دکتر «امان‌الله قرایی‌مقدم» بر این باور است که اگر زیرساخت‌های لازم برای پذیرش مهاجران فراهم نشود آسیب‌های جدی و غیرقابل جبرانی دامنگیر شهرری می‌شود. این جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در گفت‌وگوی زیر به ابعاد مهاجرپذیری شهرری پرداخته است.
مهاجرپذیری شهرری در رشد آسیب‌های این منطقه مانند فراوانی کودکان‌کار چقدر مؤثر بوده است؟
براساس مکتب شیکاگو هنگامی که «ترس از شناخته شدن» و «خودکنترلی» در بین افراد جامعه‌ای ضعیف باشد زمینه بروز انواع جرائم و آسیب‌های اجتماعی شکل می‌گیرد. یکی از دلایل بروز آسیب‌های اجتماعی در مناطق حاشیه‌نشین هم همین عوامل است. چون این مناطق اغلب شلوغ و پر ترددند و افراد شناختی از یکدیگر ندارند، بنابراین ترسی هم برای شناخته شدن از سوی دوستان و آشنایان ندارند و به همین دلیل مستعد این امر هستند که به هر نوع بزه‌ای دست بزنند. قرار گرفتن خرده‌فرهنگ‌های مختلف در کنار یکدیگر و ضعف کنترل و نظارت اجتماعی روی حاشیه‌نشینان باعث شده معنویت در میان این قشر کمرنگ شده و وقوع جرم افزایش یابد. این عوامل باعث شده آمار آسیب‌ها و بزه‌هایی مانند اعتیاد، سرقت، روابط نامشروع، گورخوابی، قاچاق و توزیع موادمخدر، نزاع‌های دسته‌جمعی، تن‌فروشی، کودکان‌کار و بسیاری دیگر از جرائم در این مناطق از شهر به شدت افزایش پیدا کند.
ضعف نظارت‌های قانونی و انتظامی بر اسکان و مهاجرت در شهرری را می‌توان مهم‌ترین دلیل رشد آسیب‌های این منطقه دانست؟
کاملاً روشن است که کافی نبودن نظارت و افزایش میزان جرم و جنایت رابطه مستقیم دارند، اما در موضوع حاشیه‌نشینی واهمه نداشتن از شناخته شدن مهم‌ترین عامل وقوع جرم است، به‌طوری که همین افراد اگر در مناطق بومی خود زندگی کنند امکان سر زدن بزه از سوی آنها بسیار پایین است. به دلیل مهاجرت این افراد به سکونتگاه‌هایی مانند شهرری تجانس فرهنگی از بین می‌رود و زمینه بروز آسیب‌های اجتماعی فراهم می‌شود.
فراوانی تعداد کودکان‌کار در شهرری بر فرهنگ نسل آینده این شهرچه تأثیری می‌گذارد؟
یقینا بی‌تأثیر نیست. گروه همسالان در شکل‌گیری شخصیت کودکان نقش قابل توجه و غیرقابل انکاری دارند و بی‌رغبتی به تحصیل، تمایل به ورود زودهنگام به بازار کار و بسیاری از رفتارهای نادرست ارمغان کودکان حاشیه‌نشین و مهاجر برای کودکان بومی این شهر است.
با چه راهکارهایی می‌توان پیامدهای منفی مهاجرت‌های غیرقانونی به شهرری را کاهش داد؟
کنترل و نظارت بر مهاجرت‌ها باعث می‌شود بتوان بستر اسکان سالم و همزیستی مسالمت‌آمیز مهاجران با بومیان را فراهم کرد. زمانی که از ورود مهاجران غیرقانونی به مناطق مهاجرپذیر جلوگیری و امکانات لازم برای زندگی با کیفیت مهاجران قانونی پیش‌بینی شود، انگیزه‌های کوچ به حاشیه مناطق و زاغه‌نشینی کاهش پیدا می‌کند. ما زمانی که برای فرد مهاجر امکانات اولیه زندگی مانند مسکن و اشتغال را تأمین کنیم می‌توانیم پذیرش قانون و دوری از تخلف را از او انتظار داشته باشیم. اگر مهاجرپذیری کشورها قانونمند نباشد و امکانات اولیه زندگی مانند شغل، مسکن، بهداشت، تحصیل و... جمعیت مهاجر تأمین نشود، علاوه بر آسیب‌پذیری مهاجران، به‌ویژه کودکان مهاجر، مناطق مهاجرپذیر مانند شهرری نیز از رشد آسیب‌های اجتماعی مانند پدیده کودک‌کار در امان نخواهند بود.
نظر شما