هنوز شهر تعطیل نشده بود و برف زیبا به نظر می‌رسید و این زیبایی درچشم‌انداز پارک پردیسان دوچندان می‌شد. روز خوبی بود برای انجام گفتوگو با مقام مسئولی که انبانی از سؤال‌های متعدد را باید پاسخ می‌گفت.
واعظ جوادی، زن جوانی که زمین‌شناسی خوانده است و اکنون سرنوشت زیستگاه‌ها و میراث طبیعی ایران در اختیار اوست به حسن خلق و جذابیت در سلوک فردی شهرت دارد. ما را نیز با خوش‌رویی به حضور پذیرفت و در تمام مدت مصاحبه سعی کرد آرامش خود را حفظ کند.
بایسته است که یادآوری کنیم در این گفت‌وگوی دشوار هرگز سعی نکرد با آمارهای غیر واقعی و یا وعده و وعید‌های معمول برخی مدیران، مجاب‌مان کند. اما...در پایان گفتوگو کمی تا قسمتی همچنان نگران محیط زیست هستیم. در راه بازگشت نیز البته برف دیگر به زیبایی سابق نبود. در تنظیم گفتوگو لحن صمیمانه دکتر واعظ جوادی را اصلاً تغییر نداده‌ایم و قضاوت درباره مسائل مطرح شده را به خوانندگان می‌سپاریم.
- شما موضعتان در دولت ضعیف است؟
-نه اصلا این طور نیست.
- شما می‌توانید در حضور رئیس جمهو ری سر وزیر راه داد بزنید؟
-توی دولت، ما پیمان بستیم با همدیگر و با رئیس‌جمهوری که درروزنامه‌ها با هم صحبت نکنیم چون مشکلی در روزنامه که حل نمی‌شود، جز اینکه مردم خسته می‌شوند.
- اخیرا گفته شده دولت قول داده است در یزد 3 مجتمع پتروشیمی بسازد. این در طرح آمایش سرزمینی استان دیده نشده، توجیه زیست‌محیطی هم ندارد چون یک صنعت آب بر است و در این استان کمبود آب وجود دارد. خوب وقتی این مسئله مطرح می‌شود شما آیا می‌گویید آقای رئیس‌جمهوری یا آقای وزیر نفت این کار درست نیست، من اجازه نمی‌دهم؟ اگر موردی باشد نظر سازمان لحاظ می‌شود؟
-حقیقتا همین طور است. در بسیاری از نقاط وقتی بحث شد آقای دکتر (رئیس‌جمهوری) به صراحت اعلام کرد همه مکلفید ملاحظات زیست‌محیطی را رعایت کنید. بارها توی دولت،ایشان گفته‌اند صدر و ذیل مصوبات را بنویسید با ملاحظات زیست‌محیطی و این می‌بایست برای همه شما تکلیف باشد و حقیقتا هم همین طور است.
- ما همه ملاحظات زیست‌محیطی را دوست داریم اما مهم این است که چقدر حاضریم دراین‌باره هزینه بپردازیم، آیا دولت نهم برای محیط‌زیست هزینه می‌پردازد؟
-دقیقا همین طور است.
- یعنی برای یک پروژه کوچک اقتصادی مثلا ایجاد 50 فرصت شغلی یا برای به دست آوردن دل یک اهالی شهر کوچک نمی‌آید یک کار غیر مفید برای محیط‌زیست را تایید بکند؟
-یک مصوبه به معنای این نیست که مجوزی باشد که هر کسی هر کاری خواست بکند؛ یعنی هر وزارتخانه‌ای مجاز باشد هر مدلی حرکت بکند. ما هفته گذشته سه‌شنبه (چهارم دی ماه) گلستان بودیم. خب، پتروشیمی گلستان یک مسیر تقریبا یک سالهای را الان دارد طی می‌کند.
رفت و برگشت این ارزیابی آمد سازمان، خود ما هم با حساسیت زیاد آن را مطالعه کردیم اما ، هم دفتر ارزیابی که کارش این است و هم خود من ورود پیدا کردم. گفتم بدهید من هم بخوانم.
مسئله مسئله مهمی است، مکانیابی‌اش خیلی مهم است. بازدیدی داشتیم فکر می‌کنم توی خردادماه، یکی 2 بار آنجا بازدید داشتیم. کلیات منطقه را پذیرفته بودیم به لحاظ استقرار صنعت،چون پتروشیمی جزو صنایع گروه «واو» هست و مستلزم ارزیابی زیست محیطی.
با استاندار صحبت کردیم با متقاضیان هم همین‌طور که حتما مکلفید ارزیابی‌تان را بدهید. ابتدای امر کلیات آن را به لحاظ مکانی قبول کردیم. بعد ارزیابی‌شان را دادند ما بررسی کردیم، دیدیم آنجا نقطه تالابی است، آب زیرزمینی آنجا بالاست. بعد راهکار به آنها دادیم گفتیم این نقطه مناسب نیست.
اتفاقا از آخانی متخصص گیاهان شور پسند که نامه‌ای داده بودند، هم در جلسه دعوت کردیم. پس از آن مکان تغییر کرد. مکان جدیدی پیشنهاد شد که 6کیلومتر با مکان قبلی فاصله دارد. این مکان در آق قلاست. اطراف نقطه انتخابی به شعاع 8 تا 10 کیلومتر مرکز جمعیتی وجود ندارد. زمینها، زمین‌های درجه 3 است به لحاظ پوشش گیاهی.
- خانم دکتر به نظر شما همه وزرای دولت آقای احمدی‌نژاد می‌توانند تعریفی از توسعه پایدار بدهند؟
-ببینید من یک استاد دانشگاهم و دوست دارم یک معلم باقی بمانم. محیط‌زیست مبحث کاملا تخصصی و علمی است و سیاسی نیست. عمده آنهایی که کار زیربنایی با آنهاست یا به عبارت بهتر، کمیسیون زیربنایی که بیشترین کار دولت در بخش صنعت و محیط‌زیست، برعهده آنهاست.
به جرات می‌توانم بگویم آقایان عضو این کمیسیون دغدغه محیط‌زیست دارند. همه، توسعه را عمران و آبادی با حفظ محیط زیست می‌بینند. یعنی در این 2.5 سال گذشته برای رسیدن به نکته نهایی بحث کردیم. مثلا برای تالاب انزلی این قدر حساسیت هست که آقایان می‌آیند در منطقه تالاب. فکر می‌کنم این کفایت می‌کند.
- یک وقت است که من محیط‌زیست را دوست دارم، دوست دارم پوشش گیاهی خراب نشود، حیوانات لطمه نبینند اما توسعه پایدار مفهوم جامع‌تری دارد. یعنی ما می‌گوییم کاربری غالب اراضی استان گلستان، گردشگری و توریسم است. اینجا یکی از غنی‌ترین زیستکره‌های دنیاست، چند تا پارک دارد، توی یک چنین جایی ولو مقررات زیست‌محیطی اجازه بدهد اولویت باید با طرح های گردشگری باشد. اگر دولت می‌رود سراغ اشتغال در استان گلستان باید با دید توسعه پایدار برود. به همین خاطر با توجه به اینکه کاربری این استان گردشگری است پالایشگاه در اینجا یک صنعت مزاحم است. آیا یک چنین بحثی در دولت وجود دارد؟
-این توضیحی که خدمت شما دادم اینکه اشخاص کمیسیون زیربنایی که همگی در سطح معاونان وزرا هستند می‌آیند در استان، اولین بار نبوده برای پارچین هم رفتند، برای چندین مورد دیگر هم رفتند، یعنی چندین موردی که جای سئوال اجرایی برای آن بود رفتند توی محیط، صبح تا عصرشان را گذاشتند و متربه متر بازدید کردند.
مثلا برای تالاب انزلی ما 400 متر توی تالاب راه رفتیم تا ببینیم مشکل چیست. ببینیم این مسکونی هست یا نیست.مسیر اصلاح بشود یا جور دیگر دیده بشود. وقتی حاضر بشوند از پای میز بلند شوند اعتقاد به این است که پایداری یک اکوسیستم لازم است و به همین دلیل با حساسیت بلند می‌شوند خودشان یا معاونان تام‌الاختیار می‌آیند می‌بینند.
- شده در هیات دولت به این نتیجه برسید که همان طوری که یک فردی می‌آید درس اخلاق می‌دهد و استاد اخلاق هیات دولت است یک فردی هم بیاید مبحث توسعه پایدار را درس بدهد؟
-آن بحث، بحث این است که دائم نگاه ما را نگاه توحیدی بکند.
- انشاءالله.
-و این که توی عمل‌مان اگر خدا را در نظر داشته باشیم خدا همه چیز را به میزان و نظم آ‌فریده و ما اجازه برهم زدنش را نداریم. شاید کلمه توسعه را استفاده نکردند ولی کلمه رعایت اصول الهی را خیلی توصیه کردند.
- یعنی شما فکر می‌کنید در همان درس اخلاق و در دل آن، مبحث توسعه پایدار هم هست؟
-توی دلش هست اصلا نگاه توحیدی در دلش هست، شما وقتی نگاه می‌کنید به اصل عدم ضرر در اسلام، شما اجازه ندارید ضرری بزنید و ضرری ببینید.
- خانم دکتر، توی هیات دولت هستند کسانی که با کنترل جمعیت مخالف باشند ؟
-بحث نشده، یعنی موردی پیش نیامده که بحث کنیم.
- یعنی اصلا این بحث پیش نیامده؟ چون در جناح سیاسی که شما به آن نزدیک هستید یک لایه‌‌ای از این تفکر وجود دارد که...
-آدم ها متفاوتند. این نگاه کلی که دولت یک روز بنشیند به عنوان دولت بحث کند در مورد جمعیت که اضافه کنیم یا کم کنیم تا حالا چنین بحثی نشده ولی بحث فرهنگی زیاد کردیم... سئوال های زیست‌محیطی بپرسید.
- خانم دکتر ببینید این شبهه وجود دارد من عرض می‌کنم شبهه...
-شما بگویید من هم صادقانه به شما جواب می‌دهم.
- همین طور است. شبهه‌ای است بسیار بدبینانه. البته این نظر ما نیست و آن اینکه اساسا یک جور نگرش – من می‌خواهم یک واژه نرم برای آن به کار ببرم – برای دولت نهم وجود دارد و آن هم این است که رای توده‌های محروم دور دست این قدر مهم است که عملا دولت دارد هزینه توسعه را از محیط‌زیست می‌پردازد. یعنی جاده می‌کشد با سد موافقت می‌کند، با پالایشگاه موافقت می‌کند و کارهایی این شکلی که عمده آنها ارزیابی زیست‌محیطی ندارد. عمده آنها در طرح های آمایش سرزمینی استان ها پیش‌بینی نشده و عمده‌اش کاربرد سیاسی کوتاه‌مدت دارد.
-این درست نیست واقعا درست نیست. جدا می‌گویم. شما به مصوبات هیات دولت یک نگاهی بکنید، خواهش می‌کنم به عنوان یک خبرنگار. چرا که باید به مردم درست اطلاع‌رسانی بکنید. شما مصوبات دور اول سفر رئیس‌جمهوری به استان ها را نگاه کنید ببینید چند تا از مصوبات، وزارت نیرو را مکلف کرده به احداث تصفیه‌خانه فاضلاب انسانی. این یعنی چه. این نهایتش یعنی حفظ محیط زیست؛ به‌خصوص در استان‌های شمالی. برای مدیریت زباله، یادم هست برای استان مازندران توی یک بند 2 میلیارد تومان در نظر گرفتند که زباله‌ها ساماندهی بشود.
اینها حاصل سفر استانی دولت به آنجا بود. الان برنامه دولت روی این هست. به‌خصوص در استان‌های شمال و خوزستان دولت برنامه عملیاتی گذاشته. تصفیه‌خانه فاضلاب انسانی رشت و بندرانزلی راه‌اندازی شد.
- خانم دکتر کدام پروژه بزرگ اقتصادی را صرفا به خاطر مغایرت آن با هنجارهای زیست محیطی تعطیل کرده‌اید؟
-تعطیل؟ تعطیلی نداشتیم.
- آیا شده وزیری وعده‌ای بدهد، شما بیایید تکذیب کنید و بگویید این بدون هماهنگی بوده و ما اجازه نمی‌دهیم؟
-بیرون که نه. گفتم به‌شما که ما یک قراری بستیم بیرون با هم حرف نزنیم ولی توی دولت اگر لازم باشد، چرا.
- مصداقی دارید؟
-به شما که نمی‌گویم.
- این شبهه وجود دارد که پروژه‌هایی مثل جاده ابر، گرمابدر، جاده سلمانشهر به کلاردشت نه توجیه زیست‌محیطی دارد نه محمل قانونی و در نهایت هم اجرا نمی‌شود. اینها پروژه‌هایی است که توسط برخی مقامات ذینفوذ اعلام می‌شود به خاطر این که اراضی کشاورزی در طول مسیر تغییر کاربری داده شود. اعلام این پروژه‌ها توسط افرادی صورت می‌گیرد که هزاران هکتار زمین با قابلیت تبدیل شدن به کاربری تجاری در این سرزمین‌ها دارند. این شبهه را شما چقدر تأیید می‌کنید؟
-... . (سکوت)
- ببینید اسامی هم اعلام می‌شود می‌گویند فلانی این‌قدر زمین دارد. منظورم این است برای این که مسئله در نطفه خفه بشود باید بلافاصله محیط زیست واکنش جدی نشان بدهد.
-جاده گرمابدر نهایتاً رفت به کمیسیون زیربنایی، آنجا چندین جلسه به آن اختصاص داده شد، درخواست یک اصلاحیه داشتیم چون در مصوبه سفر لواسان اعلام کردیم که امکانش نیست چون مسائل متعدد علمی و اجتماعی وجود دارد. دکتر داودی بلافاصله آن را فرستاد برای کمیسیون زیربنایی تا کارهای تخصصی و بحث و بررسی بیشتری صورت بگیرد. وزارت نیرو هم آنجا ملاحظاتی داشت به‌خاطر دریاچه سد لار که بخشی از آب آشامیدنی تهران را تأمین می‌کند. اما در واقع یک محدودیتی داشتیم و آن این که این جاده ردیف از مجلس داشت، نه از دولت.
- چه زمانی تصویب شده بود و چه کسی تصویب کرده بود؟
-از مجلس ردیف گذاشته بودند.
- بالاخره طرح بوده یا لایحه؟
-اصلاً طرحی نبوده، آنجایی که مجلس بودجه را می‌دهد...
- آخر مجلس که نمی‌تواند همین‌طوری خودش جاده را تعریف کند.
-چرا؟
- یک طرحی یا کروکی باید وجود باشد تا مجلس به آن استناد کند. آن طرح یا کروکی را چه کسی داده؟
-یک ردیفی گذاشته شد.
- از قبل بوده است؟
-اواخر دهه هفتاد، سالهای 78 و 79 توی این فاصله زمانی ردیف بودجه گرفته است.
این یک راه روستایی بود که ردیف بودجه‌ای داشت.توی استان مازندران یک مصوبه گذرانده شد که این تسریع بشود. ما هم اعلام کردیم مشکلات خواهد داشت. یعنی هم آب شرب را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و هم اینکه دولت پذیرفت. نهایتاً رفت به کمیسیون زیربنایی و از آنجا آمد به دولت و نهایتاً مصوبه اصلاح شد با این ادبیات که وزارت راه برود راه را مطالعه کند. مسیر تا سرخک کشیدند یعنی مجوزها را گرفته بودند و این مسیر تا نزدیکی‌های پارک ملی آمد. این مسیر توی سالهایی که گذشت کشیده شده است.
- مسیر خاکی است یا آسفالت است؟
-یک جاده روستایی است. آسفالت است اما عرض آن محدود است. اگر خطا نکرده باشم عرض آن 6 متر است. وزارت راه مکلف شد ظرف 6 ماه راه را مطالعه کند به‌گونه‌ای مسیر را، چون مسیر باید مصوب شود.
- این که الان در سرخک متوقف شده شما متوقف کردید؟
-در سرخک منوط شده به مطالعه وزارت راه برای مسیر و نوع حرکت.
- از کی منوط شد، یعنی اگر منوط نبود، می‌ساختند و جلو می‌آمدند؟
-بالاخره مصوب بود.
- یعنی شما مدعی هستید جاده گرمابدر را دولت و مجلس دیگری تصویب، طراحی و حتی اجرا کرده اما شما جلوی آن را گرفتید؟
-ببینید، نه من ادعا می‌کنم چه کسی تصویب کرد نه ادعا می‌کنم من جلویش را گرفتم. ببینید یک ردیف بودجه‌ای دارد بروید پیدا کنید ببینید مسیر آن از کجا بوده است. ما الان مسئله‌ای را داریم که باید با رعایت تمامی ملاحظات زیست‌محیطی...
- یعنی 15 روز پیش (25 آذر) شما منوط کردید، الان دارید بررسی می‌کنید؟
-کمیسیون زیربنایی نظر خودش را داد و آمد دولت. دولت هم مصوب کرد، یعنی مصوبه استان را اصلاح کرد که وزارت راه برود مطالعه کند به‌گونه‌ای که سرشاخه‌های دریاچه سدلار را قطع نکند. ملاحظات زیست‌محیطی هم در آن لحاظ بشود.
- تصور ما این است که شما در نهایت این مجوز را خواهید داد.
-... ببینید ما نمی‌خواهیم چالش را به مردم منتقل کنیم.
- بحث اشغال حریم دریاها و رودخانه‌ها در ایران استثنایی است. یعنی هیچ‌جای دنیا این‌طور نیست. قانوناً شما می‌توانید از آستارا 4 تا لودر به ردیف بگذارید کنار هم و هرچه در حریم ساحل ساخته شده خراب کنید. به نظر می‌رسد یکی از کارهای شجاعانه‌ای که دولت نهم کرد این بود که گفت حریم دریا را آزاد می‌کنیم. اما این حرف را عملاً و به‌تدریج در اجرا پس گرفتند به این ترتیب که ما ویلاهای دولتی را اجاره می‌دهیم یعنی تقلیل پیدا کرد به این ماجرا.
-نه، یک بخش آن اجرا شد. 2 ماه است که آیین‌نامه اجرایی ماده 63 مصوبه قانونی، یعنی ساماندهی سواحل با نگاه ملاحظات زیست‌محیطی ابلاغ شد تا ساحل احیا بشود.
این آیین‌نامه اجرایی با این حساسیت در استان مازندران آمد و دولت از خودش شروع کرد و در اولین اقدام هم وزارت مسکن رستوران و سازه‌های خودش را در ساری تخریب کرد و به‌طور کلی 12 کیلومتر از حریم ساحل آزاد شد.
انصافاً آقای سعیدی‌کیا خیلی محیط زیستی هستند. ایشان رئیس کمیسیون زیربنایی هستند. یکی از برادرانی هستند که در بسیاری مواقع که با مشکل مواجه می‌شوم به ایشان مراجعه می‌کنم. هم با تجربه هستند و هم محیط‌زیستی‌اند.
- همه اینها امسال اتفاق افتاد؟
-امسال آزاد شد. یعنی از عید به این طرف پیرو مصوبه استانی، این 12 کیلومتر آزاد شد و دارد ادامه پیدا می‌کند. آن حریم 60 متر دارد آزاد می‌شود. بخش هایی از آن آزاد است این را اعلام کنید تا مردم این قدر غصه نخورند.
- مازندران 10 درصد آزاداست.
-مازندران متأسفانه بیشتر است. البته بخش میانکاله به‌طور کامل آزاد است. در استان گیلان بیشتر است. در استان گلستان تمامی منطقه گمیشان آزاد است. یعنی هرجایی که دست سازمان بوده، ما خوب حفاظت کردیم و نگذاشتیم کسی بیاید آنجا تعرض بکند و چیزی بسازد.
- ساخت جاده گرمابدر و سلمانشهر به کلاردشت را چه کسی تصویب کرد؟
-من اصلاً حضور ذهن ندارم. اصلاً سلمانشهر کلاردشت را نشنیدم.
- جاده ابر را چه کسی تصویب کرد؟
-در مصوبات استان گلستان بوده.
- چه تاریخی بوده، می‌خواهیم بدانیم در دوره دولت نهم بوده یا در دولت‌های قبل تصویب شده است.
در دوره آقای احمدی‌نژاد تصویب شده و جزو مصوبات سفر استانی بوده است.
- شما چقدر به وضعیت محیط‌زیست ایران خوش‌بین هستید؟ اصلا خوش‌بین هستید یا بدبینید.ما خیلی بدبینیم چون جنگل‌زایی، بسیار کند و سرعت فرسایش خاک بسیار زیاد است، از سوی دیگر جمعیت ما دایم در حال افزایش است که فشار فراوانی بر طبیعت وارد می‌سازد. جامعه ما هم نسبتا فقیر است اما این تصور وجود دارد که ما خیلی ثروتمندیم. این درحالی است که ما دایم از محیط‌زیست هزینه می‌کنیم برای همین ما اصلا امیدوار نیستیم.
-من خیلی امیدوارم. جدا می‌گویم امیدوارم. امیدوار که می‌گویم بخشی از آن مربوط به شما عزیزان است که در رسانه کار می‌کنید. مردم را باید بیاوریم توی این مسیر، بدانند چکار کنند به‌خصوص در مدیریت انرژی. یعنی این چیزی است که به‌عهده شما عزیزان است. با مردم صحبت کنید ما باید در ساخت‌وسازمان درست عمل کنیم. مقام معظم رهبری فرمودند اسراف نکنید. این نظر دینی ماست.
خداوند رحمان می‌فرماید: «کلوا واشربوا ولاتسرفوا والله لایحب المسرفین.» اینها یعنی محیط‌زیست؛ یعنی رعایت حدود و حریم محیط‌زیستی. ما اجازه نداریم برق زیادی مصرف کنیم. تغییرات آب و هوا به‌دلیل عدم رعایت محدوده اتفاق می‌افتد. این حقیقت است. این ادبیات را باید به مردم گفت: با ادبیات مختلفی می‌شود با مردم صحبت کرد. یک قشری از مردم انگلیسی می‌فهمند، برایشان بنویسیم، Sustainable development.
- ما به مردم بگوییم جاده نکشید در جنگل؟
-نه این‌طور نیست.
- یا اینکه ما از مردم بخواهیم در جنگل پالایشگاه احداث نکنند؟
-نه. این‌طور نمی‌توانیم بگوییم. ما به مردم باید درمورد استفاده از انرژی، تولید زباله، رفتار زندگی، میزان برق، میزان خرید لوازم برقی بگوییم. اینها را باید به مردم بگوییم و با ادبیات مختلف. آنها که ادبیات دینی دارند با ادبیات دینی با آنها صحبت کنیم. یک عده ادبیات علمی دارند با ادبیات علمی با آنها صحبت کنیم. یک عده هم ادبیات حالا انگلیسی دارند با آنها با آن تیپ صحبت کنیم. مهم این است که به آنها بگوییم محیط‌زیست مهم است.
ما در این زمینه سعی‌مان را می‌کنیم در حد خودمان، ولی شما دستتان رسانه است.
بدبین نباشید، چون خودتان اذیت می‌شوید آدم وقتی فکر می‌کند این‌همه می‌نویسد چرا کسی حرفش را گوش نمی‌کند ناراحت می‌شود. ولی این‌طور نیست واقعا این‌طور نیست. مثلا برای جاده ابر، خب من مسیر را بازدید کردم. مجددا با کمیسیون زیربنایی صحبت شد. رفت و تمام مسیر آن طی شد که بروند اصلاح بکنند.
- جاده ابر ساخته می‌شود؟
-... . (سکوت)
- شما با آن موافق هستید؟
-... . (سکوت)
- سرعت بیابانزایی در ایران چقدر است؟
-نمی‌دانم.
- سرعت تخریب جنگل‌ها چقدر است؟
-شما آمارش را به ما بدهید.
- سرعت فرونشست آب‌های زیرزمینی در ایران چقدر است؟
-اینها حاصل کار یک‌روزه نیست. این موارد حاصل بسیاری از مسائل طی سال‌هاست. طی سال‌ها دستکاری بشر. ما چون نگاه توحیدی‌مان را عوض کردیم کارمان به اینجا رسیده. ما کار خدا را یعنی آن نظام آفرینش و ادبیات خلقت را چون کنار گذاشتیم کارمان به اینجا رسیده.
بعد می‌آید می‌شود یک کنوانسیون، بعد آن خارجی به ما می‌گوید این کار را بکنید. این راکه ما خودمان از اول می‌دانستیم. شما تصور بفرمایید حتی فرهنگ تغذیه ما تغییر کرده. قدیمی‌های ما تابستان یک غذایی داشتند، زمستان غذایی دیگر. برای بیماری‌هایشان یک‌سری داروهای گیاهی داشتند.
الان ما عرقیات شیراز را حقیقتا چقدر می‌شناسیم. من بارها به وزیر آموزش و پرورش گفتم. آخر آن‌قدر که بچه‌های ما توی آموزشگاه‌های زبان، خیلی چیزها را می‌شناسند عرقیات شیراز و اثرات آنها را نمی‌شناسند.
- خانم دکتر، شما الان بیشترین نگرانی‌تان درمورد محیط‌زیست چیست؟ مثلا ما نگرانیم که 4 سال است در ایران هما دیده نشده.
-چی دیده نشده؟
- پرنده هما. بر این باوریم که هما منقرض شده مثلا مطمئنیم یوزپلنگ منقرض می‌شود، چون جمعیتش آن‌قدر اندک است و این کاری که می‌کنند فایده‌ای ندارد. شما از چه نگران هستید؟
-انرژی؛ مدیریت انرژی در کل.
- ما داریم انرژی هدر می‌دهیم؟
-در کل. یعنی استفاده از برق، آب.
- پرسش این است در محیط‌زیست ایران شما را چه چیزی بیشتر نگران می‌کند؟
-انرژی اثرش برمی‌گردد به محیط‌زیست.
- به چه صورت؟
-وقتی که ما گاز زیادی مصرف می‌کنیم تأثیرات گلخانه‌ای بلافاصله اثر می‌گذارد روی تغییرات اقلیمی.
- اثرات گلخانه‌ای روی ایران ثبت نشده است. مثلا تغییر اقلیم تا حالا در ایران ثابت نشده و نمودهای خیلی آشکاری نداشته است.
-نمی‌شود گفت اصلا، این‌طوری نیست. خشکسالی‌ها و ترسالی‌های ما، چرا الان چند سال است فارس یا کرمان باران نمی‌آید.
- هیچگونه روند آماری که تغییر اقلیم را در ایران تأیید کند وجود ندارد. بنابراین شما به‌جز مقوله انرژی، نگرانی دیگری در حوزه محیط‌زیست ایران ندارید؟
الحمدالله به‌نظرم می‌آید روی احیای زیست‌بوم‌ها برنامه خوبی گذاشته شده است... درست می شود انشاءالله.