محدوده بوستان ۱۸۰هکتاری ایرانیان، سکونتگاه‌های غیررسمی در کنار کوره‌های آجرپزی دولتخواه، محدوده خلازیر در خیابان سهیل و بوستان ولایت از جمله مکان‌هایی بودند که از آن بازدید و از نزدیک مشکلات زیست‌محیطی و آسیب‌های اجتماعی آنها بررسی شد. در حاشیه این بازدید نشستی هم با حضور شورایاران محله‌های ۱۴گانه منطقه تشکیل و مطالبات اهالی به گوش مسئولان رسید.
«حدود ۱۰سال پیش طرحی از سوی کمیسیون وقت شهرسازی و معماری شورای‌شهر درخصوص وضعیت اراضی محدوده کوره‌های آجرپزی و زمین‌های بایر اطراف آن به تصویب رسید که بر اساس آن پیش‌بینی شد بوستان ۱۸۰هکتاری ایرانیان در محدوده بزرگراه‌های شقایق و آزادگان ساخته شود.» «علی توکلی» شهردار منطقه۱۹ صحبت‌هایش را با این مطلب آغاز کرد و گفت: «از آن سال تاکنون طرح بوستان ایرانیان بلاتکلیف رها شده است. در حال حاضر با وضع اقتصادی شهرداری، تملک کامل اراضی و سپس ساخت و نگهداشت بوستان بسیار پرهزینه و از توان شهرداری خارج است.
البته همجواری این بوستان با خیابان خلازیر می‌تواند فرصتی برای حل مشکلات این محدوده باشد. امیدواریم در این زمینه تصمیمات مناسبی گرفته شود.» توکلی در ادامه به طرح‌های پیشنهادی هم اشاره کرد و ادامه داد: «برای کاهش هزینه‌ها جذب سرمایه‌گذار در بخش‌های مختلف بوستان راهگشا خواهد بود. برای مثال ساخت مجموعه فرهنگی و هنری، تم پارک (مگا شهربازی، مگا پارک آبی) و بازار نمایشگاهی و خدمات اتومبیل در این محدوده پیشنهاد می‌شود.
البته تأکید به حفظ سازه کوره‌ها را به‌عنوان بخشی از میراث و هویت این منطقه هم باید مدنظر قرار داد. مطالعات توسعه با محوریت حمل‌ونقل همگانی در محدوده مترو آزادگان هم از دیگر پیشنهادها است.» در ادامه دبیران شورایاری منطقه گزارشی از مشکلات منطقه از جمله تملک پاساژ توحید، بافت فرسوده محله نعمت‌آباد، ساماندهی خیابان شهید احسانی و جانمایی درهای میدان مرکزی میوه و تره‌بار را مطرح کردند. آنها به نمایندگی از شهروندان تقاضای تراکم اضافه ساخت (یک طبقه اضافه) را برای واحدهای مسکونی نوساز ارائه دادند.
- رویکرد مدیریت شهری ارتقای کیفیت زندگی
در ادامه «محمد سالاری» رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای‌شهر به مشکلات مالی پیش روی مدیریت شهری پرداخت: «واقعیت این است مدیریت شهری در دوره پنجم با مشکلات و چالش‌های جدی روبه‌رو است. در این منطقه به دلیل اشباع بارگذاری طرح تفصیلی، هیچ درآمد دیگری نمی‌توان متصّور شد. مناطق دیگر هم چنین وضعیتی دارند و حتی مناطق برخوردار در شمال و شمال‌غربی شهر هم با وجود مجتمع‌های چند عملکردی، مال و مگامال درآمد چندانی ندارند.
ضمن اینکه بدهی‌های قابل توجهی از مدیریت شهری گذشته به ارث رسیده که عدد و رقمش بارها گفته شده‌است. متأسفانه در حوزه درآمدزایی هم وضعیتی بحرانی پیدا کرده‌ایم زیرا در اصل در طرح تفصیلی ظرفیت‌های درآمدزا محقق و اشباع شده‌اند. از سویی شهر تهران به‌عنوان یک کلانشهر و پایتخت کشور مجموعه‌ای از دارایی‌های ملکی باارزش افزوده بسیاری بود که در سال‌های اخیر با اجرای برخی پروژه‌های بزرگ مقیاس مثل بزرگراه‌ها تهاتر شده است.
منظور ما این نیست که هیچ یک از این پروژه‌ها نباید اجرا می‌شد و قطعاً خدمات ارزشمندی هم به شهروندان عرضه شده است ولی این حجم از پروژه‌ها باعث شد که شهر تهران بخش اعظمی از دارایی خودش را از دست بدهد. مثل خانواده‌ای که املاک و دارایی‌اش را هم بفروشد و عملاً ورشکست شود. در این منطقه نیز با وجود املاک با متراژ کم و بافت ریزدانه‌ها در ساخت‌وساز، درآمدزایی بسیار کم است و باید برای پروژه‌های درآمدزا برنامه‌ریزی کرد.»
- تلاش برای ارتقای کیفیت زندگی
«تا چند سال پیش مطالبات بالای شهروندان از مدیریت شهری و ارزیابی کارنامه مدیران شهرداری، به میزان پروژه‌های عموماً عمرانی بستگی داشت. هر کسی که بیشترین پروژه‌ها را اجرا می‌کرد کارنامه قابل قبولی داشت، اما درحال حاضر رویکرد و نگاه شهروندان به مدیریت شهری تغییر کرده و آنها «ارتقای کیفیت زندگی» در حوزه‌های مختلف شهری را از مدیران شهری انتظار دارند. بی‌شک این ارتقای کیفیت زندگی هم بدون پیوست اجتماعی محقق نخواهد شد.» سالاری ادامه می‌دهد: «برای مثال وجود آسیب‌های اجتماعی ناشی از ایجاد سکونتگاه‌های غیررسمی چون خلازیر در حریم شهر تهران و منطقه۱۹ موضوعی است که شهروندان به آن حساس بوده و انتظار ساماندهی آن را دارند. همچنین صیانت از بافت شهری و تاریخی مطالبه شهروندان است و باید در این زمینه اهتمام بیشتری داشت. از سویی رویکرد کنونی در جامعه شهری و زندگی شهرنشینی ایجاد عرصه‌ها و فضاهای همگانی برای رفاه، آسایش و بهره‌مندی و رضایت شهروندان از خدمات شهری است. انتظار ما از شهردار منطقه تحقق این مطالبات است و با شناختی که از ایشان دارم کارنامه خوبی کسب خواهد کرد.»
- دیدگاه
- تبدیل تهدیدها به فرصت
عبدالرضا گلپایگانی-معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران
«عبدالرضا گلپایگانی» معاون شهرسازی و معماری شهردار تهران در بازدید از محله‌های منطقه۱۹ به‌ویژه خیابان خلازیر گفت: «نباید فقط به‌عنوان تهدید به خلازیر نگاه کرد. این محدوده می‌تواند برای رشد و بالندگی محله‌های جنوبی شهر تهران، یک فرصت محسوب و به مکانی برای رونق کسب و کار تبدیل شود. بازآفرینی محدوده و ارتقای قابلیت زیست‌پذیری نیاز به شناخت، برنامه‌ریزی و اقدام در مقیاس مناسب دارد مشروط بر آنکه تصمیم‌گیری‌های شجاعانه‌ای پس از انجام کار کارشناسی در نهادهای مسئول گرفته شود.»
- حمایت نهادها برای کاهش آسیب‌ها
علی توکلی-شهردار منطقه ۱۹
«علی توکلی» شهردار منطقه ۱۹ گفت: «این دیدار فرصت خوبی است تا با فرصت‌ها و تهدیدهای منطقه آشنا و برای توسعه و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان این منطقه، تصمیم‌های درستی اتخاذ شود. بی‌شک دیدارها و نشست‌های مسئولان شهری می‌تواند به کاهش مشکلات این منطقه و فاصله شمال و جنوب شهر کمک مؤثری کند. برخی معضلات این منطقه به‌ویژه آسیب‌های ناشی از ضایعات‌فروشی در خیابان خلازیر نیاز به تصمیم‌های فرامنطقه‌ای و حمایت ویژه شهرداری تهران، شورای‌شهر و سایر نهادهای مربوطه دارد.»
- ضرورت اصلاح هندسی در جاده قدیم
محمد محمددوست-مدیرکل حریم شهرداری تهران
«محمد محمددوست» مدیرکل حریم شهرداری تهران هم در این دیدار نیم روزی حضور داشت و گفت: «پیش از این هم همراه شهردار منطقه۱۹ از نزدیک از بخشی از محدوده حریم منطقه بازدید کردیم. در طی بازدید از جاده قدیم قم و محدوده کارخانه ایران ترانسفو، ضمن گفت‌وگو و تبادل نظر درباره مسائل شهری، طرح تعریض جاده قدیم قم (سه‌راه ترانسفو)، عقب‌نشینی ۳۲پلاک واقع در حریم منطقه، عقب‌نشینی کارخانه ایران ترانسفو بررسی‌های لازم انجام شده است.»