اما در گذر زمان مدیران خدمات اجتماعی شهرداری منطقه ۹ تصمیم گرفتند کارگاههای مهارتآموزی و توانمندسازی بهبودیافتگان را در کنار مددسرای امید تأسیس کنند تا بهبود یافتگان فراموش نکنند اگر بخواهند دوباره به سمت مواد مخدر بازگردند چه سرنوشتی در انتظارشان است و از سوی دیگر و مددجویان آسیب دیده نیز امیدوارانه به رهایی فکر کنند. آمار قابل توجه این همجواری باعث شد تا ضمن به حداقل رساندن آسیبهای اجتماعی منطقه و افزایش بازپروری زخم خوردگان اجتماعی، مددسرای امید سال گذشته با عنوان مددسرای نمونه پایتخت معرفی شود.
- نقطه آغاز و پایان یکی است
در حاشیه بزرگراه فتح دقیقاً در ابتدای خیابان فتح ۱/۲۹ ساختمان مددسرای امید، میان چند واحد صنعتی و تولیدی، واقع شده است. پشت در کوچک آهنی زنگزدهای که به سالنی بزرگ باز میشود، ۱۴۰ کارتنخواب و بیخانمان هستند که از بد روزگار در دامهای زندگی اسیر ماندهاند. برخیشان با ناامیدی شب را صبح میکنند اما برخی دیگر با دیدن همسایههای بهبودیافتهشان که در کارگاههای مهارتآموزی کسب درآمد میکنند، کورسوی امیدی سراغشان آمده است. وارد مددسرا که میشویم بوی غریبی مشاممان را پر میکند. انتهای سالن، در سمت راست حمام است و در سمت چپ آشپزخانهای با غذاهایی نه چندان متنوع ولی مشترک با همه ۱۸ مددسرای پایتخت قرار دارد.
کمی آن طرفتر رختشوی خانه جای دارد که هر مددجو تازهواردی بعد از تشکیل پرونده، تأیید مشاور و پزشک عمومی، رخت و لباس خود را به مسئول آن تحویل میدهد و یک دست لباس فرم طوسی رنگ تحویل میگیرد. جلوتر که میرویم راهرویی است رو به سوی حیاطی وسیع و سرسبز. میانه گپوگفتمان با مددکاران متوجه میشویم باغچههای این حیاط چشمنواز را مددجویان و بهبودیافتگان با کاشتن درخت، گل، گیاه و سبزیهای خوراکی طراوت بخشیدهاند. آن سوی حیاط کارگاههای حرفهآموزی و توانمندسازی قرار گرفتهاند که مددجویان مددسرا برای راه یافتن به آن باید گامهایی بردارند. گامهایی برای آغاز یک پایان. «صادق مهدی» رئیس اداره خدمات اجتماعی منطقه در ادامه از ۵ گامی میگوید که سرنوشت فرد آسیبدیده را تغییر میدهد.
- گام اول-خواستن
۹۰درصد مددجویان مددسرا به انواع موادمخدر اعتیاد دارند. بیش از ۴۰درصد آنها نیز از همان ابتدای سالهای تأسیس مددسرا تاکنون با توجه به برگزاری جلسات روانشناسی و مشاوره و همجواری با کارگاههای مهارتآموزی و توانمندسازی بهبودیافتگان تمایل به قطع مصرف مواد پیدا کردهاند و این یعنی همان گام اول برای حضور در کارگاههای مهارتآموزی اداره خدمات اجتماعی شهرداری منطقه. یعنی خواستن مددجو بدون هرگونه اجباری.
- گام دوم-قطع وابستگی جسمانی
مسئولان مددسرا بعد از اطمینان به ترک اعتیاد او را به نزدیکترین کمپ معرفی میکنند؛ کمپ رایگان و تحت نظارت بهزیستی تا بعد از گذران دورههای غربالگری، سمزدایی، مشاوره و ۲۱ روز بدون مواد دوباره به مددسرا معرفی شوند. در این مدت تقریباً یک ماهه، مددکاران با خانواده مددجو ارتباط برقرار میکنند و ضمن برگزاری جلسات مشاوره پیرامون نحوه رفتار با مددجو، آنها را از مراحل رهایی مددجو مطلع میسازند.
- گام سوم - انتخاب مهارت و آموزش
مددجوی بهبودیافته حالا میتواند براساس علایق و سلایق خود تصمیم بگیرد در کدام کارگاه حرفهآموزی و کارآفرینی اداره خدمات اجتماعی سرگرم یادگیری و کسب درآمد شود. این کارگاهها شامل کیفدوزی، چرمدوزی، خیاطی صنعتی (پوشاک مردانه و زنانه)، ساخت تزیینات چوبی، کفشدوزی و نمددوزی است که میانگین ظرفیت پذیرش نیرو در هرکدام از آنها ۴۰ نفر است. دوره آموزشی در این کارگاهها یک ماهه است که پس از گذران آن مددجو میتواند درآمد خود را داشته باشد.
- گام چهارم - پایداری در رهایی
تداوم وضعیت پاکی و اشتغال مددجو در گرو شرکت در جلسات رواندرمانی بهبودیافتگان است که روزهای زوج در مراکز تعیین شده انجمنهای مختلف ترک اعتیاد مانند کنگره ۶۰ و معتادان گمنام برگزار میشود. حضور داوطلبانه و فعالانه در این جلسات ۷۰درصد احتمال لغزش مددجو را کاهش میدهد. مدیران اداره خدمات اجتماعی منطقه برای سهولت در رفتوآمد مددجویان جلسات تداوم پاکی و رواندرمانی را در سالن اجتماعات مددسرا و در ساعتهای مختلف برگزار میکنند.
- گام پنجم - نجات زندگی دیگر
مددجو حالا باید گامی فراتر بردارد؛ گام آخر. نجات زندگی دیگر. بسیاری از روانشناسان و جامعهشناسان معتقدند برای پیشگیری و کاهش بحران و آسیبهای اجتماعی مانند اعتیاد باید از افراد بهبودیافته یاری گرفت. بر طبق این نظریه مددجوی بهبودیافته باید ضمن کمک به فرد مصرفکننده دیگر او را در مسیر رهایی و در نهایت ارجاع به کارگاههای کارآفرینی همراهی کند.
- ۵۰۰ مترمربع مساحت مددسرای امید است.
- ۶ کارگاه مهارتآموزی در این مرکز فعال هستند.
- ۷۰۰ سفارش از هر کارگاه بهطور هفتگی روانه بازار میشود.
- ۱۷۴ نفر در کارگاههای مهارتآموزی امید اشتغال دارند.