در ابتدای این نشست محسن حاجی‌زین‌العابدین به عنوان دبیر نشست، توضیحات مختصری درباره موضوع نشست ارائه کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین چالش‌های بشر، مسئله محیط زیست است که معمولا توجه چندانی هم به آن نمی‌شود. تلفیق IOT و کتابخانه‌های سبز هم موضوع جدیدی است که به صورت عمومی و جداگانه به آن توجه شده ولی به صورت تلفیق و در کنارهم مورد توجه نبوده است.
به گزارش خبرگزاری ایبنا، وی همچنین ضمن اشاره به فرهنگ سبز و مسائل زیست‌محیطی در حوزه‌های فرهنگی، برای کتابخانه‌ها دو نقش فعال و انفعالی در نظر گرفت و افزود: در نقش فعال به مسئله فرهنگ سبز توجه می‌کنیم. کتابخانه‌ها نقش آموزشی و سازندگی دارد و باید در زمینه فرهنگ سبز یا سبزاندیشی فرهنگ‌سازی کند.
- از مهم‌ترین معیارها برای کتابخانه سبز، بحث کاغذ است
در ادامه محبوبه قربانی، معاون اداره پژوهش کتابخانه ملی به عنوان اولین سخنران نشست به مفهوم کتابخانه‌های سبز در زیرمجموعه توسعه پایدار پرداخت و گفت: نقش کتابخانه‌ها در زمینه توسعه پایدار این است که باید به گونه‌ای آنها را طراحی کرد که کمترین اثر منفی روی محیط زیست داشته باشند. بر همین اساس معیارهایی برای کتابخانه سبز تدوین شده، که اولین بحث آن، ساختمان و مدیریت سبز در کتابخانه‌ها، یعنی نحوه اداره یک مجموعه برای کمک به پایداری محیط زیست بود.
او ادامه داد: یکی از مهم‌ترین معیارها برای کتابخانه سبز، بحث کاغذ است که باید تمهیداتی برای کاهش مصرف کاغذ و نگهداری مطلوب کتاب‌ها اندیشیده شود. در جوامع کتابخانه‌ای، گروهی وجود دارد که به موضوع کتابخانه سبز می‌پردازد. کتابخانه سبز ماموریت سبز دارد و به خدمات آن به مسائل زیست‌محیطی کمک می‌کند.
قربانی در ادامه به معیارهای فیزیکی مورد نظر در کتابخانه‌های سبز اشاره کرد و گفت: کتابخانه‌هایی که سعی کرده‌اند خود را به عنوان کتابخانه سبز معرفی کنند، ابتدا به مسئله ساختمان و فضا پرداخته‌اند و سپس سایر معیارها را در نظر می‌گیرند.
- هوشمندسازی کتابخانه‌ها در جهت حفظ منابع طبیعی و محیط زیست
محمدحسین واقف‌زاده عضو هیات علمی سازمان و اسناد کتابخانه ملی و مدیرعامل گروه شرکت‌های رهیاب در شروع صحبت‌های خود به تعریف IOT پرداخت و گفت: IOT یا اینترنت اشیا یعنی هوشمندسازی و مفهوم خلاصه و جامع آن یعنی اینکه ما بتوانیم در زندگی خود ابزار و سرویس‌هایی ارائه دهیم که هوشمند باشند. استفاده از اینترنت اشیا باعث می‌شود که کارها هوشمندانه‌تر انجام شود و باید بتوانند در وقت و زمان و هزینه صرفه‌جویی کند، فرآیندها را بهتر انجام دهد و درواقع سرویس‌هایی ارائه دهد که بتواند منابع طبیعی و محیط زیست را حفظ کند.
وی در ادامه به استفاده از سرویس‌های هوشمند در زندگی روزمره و مواردی چون کتابخانه‌ها اشاره کرد و افزود: IOT آن هوشمندسازی است که ما می‌خواهیم در هر حوزه‌ای برای خود داشته باشیم. اگر این را به کتابخانه‌ها تسری دهیم می‌بینیم که دنیا با شتاب زیادی به سمت هوشمندسازی سرویس‌های کتابخانه‌ای و آرشیوی پیش می‌روند و همه دنیا به نحوی بسیج شده‌اند که از حوزه‌ای به نام IOT برای سرویس‌های کتابخانه‌ای استفاده کنند.
واقف‌زاده ضمن اشاره به نرم‌افزارهایی که در فهرست‌نویسی کتاب‌ها و مطالب، تولید محتوا، امانت و ارائه کتاب و ...وجود دارد، بیان کرد: استفاده از این فن‌آوری، رفت‌وآمد به کتابخانه‌ها را کاهش می‌دهد که همگی روی عوامل محیط زیستی تاثیر دارد. همچنین محل نگهداری محتواها و مخازن کتابخانه‌ها با ابزارآلات هوشمند قابل پشتیبانی، کنترل و مدیریت است. در نتیجه کم‌کم سرویس‌هایی در زمینه کتابخوانی خواهید داشت که می‌تواند کمک کند تا بیشتر با کتابخانه‌ها مراوده داشته باشید و در کنار آن محیط زیست هم حفظ شود. مجموعه این اِلمان‌ها کتابخانه سبز را تشکیل می‌دهد.
او ادامه داد: باید ببینیم چگونه هوشمندسازی را در کتابخانه‌ها و مراکز آرشیوی خود پیاده کنیم برای این کار باید توجه کنیم چه سرویس‌هایی ارائه می‌دهیم و پشت این سرویس‌ها چطور می‌توانیم از ابزار هوشمند استفاده کنیم. پس اگر از IOT صحبت می‌شود و آن را به کتابخانه‌ها تسری می‌دهیم و اسم آن را کتابخانه سبز می‌گذاریم، باید تمام سرویس‌هایی که در آن کتابخانه و مراکز آرشیوی مورد استفاده است را تعریف کنیم و تصویرسازی کنیم که چگونه آنها را با فن‌آوری موجود، هوشمندسازی کنیم که این هوشمندسازی باید با هدف کمک به محیط زیست باشد.
واقف‌زاده در بخش دیگری از سخنان خود عنوان کرد: ما در چند بعد باید هوشمندسازی را پیاده کنیم. یک بعد سخت‌افزاری و زیرساختی است که باید تمام سرویس‌ها و تجهیزات کتابخانه‌ای که قابلیت هوشمندی دارند را شناسایی و سرویس‌های هوشمندسازی را پیاده کنیم. در اینجا محور اول، محور زیرساختی و سخت افزاری است که باید قابلیت هوشمندسازی ابزار را برآورد کرد. دومین موضوع، بحث نرم افزارها و سرویس‌هایی است که روزمره استفاده می‌شود که باید پلت‌فرم‌ها و نرم افزارها را هم به این سمت پیش ببریم.
- هوشمندسازی کتابخانه‌ها مقرون به‌صرفه است
محمدعلی واحد مدیر پروژه‌های شرکت پارس آذرخش و متخصص هوش مصنوعی دیگر سخنران نشست گفت: در مورد کتابخانه‌های سبز استانداردی به نام LID وجود دارد که اگر کتابخانه‌ها بخواهند این استاندارد را کسب کنند باید 5 پارامتر اصلی داشته باشند. مورد اول محل سایتی است که کتابخانه در آن دایر می‌شود. مورد دیگر موادی است که در آنجا استفاده می‌شود. مورد سوم حفاظت از آب و منابع آبی، مورد چهارم بهره‌وری انرژی و مورد پنجم هم کیفیت هوا است.
او ادامه داد: شرکت پارس آذرخش در حوزه IOT در شرکت‌های داخلی پیشرو بوده و سعی کرده دستگاه‌هایی را به صورت بومی و ایرانی و کاملا متخصصین داخلی تولید کند و در اختیار کتابخانه ها قرار دهد تا حداقل تا حدودی به این استانداردها نزدیک شوند یا اینکه به آن سه پارامتر اصلی یعنی حفاظت از آب، بهره‌وری انرژی و کیفیت هوا نزدیک شویم.
واحد در ادامه به نحوه امتیازگیری کتابخانه‌ها در این استاندار اشاره کرد و افزود: این امتیازات نمایانگر این است که هر کتابخانه چقدر به مقوله سبز شدن نزدیک است. ما در شرکت پارس آذرخش این محصولات را به صورت بومی تولید کرده و یک سری راهکار برای سازمان‌های مختلف و کتابخانه‌ها داریم که کمک می‌کند تا به این پارامترها نزدیک‌تر شوند و بتوانند آنها را پاس کنند.
وی در ادامه گفت: برای شروع یک سری از کتابخانه‌ها ممکن است خیلی میل رفتن به این سمت و هوشمندسازی نداشته باشند چرا که این مسایل برای آنها غریبه است اما اگر دقیق‌تر توجه کنند، ادامه این مسیر هزینه زیادی برای آنها ایجاد می‌کند به همین دلیل شرکت ما به ساختن این دستگاه‌ها وارد شد. دستگاه‌هایی که با استانداردها و تنوع بالایی ساخته شده‌اند. مثلا در قسمت مصرف و تولید انرژی، پنل‌های خورشیدی می‌تواند در طول روز انرژی خورشید را جمع کند، به انرژی الکتریکی تبدیل کند و سپس در طول روز این انرژی ذخیره شده را برای استفاده در اختیار مخاطب قرار دهند.
این متخصص حوزه هوش مصنوعی در ادامه ضمن تشریح خدمات و فن‌آوری‌های شرکت پارس آذرخش در حوزه کتابخانه‌های سبز درباره هزینه این خدمات گفت: در نگاه اول شاید این خدمات هزینه‌بر باشد ولی در روند مصرف کاملا مقرون به صرفه عمل می‌کند یعنی علاوه بر اینکه آن هزینه اولیه را به شما برمی‌گرداند هزینه‌ای هم مجددا بابت آن ذخیره‌ای که انجام داده‌اید، به شما برمی‌گرداند. از طرفی چون ابزارها تولید داخلی است، یک سری هزینه‌ها کاهش پیدا می‌کند و چون بیشتر فن‌آوری‌ها به صورت بیسیم است مسائل زیرساختی آنچنانی ندارد.