- عبور از استانداردهای مهاجرپذیری
چند سال پیش بود که روزنامه همشهری در گزارشی به وضعیت مهاچرپذیری استان یزد پرداخت که بر اساس آمار آن زمان، مهاجرپذیری در استان یزد از حد استاندارد گذشته بود و این وضعیت قطعا تا به امروز بدتر شده است. اکنون منبعی غیررسمی آمار اتباع بیگانه استان یزد را که عمدتا افغانستانی هستند، ۱۰ درصد از جمعیت استان یزد یعنی بیش از ۱۰۰ هزار نفر اعلام می‌کند. مهاجرت اتباع بیگانه از یک سو و مهاجرت برای اشتغال در شهرهای صنعتی استان از استان‌های همجوار نیز از سوی دیگر، استان را در تنگنا قرار داده است. تامین نیازهای مهاجران، تاثیرات فرهنگی آنها بر فرهنگ یزدی‌ها و از همه مهم‌تر در اختیار گرفتن فرصت‌های شغلی استان همه دست به دست هم داده‌اند تا یزدی‌ها به آمار مهاجرپذیری حساس باشند.
- فارغ التحصیلان بیکار
بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاهی استان بیکار هستند. از سوی دیگر، اشتغال ایجادشده در استان با توجه به صنعتی بودن، به سمت کارگران سوق یافته و فرصت شغلی برای دانش‌آموختگان کم است. از این رو شاهد مهاجرت نیروی کار ساده ایرانی و اتباع بیگانه در استان هستیم. استان یزد و به‌ویژه شهر یزد در زمره شهرهای مهم کشور در زمینه مهاجرپذیری است و سالانه روستاییان زیادی به آن مهاجرت می‌کنند. آنها کار کشاورزی و دامداری را به دلیل کمبود آب رها می‌کنند و به شهر می‌آیند و به جمع مهاجران استان‌های همجوار و اتباع بیگانه‌ای می‌پیوندند که در بخش صنعت استان مشغول کار هستند.
صنعتی بودن استان و فعالیت کارخانه‌ها و کارگاه‌های صنعتی، معادن و تبدیل شدن استان به یک قطب صنعتی موج مهاجرت کارگران را به استان سرازیر کرده است، در حالی که این استان در سال‌های گذشته مهاجرفرست بوده و نخبگان و متخصصان آن به استان‌های دیگر کشور و حتی خارج از کشور مهاجرت می‌کردند.
هرچند نمی‌توان از مهاجرت افراد به استان جلوگیری کرد، می‌توان حداقل جلو مهاجرت افراد نخبه استان را گرفت تا تاثیر فرهنگی ناشی از مهاجرت‌های بی‌رویه به استان معکوس شود. این آمار مبین تغییر هویت و ساختار جمعیتی یزد و حتی نیروی فعال و کاری استان است، اما باید توجه داشت که مهاجرت امری انکارناپذیر است. امنیت مطلوب استان، میزبانی خوب مردم، غنای فرهنگی و وجود دانشگاه‌های مهم و شاخص در یزد باعث افزایش مهاجرت به این استان شده است.
در این مهاجرت‌ها آنچه باعث نگرانی است تاثیرپذیری مردم یزد از فرهنگ مهاجران است، در حالی که نباید به این شکل باشد و به جای تاثیرپذیری مردم یزد باید فرهنگ غنی خود را به مهاجران معرفی و شرایطی را فراهم کنند تا آنها از این فرهنگ غنی الگو بگیرند. با این شرایط، انتشار آماری که یزد جزو اولین استان‌های مهاجرپذیر کشور است نگرانی‌ها را مضاعف کرد؛ تحلیلی که از سوی یکی از اقتصاددانان استان در فضای مجازی منتشر شد، اما صحت و سقم آن در دست بررسی است.
- ضرورت اجرای طرح ساماندهی اتباع
استاندار یزد نیز اخیرا در جلسه‌ای توجه به اجرای طرح ساماندهی اتباع در استان را مورد تاکید قرار داد و اظهار کرد که تقویت جامعه‌پذیری در حوزه اتباع و مهاجران با برنامه‌ریزی فرهنگی و اجتماعی میسر است. «محمدعلی طالبی» در بازدید از دفتر امور اتباع و مهاجران خارجی استان گفت که گذر زمان و نمود برخی موضوعات در جامعه نشان‌دهنده بیشتر شدن حساسیت فعالیت‌ها در حوزه اتباع و مهاجرین است. وی اضافه کرد که مدیریت اتباع در حوزه‌های مختلف برای استان موضوعی مهم محسوب می‌شود، زیرا استان و کشور با چالش‌های متعددی در این زمینه مواجه است و ساماندهی این موضوعات منوط به برنامه‌ریزی و فعالیت موثر در حوزه اتباع است. به گفته استاندار یزد، لازم است فعالیت ما در حوزه اتباع به‌ویژه در موضوعاتی از قبیل اشتغال، مسکن و آموزش و پرورش با ایجاد هماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی مختلف به جهت‌دهی مناسبی ختم شود.
طالبی با تاکید بر اجرای طرح ساماندهی اتباع که به تصویب شورای تامین استان نیز رسید، بررسی و بازبینی روند اجرای این طرح تاکنون را ضروری دانست و اعلام کرد که این طرح باید برای سرعت‌بخشی به اجرای جامع آن و موانع و محدودیت‌های موجود به شورای تامین استان منعکس شود. وی همچنین با اشاره به ضرورت برنامه‌ریزی فرهنگی اضافه کرده بود که در این حوزه بیش از هر زمان دیگری نیازمند جامعه‌پذیری اتباع هستیم که راهکار آن نیز توسعه فعالیت‌ها در زمینه اجتماعی و فرهنگی با همکاری جامعه هدف، تشکل‌ها و معتمدان این حوزه است. این امر می‌تواند زمینه رسیدن به نتایج موثری را فراهم سازد.
- شاخص‌های مهاجرپذیری یزد
مدیر کل دفتر امور اجتماعی استانداری یزد اعلام می‌کند: استان یزد هم از نظر شاخص مهاجرپذیری و هم از نظر شاخص نسبت مهاجران با کل جمعیت استان در جایگاه سوم کشور قرار دارد. «فخرالسادات خامسی» ادامه می‌دهد: آن چیزی که در فضای مجازی انتشار یافته بر اساس نسبت مهاجرپذیری و مهاجرفرستی است که ادعا می‌شود بر اساس آمار سازمان مدیریت استخراج شده است. وی می‌افزاید: بر اساس آخرین آمار رسمی سازمان مدیریت در خرداد ماه سال گذشته مهاجرپذیرترین استان‌های کشور به ترتیب، تهران، البرز و یزد هستند. این مسئول همچنین می‌گوید: حتی از نظر نرخ خالص مهاجر واردشده به استان نسبت به کل جمعیت استان، یزد بعد از استان‌های سمنان و البرز در جایگاه سوم قرار دارد.
- آسیب‌های اجتماعی ناشی از مهاجرپذیری
مدیر کل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری یزد اظهار می‌کند: حضور اتباع و مهاجرپذیری از جمله آسیب‌های اجتماعی استان است که سایر آسیب‌ها را تحت تاثیر قرار داده است. «فخرالسادات خامسی» ادامه می‌دهد: بررسی و دقت در آمارها حاکی از آن است که آسیب‌های اجتماعی دیگر از استان از جمله طلاق و اعتیاد تحت تاثیر حضور اتباع و مهاجران است، به این صورت که حضور آن حاکی از دلایل افزایش این آسیب‌ها در استان بوده که برنامه‌ریزی برای مقابله با این آسیب‌ها را نیز دچار مشکل کرده است. وی با اشاره به مشکلات اقتصادی اخیر کشور می‌گوید: با توجه به تاثیر مستقیم شرایط اقتصادی بر آسیب‌ها و معضلات اجتماعی، چالش‌ها و مشکلات اقتصادی اخیر نیز روی معضلات اجتماعی تاثیر گذاشته و آنها را تشدید کرده است. خامسی می‌افزاید: بنابراین برنامه‌ریزی در این حوزه سخت‌تر شده و یکی از مهم‌ترین چالش‌های امسال تشدید آسیب‌های اجتماعی متاثر از اوضاع اقتصادی خواهد بود که باید برای آن آمادگی داشت.