توموکو موری گاوا، ایرانشناس و استاد تاریخ دانشگاه توکیو است. سال گذشته اثری از او با عنوان «آثار الرضویه» منتشر شد، کتابی که همه وقف‌نامه‌های آستان قدس رضوی را در خود جای داده است. حضور این ایرانشناس در سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران دلیلی گفت و گوی حاضر است که توسط خبرگزاری ایبنا انجام گرفته است.
- چرا به حوزه ایرانشناسی و مطالعه تاریخ ایران علاقه‌مند شدید؟
من از سنین نوجوانی به تاریخ علاقه زیادی داشتم. اما اینکه چرا تاریخ ایران را انتخاب کردم چند دلیل عمده داشت؛ نخست اینکه کشور ایران تاریخ طولانی، غنی و پرباری دارد. دلیل دوم زیبایی زبان فارسی و جذابیت‌های خاص این زبان است. همچنین منابع و متون زیادی درباره تاریخ ایران وجود دارد. مجموع این دلایل باعث شد تا به سمت مطالعه و تحقیق در زمینه تاریخ ایران جذب شوم. از میان همه دوره‌های تاریخی ایران، دوران صفویه و قاجاریه برایم جذابیت بیشتری داشت و به همین دلیل تحقیقات و مطالعاتم را بر این دو دوره متمرکز کردم.
سال‌هایی که به‌عنوان دانشجو در ایران مشغول به تحصیل بودم، فرصت بسیار خوبی برای بازدید از شهرهای مختلف ایران در اختیارم قرار داد. شهرهای ایران اماکن باستانی و تاریخی زیادی دارند و این موضوع برایم بسیار جالب است. در میان شهرهای ایران علاقه بسیار زیادی به شیراز، اصفهان و اردبیل دارم. خوشحالم این فرصت را داشتم که ایرانگردی کنم و بیشتر با تاریخ و فرهنگ ایران آشنا شوم.
- کمی درباره آخرین اثر خود یعنی «آثار الرضویه» توضیح دهید.
«آثار الرضویه» سال گذشته منتشر شد. این کتاب همه وقف‌نامه‌های آستان قدس رضوی را در خود جای داده است. من و کریستف ورنر با هم این وقف‌نامه‌ها را تصحیح کردیم و دانشگاه توکیو کتاب را به چاپ رساند.
این کتاب دربردارنده وقف‌نامه‌هایی است که از دوره صفویه به بعد برجای مانده است. این نسخه‌ها چاپ سنگی هستند و توسط آستان قدس رضوی جمع‌آوری شده بودند. ما در کتاب خود اسناد این موقوفات را جمع‌آوری، تصحیح و فهرست کردیم. همچنین حدود این موقوفات، مصارف و متولی آن در کتاب مشخص شده است.
- چرا تصمیم به تصحیح وقف‌نامه‌های آستان قدس گرفتید؟
من رشته تاریخ را در دانشگاه تهران خواندم و حوزه تخصصی‌ام دوره قاجار است. همین زمینه‌ای شد تا زمانی‌که دکتر ورنر به ژاپن آمد، تصمیم به خواندن و تصحیح نسخه‌ای از دوره صفویه به بعد بگیریم. در نتیجه به وقف‌نامه‌های آستان قدس رضوی رسیدیم و شروع به کار روی آنها کردیم.
- علاوه بر «آثار الرضویه» چه کتاب‌های دیگری را درباره تاریخ ایران تالیف کرده‌اید؟
یکی از تالیفات من درباره زیارت ایرانیان دوره قاجار به عتبات عالیات است. در واقع در این کتاب سفرنامه‌های ایرانیانی که به عتبات سفر کردند جمع‌آوری شده است. برای تالیف این کتاب علاوه بر سفرنامه‌ها از اسناد مربوط به روابط ایران و عثمانی استفاده کردم. این اسناد دربردارنده اطلاعات زیادی درباره قوانین دولت عثمانی برای زائران ایرانی عهد قاجار است.
- کتاب جدیدی را در دست نگارش دارید؟
در حال حاضر مشغول پژوهش درباره قبرستان‌های ایران در دوره‌های مختلف تاریخی هستم. به این منظور از بیشتر قبرستان‌های ایران بازدید کردم.
- دیدگاهتان درباره نمایشگاه کتاب ایران چیست؟
نمایشگاه بسیار خوب و شلوغی است. استقبال گسترده مردم به‌ویژه جوانان ایرانی از نمایشگاه کتاب برایم جالب بود.
- کتابی هم از نمایشگاه تهیه کردید؟
حدود ۲۰ عنوان کتاب تاریخی از این نمایشگاه خریداری کردم. همچنین کتاب خوبی را هم در زمینه سنگ‌نبشته‌های دوره باستان ایران نظرم را جلب کرد.