با بیماری‌های ناشی از وقوع سیل در مناطق سیل‌زده و همچنین توصیه‌های بهداشتی برای پیشگیری از این بیماری‌ها آشنا شوید:
دکتر محمد مهدی گویا، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت به همشهری آنلاین می‌گوید: یکی از عوارض وقوع سیل، احتمال ابتلا به بیماری‌هاست. برخی از این بیماری‌ها در کوتاه‌مدت بروز و ظهور پیدا می‌کنند و علائم برخی ازبیماری‌ها در طولانی‌مدت ظاهر می‌شوند.
- وبا، اسهال
اولین گروه بیماری‌ها که احتمال بروز و ظهور آنها دربین مردم مناطق سیل‌زده وجود دارد بیماری‌های ناشی از آب و غذای ناسالم است. وبا، اسهال خونی و انگلی از این قرارند.
هپاتیت‌های ویروسی، هپاتیت نوع آ و ای از دیگر بیماری‌هاست که علائم آنها در طولانی‌مدت ظاهر می‌شود. راه انتقال این بیماری‌ها از طریق مدفوعی- دهانی است.
دومین گروه از بیماری‌هایی که بعد از وقوع سیل احتمال ابتلای افراد به آن وجود دارد. بیماری‌هایی است که از طریق حشرات منتقل می‌شود. سالک یکی از این بیماری‌هاست و سومین گروه از بیماری‌ها، نیز بیماری‌هایی است که از طریق گزش حیوانات ایجاد می‌شود.
دکتر سید ناصر عمادی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران هم به ایرنا می‌گوید: حوادثی همانند سیل، زلزله و نظایر آن از دو جهت در بروز آثار و تبعات جسمانی و روحی قابل بررسی است؛ دسته اول بیماری‌هایی هستند که مستقیما ناشی از بروز حوادث یادشده مانند جراحات، شکستگی‌ها، صدمات عضوی، خفگی و نظایر آن است و معمولا در همان ساعات اولیه حادثه بروز می‌کند.
دسته دوم بیماری‌هایی هستند که به صورت غیرمستقیم ناشی از حوادث یادشده بروز می‌کنند که بیماری‌های پوستی، صدمات روحی، بیماری‌های عفونی، سوءتغذیه و بیماری‌های ناشی از زندگی در محیط‌های گروهی و جمعی (اردوگاه ها) و چادرنشینی از جمله آنها است که معمولا روزها و هفته‌ها بعد از حادثه آشکار می‌شوند.
در سیل و آبگرفتگی مهمترین حوادث اولیه که موجب تبعات و صدمات پوستی می‌شوند، صدمات و پارگی پوست و ایجاد عفونت‌های موضعی و گسترش یافته از محل اولیه پارگی یا صدمه پوستی هستند، به همین دلیل معاینه کامل فرد نجات یافته از سیل به جهت تعیین کوفتگی، پارگی و هرگونه التهاب یا قرمزی و حتی زخم کوچک در پوست سر، صورت و بدن بسیار مهم و ضروری است؛ چرا که همین ضایعات اولیه بعدا منجر به عفونت‌های موضعی و گسترده می‌شوند که موجب مخاطرات جدی برای فرد مبتلا می‌شوند و موضوع زمانی بسیار جدی خواهد بود که فرد مبتلا به بیماری‌های زمینه ای مانند دیابت و سوء تغذیه باشد.
بعد از حادثه و به عبارتی بیماری‌های پوستی ناشی از آن که بیشتر متعاقب زندگی در اردوگاه‌ها، چادرنشینی و محیط‌های غیراستاندارد فاقد معیارهای بهداشت فردی، اجتماعی است، باید به ۲ دسته بیماری‌های عفونی یا مسری (تب‌خال، گال و عفونت‌های پوستی زرد زخم) و به بیماری‌های غیرعفونی ناشی از عوامل محیطی (سرما، گرما، نور آفتاب، گزیدگی، اگزما و خشکی پوست) توجه کرد.
- گزش مار و عقرب
گزش مار و عقرب به عنوان شایع‌ترین مشکلات پوستی غیرمسری در مناطق سیل‌زده است. عقرب گزیدگی، مارگزیدگی و گزش حشرات مختلف که با فصل گرما شیوع بیشتری دارند، به دلیل زاد و ولد این گزنده‌ها در فصل گرما بیشتر می‌شود و از آنجایی که هوای داخل چادر و کانکس و اردوگاه‌ها فاقد تهویه می‌باشد و ساکنان مجبورند راههای هوایی را باز نگه دارند که این کار ورود چنین جانورانی را به محیط زندگی تسهیل می‌کند و یا به دلیل تخریب منازل مجبور به استراحت و زندگی در فضای باز با توجه به دمای مناسب محیط باز و بیرونی در فصل تابستان و بهار هستند که مواجه آنها را با خزندگان و حشرات افزایش می‌دهد.
- سالک
در مناطق سیل‌زده احتمال شیوع بیماری دیگری به نام سالک وجود دارد که از طریق پشه خاکی منتقل می‌شود. سالک یک بیماری عفونی است ولی مسری محسوب نمی‌شود اما پشه ای که خون آلوده به فرد مبتلا به سالک را مکیده است می تواند با نیش زدن فرد سالم، خون آلوده را به او انتقال دهد. سالک زخم‌هایی با طول عمر یک ساله در فرد ایجاد می‌کند که جوشگاه آن تا آخر عمر روی پوست باقی می‌ماند. اما در صورتی که در همان مراحل اولیه گزش، بیماری تشخیص داده شود قابل درمان است و جلوی باقی ماندن جوشگاه ناشی از آن نیز گرفته می‌شود.
بهداشت محیط یکی از موثرین روش‌ها برای جلوگیری از بروز سالک است. افراد نیز باید دقت داشته باشند که پشه یا سالک فقط در طول شب و به سمت نور پرواز می‌کند. بنابراین توصیه این است که نور به سمت خارج نباشد تا توجه پشه جلب شود و حتما محیط اطراف مکان زندگی با تور محافظت شود و بهتر است لباس پوششی، آستین بلند و بیشتر نقاط بدن را بپوشاند. همچنین ماده‌ای به نام دافع حشره وجود دارد که بهتر است این افراد ماده را در کنار خودشان قرار دهند یا روی پوست بمالند.
افرادی که در چادر یا کانکس ساکن هستند، باید علایم را بشناسند. گزیدگی پشه خاکی در ابتدا فقط به صورت گزش ساده بدون درد و خارش است ولی بعد از یک ماه قرمزی کوچکی آشکار می‌شود ولی همین قرمزی هم بدون علامت است و مورد توجه بیمار واقع نمی‌شود ولی به تدریج اندازه آن بزرگ، زخم و عفونی می‌شود. در این مرحله است که بیمار به فکر درمان می‌افتد.
بیماری مهم دیگر در مناطق سیل زده مالاریا است که مبتلایان به آن معمولا چادرنششین‌ها هستند. این بیماری باید چرخه‌ای را طی کند و اگر پشه آنوفل در اماکن آلوده و مساعد برای رشد و تکثیر تخم قرار گیرد ممکن است بتواند با نیش زدن انسان فرد را مبتلا کند. البته بیماری مالاریا نیز مانند سالک بلافاصله علایم ایجاد نمی‌کند. اما با انجام معاینات مکرر و مستمر پوستی ساکنان چادرها و کمپ‌ها اسکان اضطراری و موقت که از اولویت‌های مهم بهداشتی و درمانی می‌باشند می‌توان به راحتی از انتقال آن پیشگیری کرد.
احتمال شیوع بیماری گال و شپش در اردوگاه های مناطق سیل زده وجود دارد. این بیماری که مسری است به راحتی به دیگران منتقل می‌شود و شایع‌ترین علامت آن خارش شبانه می‌باشد. این بیماری به دلیل تماس نزدیک و محیط های جمعی سرعت انتقال بالایی دارد و انتقال بیماری از طریق لباس و ملافه های آلوده بالا می‌باشد، از این جهت پتو و لباس‌های دست دوم یکی از راههای انتقال گال هستند.
شپش سر و بدن نیز از دیگر بیماری‌های انگلی پوستی شایع در زندگی جمعی بخصوص نزد کودکان و افراد غیر بهداشتی می‌باشد که شایع ترین علامت آن خارش سر است که درمان همه اعضا خانواده حتی در مواقع ابتلا یکی از اعضا به شپش سر و بدن ضروری و حائز اهمیت است.
- برخی توصیه‌های بهداشتی دیگر
دکترمحمد مهدی گویا، رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت به همشهری آنلاین می‌گوید:
برای جلوگیری از همه‌گیری بیماری‌ها در مناطق سیل‌زده تعامل مردم با مسئولان بسیار ضروری است و جنبه حیاتی دارد. در چنین شرایطی، مسئولان بهداشتی کشور، یکسری وظایف مخصوص به خود دارند که باید بدون‌وقفه و مسئولانه انجام دهند و مردم نیز وظایف خاص خود را دارند. وظیفه مردم در مناطق سیل‌زده این است که به توصیه‌های مسئولان و مراقبان بهداشت و سلامت به دقت گوش و عمل کنند چرا که تنها در این صورت است که احتمال همه‌گیری انواع بیماری‌ها در مناطق سیل‌زده کاهش می‌یابد.
مسئولان باید تلاش کنند، آب آشامیدنی و غذای سالم در اختیار مردم مناطق سیل‌زده قرار دهند و مسئولان بهداشتی کشور هم نظارت بر سلامت آب و غذای مردم داشته باشند.
- اطمینان از آب آشامیدنی سالم
مردم فقط از آبی که از سلامت آن اطمینان کامل دارند و نیروهای بهداشتی بر آنها نظارت کامل دارند، استفاده کنند. مردم به هیچ عنوان آبی که از سلامت آن اطمینان ندارند را مصرف نکنند و اگر در جایی مجبور شدند، حتما آب را قبل از آشامیدن و مصرف بجوشانند.
- شست‌وشوی مداوم دست‌ها
مردم مناطق سیل‌زده، شست‌وشوی کامل دست‌ها را فراموش نکنند چرا که شرایط عادی نیست و شست‌وشوی دست‌ها با دقت و احتیاط فراوان در چنین شرایطی، بسیار ضروری است و احتمال وقوع همه‌گیری بیماری‌ها را به شدت کاهش می‌دهد.
- اطمینان از غذای سالم
مردم تا حد امکان فقط غذاهایی که مسئولان در اختیار آنها قرار می‌دهند را مصرف کنند و به هیچ عنوان از دست‌فروش‌ها مواد غذایی آماده نگیرند. علاوه براین، اگرمیوه و سبزی در اختیار آنها قرار گرفت و یا خودشان تهیه کردند حتما ضدعفونی شده باشد.
- توصیه برای مار و عقرب گزیدگی
در باره مار و عقرب گزیدگی آنچه اهمیت دارد، سرعت اقدامات بهداشتی است. فرد مار یا عقرب‌گزیده، باید بدون تلف کردن وقت و فورا خود را به نزدیکترین مرکز بهداشتی و درمانی برساند.
- مردم از تماس با حیوانات پرهیز کنند
حیوانات ولگرد در مناطق سیل‌زده ممکن است وجود داشته باشند. در زمینه حیوان‌گزیدگی در مناطق سیل‌زده، توصیه جدی این است که مردم از تماس نزدیک با حیوانات جدا پرهیز کنند. اگر حیوان ولگرد به فردی حمله کرد، فوری به نزدیکترین مرکز بهداشتی مراجعه و واکسن و یا سرم ضدهاری تزریق کند.