به گزارش سایت مجله بخارا، پیش از رمان «زینب» اثر «محمدحسین هیکل»، که شماری از ناقدان آن را سرآغاز رمان‌نویسی عرب دانسته‌اند، نویسندگانی از شام و مصر کوشیدند تا ذوق خوانندگان عرب را برای پذیرش این نوع ادبی پرورش دهند و هم‌زمان با محک زدن توان خود در عرصه رمان‌نویسی، تجربه‌ها اندوختند و با خلق آثاری چند، که می‌توان از آن‌ها با عنوان «رمان» یاد کرد، توفیق یافتند.
با گذشت زمان، رمان عربی در دو سه دهه نخست قرن بیستم سربرآورد. در مرحله اول پیشگامان ادب در مصر، با خلق آثاری چند، زمینه را برای نسل بعد از خود هموارتر کردند. «نجیب محفوظ» و نویسندگان هم نسل او، با بهره گرفتن از تجربه‌های نسل پیشین و مدد جستن از تجربه‌های نویسندگان غربی- البته در مقیاس‌های گوناگون- پا به عرصه نهادند و توانستند رمان عربی را تثبیت کنند.
در فاصله جنگ جهانی اول تا ژوئن ۱۹۶۷، یعنی تاریخ شکست اعراب از اسرائیل، رمان عربی در مصر، سوریه و تا حدودی در لبنان و فلسطین به کمال رسید و سپس در دهه هشتاد قرن بیستم، اغلب کشورهای عربی به مدد آثار یک یا چند نویسنده توفیق یافتند تا با پیشرفت رمان عربی همگام شوند.
اختصاص جایزه جهانی نوبل در ۱۹۸۸ به نجیب محفوظ، تاییدی جهانی برای رمان عربی به ارمغان آورد و درواقع گواهی بر نبوغ نویسنده و کمال رمان‌نویسی در جهان عرب بود. امروزه ده‌ها نویسنده عرب در قلمرو سرزمین‌های عربی یا حتی در خارج از آن، همچنان بر غنای این نوع ادبی می‌افزایند و دغدغه‌های اجتماعی، فلسفی سیاسی، ادبی خود و ملت‌های‌شان را بیان می‌کنند.
در شب رمان عربی، دو کتاب «درآمدی تاریخی و انتقادی بر مان عرب» اثر راجر آلن، ترجمه محمد جواهر کلام و «رمان عربی: درآمدی تحلیلی-انتقادی» اثر حمدی سکوت، ترجمه عظیم طهماسبی بررسی و عرضه خواهند شد.
شب «رمان عربی» از سلسله شب‌های بخارا، پنج بعدازظهر روز دوشنبه ۱۹ فروردین در خانه گفتمان شهر، به نشانی میدان فلسطین، طالقانی غربی، ضلع جنوبی، پلاک ۵۱۴ برگزار می‌شود.