یک روز به خانواده خود یا همسرش سر می‌زند و یک روز برای خرید یا انجام کارهای بانکی به میادین و خیابان‌های بزرگ شهر می‌رود. شاید تا اینجا زندگی‌اش مثل بسیاری از شهروندان این شهر چند میلیون نفری باشد اما «مینا انصاری» یک وجه تمایز با سایر پایتخت‌نشین‌ها دارد و آن هم اینکه همه این کارها را با دوچرخه انجام می‌دهد؛ وسیله نقلیه بدون آلودگی و بی‌سروصدا که از کودکی همراهش بوده و حالا در ۴۴ سالگی به بزرگ‌ترین تفریح، ورزش و وسیله حمل‌ونقلش تبدیل شده است. گفت‌وگوی ما را با این شهروند ساکن در خیابان «سازمان آب» بخوانید.
از ۴ سال پیش تصمیم گرفت برای انجام کارهای روزمره‌اش هم از دوچرخه استفاده کند. خیلی صادقانه می‌گوید چون پلاک ماشینش زوج است و روزهای فرد بدون وسیله بوده تصمیم گرفته در روزهای فرد کارهایش را با دوچرخه انجام دهد. اما حالا کار به جایی رسیده که حتی در روزهای زوج هم کمتر سراغ خودرواش می‌رود. انصاری درباره این انتخابش می‌گوید: «اوایل که دوچرخه‌سواری می‌کردم بعضی از دوستان و آشنایان سعی می‌کردند مرا از این کار منع کنند. می‌گفتند دوچرخه‌سواری برای یک خانم مناسب نیست. اما من که عاشق دوچرخه‌سواری بودم دلسرد نشدم. اوایل دوچرخه‌سواری برایم یک ورزش به حساب می‌آمد. هر روز یک میدان در شهر را انتخاب می‌کردم و با دوچرخه تا آنجا می‌رفتم و برمی‌گشتم. اما خیلی زود دوچرخه عصای دستم شد و حالا با دوچرخه دخترم را به مهد می‌برم، خرید می‌کنم، کارهای بانکی و اداری‌ام را انجام می‌دهم و حتی مهمانی می‌روم.»
- فقط باید بخواهیم
رکاب‌زن محله ستارخان در کنار همسرش که آن هم دوچرخه‌سواری می‌کند خیلی در تلاش است تا دوستان، آشنایان و همسایه‌هایش را هم به دوچرخه‌سواری تشویق کند. می‌گوید: «این روزها جامعه بیش از گذشته پذیرای دوچرخه‌سواران است. به همین دلیل من به همه توصیه می‌کنم حتماً لذت انجام کارهای روزمره با دوچرخه را تجربه کنند. به‌خصوص در شرایطی که پای دوچرخه‌های اشتراکی هم به شهر باز شده و دیگر لازم نیست همه یک دوچرخه اختصاصی گوشه خانه‌هایشان داشته باشند. باور کنیم که حالا فقط ما باید بخواهیم و اراده کنیم که به جای خودروهای شخصی از دوچرخه استفاده کنیم. آن وقت است که هم خودمان سلامت و شادتریم، هم شهرمان پاک‌تر و زیباتر.»
- مسیرهای ویژه دوچرخه‌سواری لطفاً
انصاری پیشنهاداتی هم برای ترویج بیشتر فرهنگ استفاده از دوچرخه در تهران دارد. او که تجربه دوچرخه‌سواری در بیشتر خیابان‌های شهر را داشته، مسئولان شهری را خطاب قرار می‌دهد و می‌گوید: «انصافاً دوچرخه‌سواری در برخی خیابان‌های شهر کار ترسناکی است. دوچرخه‌سوار تا جایی که بتواند با تجهیزات کامل ایمنی از مسیرهای ویژه دوچرخه و پیاده‌روها استفاده می‌کند اما گاهی ناگزیر به استفاده از خیابان‌هاست. اگر شهرداری بتواند در خیابان‌های پرتردد مسیرهای ویژه دوچرخه‌سواری ایجاد کند آن وقت نگرانی‌های شهروندان برای استفاده از این وسیله نقلیه پاک هم برطرف می‌شود و افراد بیشتری به این سبک زندگی رو می‌آورند.»
- سه‌شنبه‌های با دوچرخه
زمستان ۳ سال پیش یک جوان اراکی با دیدن خودروهای تک‌سرنشین شهرش تصمیم گرفت کمپینی با نام «سه‌شنبه‌های بدون خودرو» راه‌اندازی کند؛ کمپینی که مردم را دعوت می‌کرد دست‌کم یک روز در هفته به جای استفاده از خودرو شخصی، برای رسیدگی به کارهای روزمره از وسایل حمل‌ونقل عمومی و دوچرخه استفاده کنند. این طرح که از یک گروه تلگرامی کوچک در شهر اراک آغاز شد خیلی زود فراگیر شد و امروز در ۲۰۰ شهر کشور در دستور کار فعالان محیط‌زیستی قرار گرفته است. در تهران هم این طرح با جدیت در حال پیگیری است و مسئولان و مدیران شهری بارها و بارها روزهای سه‌شنبه با مترو، اتوبوس و حتی دوچرخه راهی محل کارشان شده‌اند. «پیروز حناچی» شهردار تهران گاهی روزهای سه‌شنبه با دوچرخه راهی محل کارش می‌شود و در طول مسیر به بررسی مشکلات شهروندان پایتخت‌نشین می‌پردازد.
- نقدهایی بر یک طرح استارت‌آپی
«بیدود» طرحی مشابه طرح رک‌های هوشمند دوچرخه است؛ با این تفاوت که بیدود یک طرح استارت‌آپی و خصوصی است که البته اجرا شده. استارت‌آپ بیدود که کارش کرایه دوچرخه‌های اشتراکی هوشمند است اکنون ۱۰ پارکینگ در محدوده منطقه ۲ و ۱۶ پارکینگ در محدوده منطقه ۶ پایتخت دارد و به افرادی که ثبت‌نام کرده‌اند این فرصت را می‌دهد تا دوچرخه مورد نظرشان را از هرکدام از این پارکینگ‌ها تحویل بگیرند و به هر پارکینگی که می‌خواهند تحویل دهند.
تا اینجا همه‌چیز خوب است اما زمانی که پای صحبت شهروندانی می‌نشینیم که از دوچرخه‌های این استارت‌آپ استفاده کرده‌اند با نقدهایی مواجه می‌شویم که زوایای دیگری از این ایده بکر را روشن می‌کند. یکی از نقدهایی که به طرح بیدود می‌شود، هزینه استفاده از این اپلیکیشن پرکاربرد است. جدا از مبلغ ۱۶۰ هزار تومانی که هنگام ثبت‌نام به‌عنوان ودیعه در حساب کاربر بلوکه می‌شود و ۳۰ هزار تومانی که بیمه خرج روی دستش می‌گذارد کرایه هر دوچرخه برای مدت نیم‌ساعت هزار و ۵۰۰ تومان است.
البته که بیدود طرح یک شرکت خصوصی است و گرفتن کرایه برای استفاده از دوچرخه‌ها دور از ذهن نیست اما به نظر می‌رسد اگر نهادها و سازمان‌های دولتی از جمله شهرداری حمایت بیشتری از این استارت‌آپ انجام دهند شهروندان بتوانند با شرایط بهتری از این طرح نو بهره‌ببرند. نداشتن چراغ و دنده، سنگین و کوچک بودن فریم دوچرخه برای قدبلندها نقدهای دیگری است که به دوچرخه‌های بیدود می‌شود. ضمن اینکه زیر نظر گذاشتن کاربر و تماس‌های مکرری که با او گرفته می‌شود به افراد استفاده‌کننده از دوچرخه‌های بیدود حس ناخوشایندی می‌دهد.
- ورود دوچرخه‌ها آزاد!
به تازگی شرکت بهره‌برداری مترو تهران و حومه با نصب برچسب‌های دوچرخه روی بدنه قطارها خبر از طرح ترکیبی مترو و دوچرخه داده است. دوچرخه‌سوارانی که دوچرخه‌های تاشو دارند می‌توانند هر روز به جز در ساعات ۶:۳۰ تا ۹:۳۰ و ۱۶ تا ۱۹ که زمان اوج استفاده مسافران از متروست با دوچرخه‌هایشان وارد واگن شوند. ورود دوچرخه‌های معمولی هم در روزهای جمعه و ایام تعطیل به مترو مجاز است. البته راکبان دوچرخه‌های معمولی فقط مجوز ورود به واگن‌هایی را دارند که تراکم مسافری‌شان کم باشد و رویشان برچسب‌های دوچرخه نصب شده است.
- این دو چرخ کجا و آن دو چرخ کجا!؟
اگر دوچرخه‌ها جای موتورسیکلت‌ها را بگیرند ۱۶درصد آلودگی هوا و ۴۹درصد آلودگی صوتی تهران کم می‌شود
اکنون حدود ۲ میلیون موتورسیکلت در شهر تهران تردد دارند؛ موتورهای پر سر و صدا و آلاینده‌ای که براساس آمار شرکت کنترل کیفیت هوا به‌تنهایی باعث آلودگی ۱۶درصدی هوا و ۴۹درصدی صوت پایتخت هستند. «حسین‌رضا شهیدزاده» قائم‌مقام شرکت کنترل کیفیت هوا درباره اهمیت استفاده از حمل‌ونقل پاک در تهران می‌گوید: «یک موتور بنزینی ۸ برابر یک خودرو استاندارد آلودگی تولید می‌کند. به همین دلیل جایگزین کردن دوچرخه و موتورهای برقی به جای موتورهای بنزینی می‌تواند باعث کاهش چشمگیر آلودگی هوا و صوت در تهران شود.»