بیشتر خانه‌های این محله با قدمت بیش از ۵۰ سال جزو بافت ناپایدارند و در زمان خدمت‌رسانی مانند جمع‌آوری زباله و بروز حوادث غیرمترقبه، اهالی با مشکلات عدیده مواجه می‌شوند. ولی این مشکلات از چشم مدیران شهری دور نمانده و طرح «ناکارآمد» شهری محله شمیران‌نو در شورای عالی شهرسازی و معماری شهرداری تهران در حال تصویب است و با اجرای این طرح اغلب خانه‌های شمیران‌نو و مراکز تجاری‌اش نوسازی خواهند شد. گفت‌وگوی ما با «وحید دهستانی» شهردار ناحیه۷ منطقه ۴ را در این‌باره بخوانید.
- آقای دهستانی، چرا محله شمیران‌نو با وجود همه مشکلات جزو بافت فرسوده محسوب نمی‌شود؟
بافت فرسوده ۳ شرط اصلی دارد. یکی داشتن بافت ناپایدار، دوم ریزدانه بودن املاک و سوم بافت نفوذناپذیر. محله شمیران‌نو در حال حاضر ۲ شرط از شرایط مذکور یعنی بافت ناپایدار و املاک ریزدانه را دارد اما از آن جهت که در برخی موارد گذرش ۸ متری است هنوز جزو بافت فرسوده به حساب نمی‌آید. عرض بافت نفوذناپذیر طبق قانون باید ۶متر یا کمتر از ۶متر باشد.
- کدام بخش‌های شمیران‌نو جزو بافت فرسوده به شمار می‌رود؟
۲ بلوک شهری از شمیران‌نو بافت فرسوده است. یکی محدوده غربی خیابان اسلامی، یعنی پایین‌تر از میدان پاکدامن و تقاطع خیابان شهید غافل و بخش دیگر محدوده خیابان نونوار و ریوندی.
- مساحت محله شمیران‌نو در مجموع چندمترمربع است و چند مترش بافت فرسوده است؟
مساحت محله شمیران‌نو با جمعیتی بالغ بر صدهزار نفر به‌طور دقیق یک میلیون و ۸۰هزار مترمربع است. از این مساحت تنها ۲۰هزار مترمربع جزو بافت فرسوده است که شامل همان ۲ تقاطع می‌شود.
- مدیران شهری برای حل مشکلات محله شمیران‌نو چه تدابیری اندیشیده‌اند؟
مشکلات محله شمیران‌نو از چشم مدیران شهری دور نمانده است. شهرداری ناحیه ۷ چندین بار مشکلات این محله را پیگیری کرده است و با وجود مذاکرات جدی درباره مشکلات این محله در شورای عالی
شهرسازی مجدداً باید بازبینی شود. همه با مشکلات محله شمیران‌نو آشنایند. ما حتی برای جمع‌آوری زباله نیز با مشکلات فراوانی مواجه می‌شویم.
- چه مشوق‌هایی برای بافت فرسوده در نظر گرفته خواهد شد؟
برای محله شمیران‌نو و بافت فرسوده‌اش از مردم عوارض نوسازی نخواهیم گرفت. این محله در حال حاضر پرونده‌ای در شورای عالی شهرسازی و معماری شهرداری تهران دارد. می‌خواهم بگویم که پرونده محله باز است و به آن چشم امید داریم.
- این چشم امید شامل چه نکاتی می‌شود؟
محله شمیران‌نو به‌زودی در محدوده محله‌های ناکارآمد قرار خواهد گرفت و نوسازی آن بی‌تردید انجام خواهد شد. قوانین و مصوبه‌ها و شرایط قرار گرفتن در بافت ناکارآمد نیز به‌زودی از سوی شورای عالی شهرسازی اعلام خواهد شد.
بسته‌های تشویقی صرفاً شامل نادیده گرفتن اخذ عوارض نوسازی است؟
طبق هماهنگی‌های انجام شده به فرض هزینه انشعاب آب و گاز و برق نیز با تخفیف برای اهالی انجام خواهد شد.
- بافت شمیران‌نو چند ساله است؟
بخش قابل توجهی از این بافت، سن و سالی بالای ۵۰ و ۶۰ سال دارد. در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به شکل غیرقانونی این محله ساخته شده و پس از پیروزی انقلاب نیز باز به شکل غیرقانونی طبقاتی به آنها اضافه شده است.
- مشکل محله شمیران‌نو به همین طریق کاملاً حل خواهد شد؟
به جرئت می‌توانم بگویم که اصلاح و پهن شدن معابر نیز در نظر گرفته شده و مشخص شده که هر محدوده چقدر عقب‌نشینی کند. شیب خیابان‌ها اصلاح خواهد شد و جای این همه خودرویی که کنار کوچه و خیابان پارک کرده‌اند، در پارکینگ خواهد بود و دیگر شاهد دعوا بر سر جای پارک خودرو نخواهیم بود.
- چه چیزهایی در این طرح لحاظ خواهد شد؟
انواع خدمات شهری.
- چه نکته‌های دیگری در این طرح مدون در نظر گرفته شده است؟
کسی که می‌خواهد جواز ساخت بگیرد می‌داند که تا چه سطحی اجازه ساخت دارد. خط آسمان در این طرح مشخص شده است. در یک کلام باید بگویم که با طرح جدید شهرسازی، امیدواریم املاک بیشتری نوسازی شود. می‌توانم بگویم که همه یک میلیون و ۸۰هزار مترمربع مساحت این محله در بافت ناکارآمد و ناپایدار قرار دارد که به‌زودی و طی سال‌های پیش رو باید نوساز و پایدار شوند.
- سود این طرح برای شهرداری در چیست؟
سودش این است که این طرح حافظ جان و مال و زندگی مالکان خواهد بود. همین‌که در زمان انجام خدمات با مشکل روبه‌رو نباشیم جای شکرش باقی است. همین‌که در زمان وقوع زلزله مردم با مشکل روبه‌رو نباشند و سقف و خانه پایدار بالای سرشان باشد، برای مدیران شهری کافی است. همین‌که خدمات ایمنی مانند آتش‌نشانی بهتر بتواند در محله‌ای که در حال حاضر نمی‌تواند تقریباً هیچ‌گونه خدماتی دهد، وارد شود، برای مدیران و شهردارانی که دغدغه این محله را دارند، بسنده می‌کند.
- مردم چگونه می‌توانند برای خانه‌هایی که سند ندارد، پروانه ساخت دریافت کنند؟
آنها اکنون هم می‌توانند به اداره ثبت مراجعه و برای زمینشان با ارائه مدرک متقن سند دریافت کنند. این سند تا زمان ساخت اعتبار دارد. همچنین می‌توانند اقدام به ساخت کنند و پس از پایان کار، نسبت به تفکیک سند عمل کنند. ما رفاه حال شهروندان را در نظر گرفته‌ایم. شورایار محله نیز بهتر از هر شخص دیگری در جریان اخذ سند است.
- امکانات شهری مانند انشعاب فاضلاب، آبرسانی و خدمات شهری در این طرح به چه شکل در نظر گرفته شده است؟
امکانات شهری از گذر اصلی انجام می‌شود. کانال خاصی برای جمع‌آوری آب‌های سطحی در نظر گرفته خواهد شد و شکل نازیبای کوچه‌پسکوچه‌ها به‌طور کلی و کامل اصلاح می‌شود. با همین کار ساده بخشی از پسماند آب که به جوی‌ها سرازیر می‌شود، به کانال‌کشی مجهز و مدرن هدایت خواهد شد.
- نظر مردم را در این بین چقدر جویا شده‌اید؟
ما به‌طور مطلق با نظر جمیع مردم پیش می‌رویم. نمایندگان آنها در شورایاری که خود جزو قدیمی‌های محله هستند، در جلسات متعدد حضور یافته و نسبت به ابراز نظرات مردم اقدام کرده‌اند. هرچند وقت یک‌بار هم گزارشی از نظرات مردم و شورایاران دریافت و به شورای عالی شهرسازی ارسال کرده‌ایم. باید بگویم که این نظرها همچنین در تصمیم‌گیری‌ها کمکمان خواهد کرد.
- تاریخچه محله
محله شمیران‌نو یکی از قدیمی‌ترین محله‌های شرق تهران است. این محله از جنوب به بوستان غدیر، از غرب به پادگان نیروی دریایی، از شمال به بزرگراه شهید زین‌الدین و از شرق به خیابان هنگام منتهی می‌شود. با نوسازی، این محله سر و سامان خواهد گرفت. محله‌ای که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی به دلیل آب و هوای مطلوبی که داشته، به محلی برای دامپروری گوسفندان اختصاص یافته و رفته رفته و به مرور زمان، به تعداد سکنه آن افزوده شده است.
این محله اکنون در برخی نقاط بسیار نازیباست. یک خانه دو طبقه، چند طبقه دیگر را به خود دیده و از همه مهم‌تر بافتش نیز فرسوده و ناپایدار و ناکارآمد شده است. با طرح نوسازی بافت فرسوده که در حال حاضر نیز ۲۰هزار مترمربع از مساحت این محله را شامل می‌شود و در آینده بیشتر هم خواهد شد و به مراتب بخش اعظم این محله را دربر می‌گیرد، بسیاری از مراکز تجاری آن هم نوسازی خواهد شد.
- خدمات فرهنگی
محله شمیران‌نو از نظر سرانه امکانات ورزشی و فرهنگی در مضیقه است و به قول معروف از این حیث آه در بساط ندارد. در پهنای این محله جای چند کیوسک مطبوعاتی و چند کتابفروشی و کتابخانه خالی است. جای خالی یک سینمای کوچک اما مؤثر و با برنامه نیز کاملاً به چشم می‌خورد. در این محدوده به دلیل تراکم جمعیت معابر بسیار و از داشتن حتی یک زمین بازی هم بی‌بهره‌اند.
شاید به همین دلیل باشد که بسیاری از بچه‌های محله عصرها در خیابان‌های جنوبی هنگام و خیابان‌هایی نظیر ۴۲، ۴۱(ایرج آبگون) و دیگر محله‌ها در حال بازی هستند. این نابسامانی به هر حال باید به نظم و نسقی برسد و با ارائه طرح محله «ناکارآمد» که در شورای عالی شهرسازی در حال بررسی است، این مهم انجام خواهد شد. در این محله شمیران‌نو جای کلاس‌های آموزشی و تفریحی و فرهنگی برای بچه‌ها خالی است. در یک وجب جا درست است که جایی برای خدمات فرهنگی باقی نخواهد ماند اما مدیران شهری در آینده‌ای نزدیک به فکر راه‌اندازی این دست مراکز هم هستند و تدابیری برای فقدان این مکان‌ها اندیشیده‌اند.
- آشنایی با مراحل ثبت سند محله شمیران‌نو
محمد کیانی-دبیر شورایار در محله شمیران‌نو
مراحل ثبت سند زمین در محله شمیران‌نو چندان دشوار نیست. پیش از من نیز آقای یوسفی که در سال ۱۳۹۳ دبیر شورایاری محله شمیران‌نو بود با مراحل ثبت سند آشنایی کامل داشته و دارند. در واقع ثبت سند از چند سال پیش در شمیران‌نو آغاز شده است. اداره ثبت شرق تهران واقع در محله لویزان، خیابان توحید، جنب پارک پلیس است که آماده هرگونه همکاری با شهروندان محله شمیران‌نوست. این اداره بنچاق‌هایی را که در دست مردم است تأیید می‌کند و به هریک از زمین‌دارها، سند ارائه می‌دهد تا مراحل ساخت و بازسازی بافت فرسوده شمیران‌نو زودتر انجام شود. با ارائه این سند مردم می‌توانند برای تخریب و ساخت ملک خود اقدام کنند. این اداره به شهروندان چندان هم سخت نمی‌گیرد.
حتی با ارائه قولنامه معتبر نیز می‌توان سند دریافت کرد. زمین‌های شمیران‌نو اغلب از هفت برادران خریداری شده که آنها نیز در میدان الغدیر دفتر دارند. مالک این زمین‌ها یعنی هفت برادران پیش از پیروزی انقلاب اسلامی این زمین‌ها را به مردم فروختند و با احتمال یک‌درصد اگر اداره ثبت بنجاق یا قولنامه برخی مالکان را قبول نکرد، آنها می‌توانند به دفتر مالکان قدیم این زمین‌ها مراجعه و تأییدیه دریافت کنند. با این شیوه اداره ثبت نیز تأییدیه هفت برادران را خواهد پذیرفت و دیگر اما و اگری باقی نخواهد ماند.
اگر مدارک برای اداره ثبت ایراد داشته باشد باز هم این هفت برادران به قولی مددرسانند. مالکان دیگر این زمین‌ها خانواده جعفریان و آخوندان هستند. اگر بخواهم به‌طور دقیق بگویم باید عنوان کنم که هفت برادران در سال ۱۳۴۰ مالکان اصلی زمین‌های شمیران‌نو بودند. اینکه یک تکه زمین در محدوده شمیران‌نو چند بار خانه و طبقه به خود اضافه کرده و دیده ولی باز هم توسط هفت‌برادران و اداره ثبت، حل و فصل خواهد شد.
در محدوده شمیران‌نو حتی برخی ساکنان، پشت‌بام‌های خانه خود را برای ساخت در اختیار دیگران قرار داده‌اند و فروخته‌اند که آنها باید تفکیک را به درستی انجام دهند. این اقدام را هم اداره ثبت به‌طور دقیق انجام خواهد داد. آنها سند مادر(اعیان) را دریافت می‌کنند و کارهای شهرداری را انجام می‌دهند. همچنین اداره ثبت مبلغی حدود ۳۰۰ هزار تومان بابت صدور سند دریافت می‌کند که در واقع مبلغ زیادی نیست.
- دیدگاه
بدون حساب و کتاب قدم برنمی‌داریم
- ابراهیم رفیعی-رئیس اداره شهرسازی ناحیه ۷ منطقه ۴
در طرح تفصیلی شورای عالی شهرسازی و معماری شهرداری تهران که برای محله شمیران‌نو تدوین خواهد شد، اختصاص مکان‌هایی برای فضای سبز، سینما و مجموعه‌های ورزشی در نظر گرفته شده است. برخی از خیابان‌ها در این محدوده، مسکونی و برخی تجاری و بعضی‌شان تجاری و مسکونی هستند. اینها همه در گرو آن است که خانه‌های ریزدانه تجمیع شوند و با سازوکار جدید، شاهد ساخت‌وساز در این محدوده باشیم. کسانی که می‌خواهند پروانه ساخت دریافت کنند،
از پیش می‌دانند که تا چند طبقه اجازه ساخت دارند. حتی برای نمای ساختمان‌ها هم تمهیداتی اندیشیده شده است. در یک کلام باید خلاصه کنم که شکل و شمایل محله شمیران‌نو از حالت نامتجانسی که دارد خارج خواهد شد. ساختمان‌ها دست‌کم در ظاهر سنخیتی با یکدیگر خواهند داشت. برای نخستین بار در این محله «کمیته نما» برای نمای ساختمان‌ها در نظر گرفته خواهد شد. کمیته نما در شهرداری منطقه نماهای پیشنهادی را بررسی و مشخص خواهد کرد.
علاوه بر اینها نمای ۳ همسایه مجاور نیز مورد بررسی دقیق و همه‌سویه قرار خواهد گرفت. طبق برنامه بلندمدتی که برای محله شمیران‌نو داریم، شکل ظاهری خانه‌ها و مراکز تجاری تجانسی با یکدیگر خواهد یافت. در تلاشیم تا هیچ‌گونه نامتجانسی و ناهمگونی در این نماها دیده نشود و به چشم نخورد. اکنون در کنار یک خانه ۲ طبقه، یک ساختمان نیمه‌کاره که سال‌هاست نیمه‌کاره مانده یا یک ساختمان ۵ طبقه دیده می‌شود که این به هیچ عنوان مورد تأیید شهرداری نیست. البته اگر بخواهیم ریشه‌ای صحبت کنیم هیچ عنصری از ساخت‌وساز در محله شمیران‌نو مورد تأیید شهرداری نیست.
از نمای ساختمان‌ها گرفته تا ساخت‌وسازهای غیرمجاز که گاهی به پشت‌بام‌فروشی هم منتهی می‌شود. هیچ یک از این موارد مورد تأیید شهرداری نیست و شهرداری کاملاً و به‌طور جد با آنها مخالف است. اما آنچه در این بین اهمیت دارد، ساختمان‌ها و سازه‌هایی است که در آینده‌ای نزدیک ساخته خواهد شد. این ساخت‌وسازها به زیبا شدن محله شمیران‌نو کمک خواهد کرد. با این اقدام ۳ مشکل عمده این محله اعم از ناپایداری و نفوذناپذیری و فرسودگی ساختمان‌ها به‌طور کلی فراموش می‌شود و برای همیشه از این محله رخت برخواهد کند. شهرسازی در این ناحیه با حساب و کتاب پیش خواهد رفت و بدون و حساب و کتاب قدم از قدم برنخواهد داشت.