واکسن‌ها از انسان در برابر ابتلا به بیماری‌های جدی و عفونت‌ها از دوره کودکی تا بزرگ‌سالی محافظت کنند.
کودکان بر اساس یک برنامه واکسیناسیون که با توجه به سن و سال آن‌ها تنظیم می‌شود مایه‌کوبی می‌شوند؛ به‌طور کلی سه برنامه واکسیناسیون وجود دارد که برای دوره‌های نوزادی و کودکی، نوجوانی و بزرگ‌سالی تجویز می‌شود.
البته افرادی هم هستند که به دلیل قرار داشتن در معرض خطر زیاد ابتلا به بیماری به دریافت واکسن‌های اضافی نیاز دارند؛ این افراد شامل هم‌جنس‌گراها، افراد نظامی، پرسنل درمانی، افراد مبتلا به وضعیت‌های بهداشتی، مسافران و زنان باردار می‌شوند.
از سوی دیگر واکسن‌هایی که برای بزرگ‌سالان باید زده شود اغلب نادیده گرفته می‌شوند، در این گزارش به واکسن‌هایی که زدن آن‌ها برای بزرگ‌سالان اهمیت دارد اشاره شده است.
- واکسن آنفلوانزا
مایه‌کوبی آنفلوانزا برای همه افراد از کودکان دوساله تا بزرگ‌سالان مهم است. زدن این واکسن هرساله برای همه افراد به‌ویژه افراد بالای ۶۵ سال ضروری اعلام شده است.
- واکسن ذات‌الریه
افراد مبتلا به دیابت، مشکلات قلبی عروقی، سرطان، سیستم ضعیف ایمنی، آسم، بیماری انسداد ریوی مزمن یا افرادی که داروهای استروئیدی مصرف می‌کنند باید واکسن ذات‌الریه بزنند. واکسن ذات‌الریه در دو مرحله با فاصله زمانی یک‌ساله زده می‌شود و افراد بالای ۶۵ سال قطعاً باید این واکسن را تزریق کنند.
- واکسن هپاتیت B
اگر فردی واکسن هپاتیت B را نزند احتمال ابتلای وی به بیماری مزمن کبد و سرطان کبد افزایش می‌یابد. افراد باید هر سه دوز تزریق واکسن هپاتیت B را دریافت کند تا به بیماری‌های کشنده کبدی مبتلا نشوند.
- هپاتیت A
اگر فردی واکسن هپاتیت A نزند بیشتر مستعد ابتلا به بیماری یرقان یا زردی می‌شود. ابتلا به یرقان به‌ویژه در کودکان شایع است بنابراین استفاده از این واکسن برای کودکان الزامی است.
- واکسن تیروئید
واکسن تیروئید تنها ۳ سال مؤثر است بنابراین فرد برای مصون نگاه‌داشتن خود در برابر این بیماری باید هر سه سال یک‌بار از این واکسن استفاده کند.
- واکسن آبله‌مرغان
اگر در کودکی به آبله‌مرغان مبتلا نشده‌اید باید واکسن آبله‌مرغان بزنید زیرا ابتلا به این بیماری در بزرگ‌سالی بسیار سخت است.
- واکسن مننژیت
واکسن مننژیت به‌راحتی در دسترس است و زدن آن اختیاری است.
* واکسن‌هایی که عوارض جانبی خفیفی ایجاد می‌کنند
واکسن‌ها نیز مانند هر نوع دارویی می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند. این عوارض بسته به واکسنی که زده می‌شود می‌تواند شامل تب خفیف، درد و بثورات جلدی باشند؛ اما بااین‌حال بدحالی ملایم بعد از زدن واکسن طبیعی است و نباید نگران آن شد.
واکنش شدید به واکسن بسیار نادر است اما حتی اگر این اتفاق بیفتاد زدن واکسن بهتر از خطر ابتلا به یک بیماری شدید قابل پیشگیری است.
در صورت ابتلا به هر نوع واکنش شدیدی نسبت به واکسن باید به پزشک مراجعه کرد.
* واکسن‌هایی که در دوران بارداری باید زده شوند
بسیاری از افراد احتمالاً از این موضوع مطلع نیستند که نوزادان با مصونیت‌هایی نسبت به چند بیماری متولد می‌شوند.
این کار با واکسینه شدن مادر در دوران بارداری حاصل می‌شود. مادر در دوران بارداری همه‌چیز را با جنین خود تقسیم می‌کند بنابراین با واکسینه شدن مادر در دوران بارداری نه‌تنها مادر بلکه جنین وی نیز در برابر ابتلا به بیماری مصون می‌شود.
واکسینه شدن مادر در دوران بارداری باعث می‌شود که نوزاد در چند ماه اول زندگی خود تا زمانی که سیستم ایمنی وی تکامل یابد نسبت به ابتلا به بیماری مصون شود.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری توصیه می‌کند که زنان در دوران بارداری واکسن‌های سرماخوردگی و آنفلوانزا بزنند.
* واکسن‌ها تنها متعلق به کودکان نیستند
حتی اگر تمام واکسن‌ها را در دوران کودکی زده باشید لازم است بدانید که تأثیر برخی از آن‌ها با مرور زمان کاهش می‌یابد.
همچنین شخص به دلیل سن، شغل، شیوه زندگی، وضعیت سلامتی و غیره بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌ها قرار می‌گیرد.
کودکان مبتلا به وضعیت‌هایی مانند آسم، مشکلات قلبی و دیابت بیشتر مستعد ابتلا به عوارض ناشی از بیماری‌ها هستند و مایه‌کوبی ابزاری برای سالم نگاه‌داشتن کودکان و بزرگ‌سالان است.
- واکسن‌های مهم برای بزرگ‌سالان
پزشکان توصیه می‌کنند که برخی از واکسن‌ها از دوران کودکی تا بزرگ‌سالی زده شوند از جمله:
واکسن آنفلوانزا (آنفولانزا) : هر کس باید هرسال این واکسن را دریافت کند.
واکسن هرپس زوستر (زونا) : این واکسن به جلوگیری از شیوع زونا کمک می‌کند. زونا یک بیماری دردناک است که توسط همان ویروس‌های که باعث ابتلا به آبله‌مرغان می‌شوند، ایجاد می‌شود.
* واکسن مننژیت
* واکسن ذات‌الریه
* واکسن HPV
* هپاتیت A و B
* واکسن سیاه‌سرفه
باید به خاطر داشت:
واکسن‌ها نه‌تنها از فرد بلکه از افراد اطراف وی نیز محافظت می‌کند.
هر واکسن از اجزای مختلفی ساخته می‌شود و تأثیر آن بر افراد متفاوت است.
حتی اگر واکسینه شده باشید باز هم امکان بیمار شدن شما وجود دارد.
افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند نباید مایه‌کوبی شوند و یا تنها تحت نظارت باید واکسینه شوند.
- عوارض جانبی واکسن‌ها
بیشتر عوارض جانبی مایه‌کوبی خفیف هستند. برخی افراد هم اصلاً دچار عوارض جانبی نمی‌شوند؛ بااین‌حال برخی عوارض جانبی واکسن‌ها شامل درد، التهاب و قرمزی در محل تزریق، درد مفصل، تضعیف عضله، تب خفیف یا شدید، بی‌خوابی، خستگی، کاهش شنوایی، صرع و کاهش بینایی است.
- ایجاد پرونده واکسیناسیون
فراموش نکنید واکسن‌هایی که دریافت می‌کنید را در یک پرونده سلامتی ثبت کنید. پرونده سلامتی به انسان کمک می‌کند تا برنامه واکسیناسیون دوران کودکی خود را ثبت کند با این کار دسترسی به پرونده واکسیناسیون و اجتناب از زدن واکسن تکراری به آسان میسر می‌شود. ثبت این پرونده باید از زمانی که کودک اولین واکسن خود را دریافت می‌کند، آغاز شود.
*منبع ایرنا به نقل از تایمز