمان تمام شده سینما آزادی خستگی‌ها را به در می‌کند. من در این سالها شاهد اتفاقات و مسائل متعددی بودم و در کنار تجربیات بسیار خوب، بی‌مهری‌های فراوانی نیز دیدم.
شاید روزی خاطراتم را از همه سال‌های بازسازی سینما آزادی و حاشیه‌های مختلف آن از سالها پیش و ازمقطع برگزاری مسابقه طراحی سینما آزادی تا همین امروز بنویسم.