سال گذشته هم مجید بنی‌فاطمه نوحه «عمو عباس» را خواند که «آ»یش را می‌کشید و تحریر می‌داد و زبان حال کودکان امام حسین(ع) با عموی نام‌آورشان بود. این نوحه هم به چنان محبوبیتی رسید که بلافاصله خوانندگان زیرزمینی هم آن را اجرا کردند و حتی زنگ موبایلش هم به بازار آمد. در چنین فضایی بود که هم خود مداحان و هم عزاداران به انتظار نوحه برتر و به یادماندنی‌تر امسال نشسته بودند و حدس اینکه چه کسی پدیده خواهد شد، از چند هفته قبل به سرگرمی جوان‌های اهل این مجالس تبدیل شده بود اما اتفاقی که در عمل افتاد، خارج از حدس همه بود؛ «نوحه سال» امسال را هیچ‌کدام از مداحان ایرانی و وطنی نخواندند.
شب 22 دی‌ماه/ کربلا؛ هیچ‌کدام از زائرانی که در حسینیه حائری ـ جایی بسیار نزدیک به حرم امام حسین(ع)- جمع شده و به عزاداری پرداخته‌اند، نمی‌دانند دوربینی که گوشه حسینیه است، متعلق به صداوسیمای ایران است و بعدا تصویر هیچ‌کدامشان را- که به سر و تن برهنه می‌کوبند- نمی‌تواند پخش بکند. دوربین شبکه3 روی مداح مجلس زوم کرده بود که در لابه‌لای نوحه عربی‌اش، بیت‌هایی هم به زبان فارسی می‌خواند و در بین بخش‌های روضه به سینه‌زن‌ها «علی رأسی، علی رأسی» (به سر بزنید) می‌گفت.
این نوحه عربی- فارسی بلافاصله به ساختمان جام‌جم تهران رسید و فقط با فاصله 2 شب از اصل ماجرا ـ ساعت 10 شب 24دی‌ماه ـ از شبکه 3 پخش شد. معجزه بلافاصله اتفاق افتاد؛ از همان شب، همه ـ چه بینندگان و چه مسئولان تأمین برنامه شبکه‌های دیگر ـ سراغ همین نوحه فارسی ـ عربی را می‌گرفتند.
اما این نوحه، در واقع نوحه (به معنای مرسوم بین ما) هم نبود. مداحی که از 2 روز بعد اسمش زیرنویس شد؛ «الحاج نزار القطری»، در واقع رجزی را از زبان امام حسین(ع) می‌خواند. این رجز و شعر از خطبه امام حسین(ع) در روز عاشورا خطاب به لشکر کوفیان گرفته شده بود و مضمونی حماسی داشت.
مضمون حماسی نوحه ـ اجرای پانتومیک نزار القطری ـ به لحن فارسی نابلدش ـ که همیشه برای ما شیرین است ـ در کنار پخش گسترده تلویزیونی همین یک نوحه ـ آن هم در ماه محرمی که سرمای بی‌سابقه مشتریان عزاداری‌های تلویزیونی را بیشتر از هرسال کرده بود ـ باعث گل کردن آن شد. بلافاصله نسخه‌های ضبط شده نوحه به سایت‌ها و وبلاگ‌های فارسی راه‌پیدا کرد و در پاساژ مهستان هم سی‌دی‌های حاوی همین یک قطعه نوحه تا 5 هزار تومان خرید و فروش می‌شد؛ نوحه‌ای از مداحی که تا به حال نمی‌شناختیم.
نزار القطری البته در خارج از ایران چندان ناشناخته نیست؛ او در عراق، کویت و قطرچهره‌ای بسیار معروف و محبوب است.
«نزار فضل الله روانی» 34 سال پیش در قطر به دنیا آمد. خانواده او هنوز هم در قطر و در محله شیعه‌نشین زندگی می‌کنند. نزار بعد از پایان تحصیلات اولیه، برای آموختن علوم دینی به نجف آمد و در درس آیت‌الله سیستانی هم شرکت کرد. او 5 سال هم در انگلیس برنامه‌ریزی تلویزیونی خواند. از 6 سال پیش در کویت اجرای برنامه کودک را به عهده گرفت. نزار ـ که خودش 2 فرزند، کوثر (4 ساله) و حسین (3 ساله) دارد ـ از آن تاریخ به بعد یک عموی تلویزیونی شد و چهره محبوب بچه‌های عرب.
اما معروفیت نزار وقتی به اوج رسید که 3 سال پیش یک پسربچه 7 ساله به اسم «سجاد» را ـ که از نوعی سرطان رنج می‌برد و در سفری به مدینه در کنار قبر حضرت ام‌البنین(س)، به طرز معجزه‌آسا شفا گرفته بود ـ به برنامه‌اش آورد و با مدارک پزشکی قبلی و فعلی سجاد، ماجرای شفای او را به بینندگان نشان داد. این ماجرا باعث 2 اتفاق شد؛ اول اینکه نزار برنامه‌اش در تلویزیون دولتی کویت را از دست داد و دوم هم اینکه نزار خودش هم مثل بینندگان متحول شد؛ قصیده‌ای در مدح حضرت ام‌البنین سرود و شروع به مداحی برای ائمه(ع) کرد. نزار به دعوت شیعیان کربلا، به این شهر آمد و از همین جا زبان فارسی را یاد گرفت. اگر توی اینترنت بگردید، نوحه‌های بسیاری از نزار پیدا می‌کنید که عربی- فارسی یا عربی- انگلیسی هستند. امروز نزار ساکن کربلاست. او در کنار مداحی، همچنان علاقه اصلی‌اش- یعنی برنامه‌سازی کودک- را هم دنبال می‌کند. سال گذشته او یک سریال 14قسمتی به اسم «قطار سریع» ساخت که با 2 عروسک به اسم‌های فرح و مرح، به شهرهای مذهبی شیعیان می‌رفتند و برای همین سریال به ایران و مشهد هم آمد. این سریال- که از تلویزیون عراق و شبکه المنار لبنان پخش شد- آن‌قدر طرفدار داشت که نزار را به فکر ادامه ساخت برنامه با این دو شخصیت عروسکی هم بیندازد. قرار است او سریال جدیدی با عنوان «خاطرات روزانه (یومیات) فرح و مرح» هم بسازد که احتمالا پخش آن طبق برنامه از 13 رجب آینده شروع خواهد شد. قرار است خود نزار در این سریال، پدر فرح و مرح باشد. نزار القطری - مداح محبوب محرم امسال ایرانی‌ها- یک سایت کودکانه با آدرس www.shiakids.net هم دارد.
شعری که نزار القطری می‌خواند: بگویم بشناسی
این متن شعر عربی – فارسی‌ای است که اولین‌بار 24 دی از شبکه سوم پخش شد و از آن شب، خیلی معروف شد و نزار القطری را به همه شناساند. این شعر از خطبه امام‌حسین(ع) در روز عاشورا گرفته شده است. اگر می‌خواهید فایل صوتی نوحه را دانلود کنید، می‌توانید در اینترنت جست‌وجو کنید و به آدرس‌هایی مثل این بروید:
www.forum.p30world.com/showthread.php?t=195871
کلیپ تصویری این نوحه - مخصوص تلفن همراه- را هم در همین آدرس می‌توانید گیر بیاورید.
لم یا قوم تریدون ببغی و فساد
لم تسعون بقتلی بلجاج و عناد
[ای قوم! برای چه می‌خواهید به من ظلم و ستم بکنید
و چرا با لجبازی می‌خواهید مرا بکشید]
لیس والله سوانا خلف بعد النبی
فرض الله علی طاعتنا کل عباد
[به خدا به‌جز ما، پیامبر(ص) خاندانی ندارد
و خداوند اطاعت از ما را بر همه بندگان واجب کرده است]
من له جد کجدی فی الوری
او کشیخی فانا ابن العلمین
[برای چه کسی در این عالم، جدی مثل جد من است
یا پدری مثل من دارد؟ من پسر دو مرد شاخص هستم]
فاطم الزهرا امی و ابی
قاصم الکفر ببدر و حنین
[فاطمه زهرا مادر من است و پدر من
درهم‌شکننده کفر در بدر و حنین است]
عبدالله غلاما یافعا
و قریش یعبدون الوثنین
[پدر من خدا را می‌پرستید در زمانی که پسری جوان بود
درحالی که قریش بت‌ها را می‌پرستیدند]
یعبدون اللات و العزی معا
و علی کان صل القبلتین
[قریش لات و عزی را می‌پرستیدند
و پدر من به سوی هر دو قبله – بیت‌المقدس و مکه – نماز می‌گذاشت]
و ابی شمس امی قمر
فانا الکوکب و ابن القمرین
[پدر من خورشید است و مادرم ماه
پس من ستاره‌ای هستم، فرزند دو ستاره نورانی]
چیست تقصیر من ای قوم که امروز جهانی
شده آماده به قتلم همه با تیغ و سنانی
در شما نیست ز اسلام نه نامی و نشانی
انا عطشان و قد احرق نطقی و لسانی
انا ظمئان و قد احرق قلبی و فوادی
[من تشنه‌ام و حرفم و زبانم می‌سوزد
من تشنه‌ام و قلبم و جگرم می‌سوزد]
زیر خنجر شه لب تشنه حسین گفت:
تو ای شمر ستمکار!
تو ای ملحد مکار!
تو ای کافر غدار!
اگر من نشناسی، بگویم بشناسی
حسینم و ضیاء القمرینم، قتیل الودجینم
امام الحرمینم انا الفضه وابن الذهبینم
[من حسینم و روشنایی ماه و خورشیدم و کشته حسادتم
من امام دو حرم – مکه و مدینه – هستم. من گوهر و فرزند دو جواهرم]
منم شهپر جبریل، منم آیه تقدیر
منم نخله خوبان، منم زاده زهرا
منم عرش و منم فرش
منم کرسی و لوح و قلم و باعث ایجاد دو عالم
انا مظلوم حسین
انا محروم حسین
ترانه‌های عاشورایی
درسال‌های گذشته نوحه‌های مختلفی بین جوان‌هاطرفدار پیدا کرد؛ در اینجا چند تا از معروف‌ترین آنها را مرور می‌کنیم.
کربلایی اصفهانی
3 سال پیش کلیپ عربی «لیش تاخر عباس» یکهو موج تازه‌ای از مداحی اصیل عربی را به ایران وارد کرد. رژیم صدام به تازگی سقوط کرده بود و فضای آن موقع، فضای بازشدن راه کربلا و دوستی با شیعیان عراق بود. او سال‌‌ها ساکن ایران بوده. باسم بن اسماعیل بن محمد کربلایی که او را با نام ملاباسم کربلایی می‌شناختند، الان 40 ساله است. او اگرچه در کربلا به دنیا آمده اما اصلیتش اصفهانی است؛ به همین خاطر هم بود که در سال 1980 و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، باسم 13ساله همراه خانواده‌اش توسط عوامل صدام، از عراق اخراج شده و به اصفهان آمده بود. او در سال‌هایی که در ایران بود روی قرائت قرآن کار کرد و در مسابقات صوت و تجوید هم شرکت کرد اما تحت‌تأثیر خاطرات کودکی‌اش به مداحی امام حسین(ع) رو آورد و از 20 سال پیش تا به امروز در هیأت‌های مذهبی اصفهان، تهران، قم و یزد خوانده است. او الان در کویت است و به جز عربی، زبان‌های فارسی، انگلیسی و اردو را هم می‌داند. برای پیداکردن اطلاعات بیشتر و عکس‌ها و نوحه‌های باسم، می‌توانید به آدرس‌های زیر بروید.
www.almugtaba.com/bassim/nabtha.html
www.basimk.com
چنگ دل
وقتی «غلامعلی کویتی‌پور» مجموعه نوحه‌های زمان جنگش را با همکاری مجید رضازاده جمع‌آوری کرد، آهنگ رویش گذاشت و بازخوانی کرد، خیلی‌ها کاست «غریبانه» را پدیده محرم آن سال می‌دانستند. انصافا هم قطعاتی مثل «چنگ دل آهنگ دلکش می‌زند» خیلی دلنشین از‌آب‌درآمده بود؛ هرچند خواندن روضه مکشوفی مثل «او می‌دوید و من می‌دویدم»
- آن هم با آهنگ تند و هیجانی – زیاد به مذاق خیلی‌ها خوش‌نیامد. کویتی‌پور، بعد از موفقیت «غریبانه»، سراغ کاست بعدی‌اش رفت، هرچند اختلاف‌های پیش‌آمده میان دست‌اندرکاران «غریبانه 2»، یک شکست تجاری را برایش رقم زد. گفته‌های خود کویتی‌پور درباره اینکه «غریبانه 2» بدون اجازه و هماهنگی او منتشر شده هم سهمی در این ماجرا داشت.
بیا تا برویم...
حاج صادق آهنگران – مداح معروف دفاع مقدس – بعد از اینکه آلبوم «اشک افشان»اش – که به مناسبت سالگرد رحلت امام خمینی(ره) منتشر شده بود – با اقبال گسترده مردم روبه‌رو شد، تصمیم گرفت آلبوم موسیقایی دومش را هم به نام «عطش آتش» روانه بازار کند. اولین قطعه این آلبوم با بیت معروف «جاده و اسب مهیاست بیا تا برویم...»، خیلی معروف شد و پای ثابت شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی شد؛ هرچند خود آلبوم، فروش و اقبال مورد انتظار را درپی نداشت.
بنیامین
«بوی محرمش میاد، خیمه و پرچمش میاد...» با صدای بنیامین بهادری بود و 2 قطعه عاشورایی که محرم سال 84 به‌عنوان پدیده عاشورایی آن سال مطرح شد. بنیامین با همین 2 آهنگ، نامش را سر زبان‌ها انداخت، معروف شد و پدیده موسیقی پاپ شد. آلبومش با نام «85» پرفروش‌ترین آلبوم موسیقی سال لقب گرفت و... راستی، کدامتان می‌توانید همین الان، آن دو تا شعر عاشورایی بنیامین را از بر بخوانید؟
بوی سیب
روی شعر معروف «بوی سیب و حرم حبیب و حسین غریب و کرب و بلا» که محمدحسین حدادیان- پسر مداح معروف تهرانی- خوانده بودش، یک نفر آهنگ گذاشت و آن را دوباره‌خوانی کرد. صدای «مهدی فیضی» حدود 2 سال، روزهای محرم، توی ضبط ماشین‌ها دوام آورد و بعد هم به همان‌سرعت که آمده بود، فراموش شد. ریتم‌های تند و گاهی شاد روی بعضی نوحه‌های معروف، باب طبع شماری از جوان‌ها شده بود و البته مثل همیشه هم منتقدان و مخالفان زیادی داشت. حالا مهدی فیضی، کلیپ همه قطعات آن آلبوم را هم تهیه کرده است ولی....
عمو عباس
سبک‌های مختلف مداحان تهرانی هم هرسال سینه به سینه و زبان به زبان توی جامعه می‌چرخد. حتی بعضی از معروف‌ترین‌هایش هم توی این روزها به عنوان زنگ موبایل‌ها تنظیم می‌شود. پارسال قطعه «عمو عباس، علمت کو...» خیلی موردتوجه قرار گرفته بود؛ هرچند هنوز خیلی‌ها «دلم به عشق یارم گرفته حال و هوایی»، «وقتی که چشمام روی هم بسته می‌شه...» و «یا ابا عبدالله الحسین» را هم زمزمه می‌کنند.