او که با «جهیزیه برای رباب» امیدهایی را برانگیخت، در فیلم‌های بعدی‌‌‌اش فراز و نشیب‌های زیادی را پشت سر گذاشت.
شایقی که در یک دهه اخیر به صورت توامان در سینما و تلویزیون فعالیت داشته، سال گذشته «باغ فردوس پنج بعد از ظهر» را روی پرده داشت. او امسال در حالی با «خواب زمستانی» در بخش مسابقه سینمای ایران حاضر است که می‌گوید این فیلم دومین قسمت از یک سه‌‌گانه است که با احترام به ادبیات معاصر ایران ساخته شده است. شایقی می‌گوید قصد دارد قسمت اول و سوم این سه‌‌گانه را نیز جلوی دوربین ببرد.
در «خواب زمستانی» که درامی زن محور است، فاطمه معتمدآریا، لادن مستوفی و پگاه آهنگرانی نقش سه خواهر را ایفا می‌کنند.
- درست است که فیلم تازه شما یعنی «خواب زمستانی» برداشت آزادی از شعر «خواب زمستانی» نیماست؟
نه اصلا این طور نیست. مطمئنا برداشت آزاد از شعر نیما کار بسیار سختی است. ولی اتفاقی که در مورد فیلم من افتاد این بود که قصد داشتم قصه سه خواهر را روایت کنم و برای آن هم اسم «طرف ما شب نیست» را انتخاب کرده بودم.
این اسم را هم بر اساس بخشی از شعر شاملو انتخاب کردم اما بعد حین تکامل فیلم‌نامه به این نتیجه رسیدیم که حاصل کار به شعر «خواب زمستانی» نیما نزدیک‌تر است. پروسه‌ای که برای انتخاب عنوان فیلم طی شد به این شکل بود و اصلا مسئله برداشت آزاد از این شعر در میان نبود.
- چرا به سراغ داستانی رفتید که در آن نقش‌های محوری بر عهده زنان است؟
من در فیلم‌های قبلی‌ام هم گرایش و حساسیت‌هایی نسبت به مسائل زنان داشتم اما به تدریج این گرایش‌ها قوی‌تر شد و فکر کردم یک فیلم‌نامه را به‌طور مشخص به زنان اختصاص دهم به نحوی که قهرمان آن نه یک زن بلکه سه زن باشند.
من سعی کردم به شکل اساسی تری به آنها بپردازم اما باید در این میان ذکر کنم که این فیلم بیانیه‌ای در دفاع از حقوق زنان نیست بلکه روایتگر قصه سه خواهر است که با اختلافاتی که از نظر شخصیتی دارند و دیدگاه‌های متفاوتی که دارند در کنار هم و زیر یک سقف زندگی می‌کنند.
- یعنی نگران این مسئله هستید که برچسب فمینیستی بودن به فیلم‌تان بخورد؟
نه اصلا این طور نیست بلکه من می‌خواهم سوءتفاهمی پیش نیاید و ذهن مخاطب قبل از تماشای فیلم به بیراهه نرود. نمی‌خواهم مخاطب تصور کند که فیلمی مشخصا راجع به زنان و مسائل مربوط به آنها می‌بیند.
- پس فکر می‌کنید برداشت مخاطب قبل از تماشای «خواب زمستانی» خلاف آن چیزی است که بعدا در فیلم می‌بیند؟
نه این طور نیست. اتفاقا فکر می‌کنم مخاطب برداشت درستی از فیلمی که قرار است ببیند خواهد داشت. نکته فیلم «خواب زمستانی» در این است که می‌خواهم هم قهرمانانم زن باشند و هم اینکه در یک خانه و در کنار هم زندگی کنند.
- «خواب زمستانی» آیا ارتباطی به نمایش‌نامه «سه خواهر» چخوف دارد؟
هر چند که من نمایش‌نامه «سه خواهر» چخوف را بسیار دوست دارم اما این فیلم هیچ ربطی به آن نمایش نامه ندارد. حتی در این فیلم اشاره‌هایی به این نمایش‌نامه می‌شود یعنی اشاره‌هایی غیرمستقیم به «سه خواهر» داریم اما باز هم ربط مشخصی بین این فیلم و آن نمایش‌نامه وجود ندارد. ضمن اینکه من دو قصه دیگر هم دارم که با محوریت سه زن و در واقع سه خواهر شکل می‌گیرد.
- و ظاهرا «خواب زمستانی» قسمت دوم از این سه‌‌گانه‌ای است که قصد ساختش را دارید؟
بله. در واقع قسمت اولی است که می‌سازم و به لحاظ دسته‌بندی قسمت دوم آن سه‌‌گانه است. من این سه گانه را با تفکیک طبقات اجتماعی می‌سازم و خواهرهای «خواب زمستانی» در واقع خواهران طبقه متوسط جامعه هستند. من قصد دارم دو قسمت دیگر را هم با محوریت سه خواهر از طبقه فقیر و دیگری را با سه خواهر از طبقه مرفه جامعه بسازم.
- واقعا فکر می‌کنید از این تکرارها قصه‌های جذاب و پر کششی حاصل می‌شود؟
اشتباه نکنید. من قصد تکرار ندارم بلکه قصه‌های مختلفی دارم که می‌خواهم آنها را هم روایت کنم. من حرف های بیشتری داشتم که همه آنها در «خواب زمستانی» نمی‌گنجد به همین دلیل تصمیم به ساخت آن دو قسمت دیگر گرفتم.
دوست دارم نوع نگاهی که در طبقات مختلف اجتماع به زن ها وجود دارد و نگاهی که
زن‌ها به اطرافیان و جامعه خود دارند را در طبقات مختلف اجتماع بررسی کنم. «خواب زمستانی» تنها بخشی از این فکر است که در ذهن من وجود دارد.
- ظاهرا قرار بود لیلا حاتمی به جای لادن مستوفی در نقش یکی از خواهران بازی کند. درست است؟
نه این طور نیست من بارها گفته‌ام و روزنامه‌ها اشتباه نوشته‌اند. انتخاب اول من لادن مستوفی بود ولی او به‌دلیل پاره‌ای مشکلات شخصی فرصت حضور در این طرح را نداشت. بعد از او من به سراغ لیلا حاتمی رفتم قرارداد بسته شد و حتی تست گریم و لباس و همه کارها انجام شد اما ظاهرا یک قرارداد از پیش بسته شده سر راه این کار قرار گرفت و لیلا حاتمی مجبور شد به سراغ آن طرح برود. بعد از این اتفاق من فکر کردم دوباره بهترین گزینه همان لادن مستوفی است که خوشبختانه در آن زمان شرایط مساعدی داشت و در فیلم حضور پیدا کرد.
- چرا حضور رضا کیانیان در این فیلم منتفی شد؟
قرار بود رضا کیانیان در یک نقش کوتاه به صورت افتخاری در این فیلم حضور داشته باشد که البته در مورد نقش به توافق نرسیدیم. او پیشنهادهایی برای این نقش داشتند و گفت‌وگوهایی صورت گرفت، اما من فکر کردم این پیشنهادات ممکن است مسیر قصه را منحرف کند و در نهایت این همکاری منتفی شد.
- همکاری دوباره با فاطمه معتمدآریا چطور بود؟ ظاهرا این دومین همکاری شما پس از سال‌های دور و حضور ایشان در فیلم«ستاره و الماس» بود؟
بله. همکاری با ایشان بسیار دلپذیر بود و همان طور که انتظار داشتیم همه چیز به خوبی پیش رفت.
- ظاهرا برای فیلم شما مشکلاتی هم سر راه فیلم برد ا ری پیش آمد؟
بله. در اوایل کار متأسفانه دوربین نبود و بعد از آن هم دوربینی که به ما تحویل داده شد سالم نبود که البته خوشبختانه بعد از مدت کوتاهی دوربین به دستمان رسید و مشکل چندانی پیش نیامد.
- آیا «خواب زمستانی» را برای مخاطب عام ساختید؟ چه پیش‌بینی از استقبال مخاطب دارید؟
بله. این فیلم را برای مخاطب عام ساختم و امیدوارم مخاطب عام فیلم من را بپسندد و هیچ پیش‌بینی ای از استقبال از این فیلم ندارم اما به حاصل کار امیدوارم.