۴۳ سال حضور فعال در عرصه تئاتر، سینما و تلویزیون باعث شده تا سوسن مقصودلو به یقین برسد که آموزش و فرهنگسازی از طریق هنرهای نمایشی ماندگارتر و تأثیرگذارتر است. صبح یک روز بهاری مهمان دفتر خانم مقصودلو شدیم تا او برایمان از مهم‌ترین برنامه‌هایش بگوید برنامه‌هایی که اگر مورد حمایت قرار بگیرد ممکن است خانه فرهنگ باصفا را به محلی مناسب برای گردهمایی گروه‌های نمایشی کودکان و نوجوانان تبدیل کند.
- معمولاً بازیگران و چهره‌های هنری کمتر مسئولیت‌های فرهنگی و هنری را در محله‌های تهران برعهده می‌گیرند. چطور شد شما تصمیم گرفتید به‌عنوان مدیر خانه فرهنگ فعالیت کنید؟
من سال‌ها به‌عنوان کارشناس هنری در سازمان فرهنگی و هنری شهرداری فعالیت کرده‌ام. از طرفی ساکن محله مهران هستم و وقتی پیشنهاد مدیریت خانه فرهنگ باصفا را دریافت کردم دیدم فرصت خوبی است تا بتوانم تجربیات ۴۳ ساله‌ام در حوزه هنرهای نمایشی را انتقال دهم.
- یعنی بیشترین هدف شما در مدیریت خانه فرهنگ باصفا توجه به تئاتر و نمایش است؟
برنامه‌های خانه فرهنگ از تنوع خوبی برخوردار است و کلاس‌های مختلفی برای کودکان برگزار می‌کند، از مشاوره روان‌شناسی گرفته تا آموزش آشپزی برای بانوان. اما از آنجایی که معتقدم هنرهای نمایشی تأثیر ماندگاری در امر آموزش کودکان دارند تصمیم گرفته‌ام این بخش را پر رنگ‌تر از همیشه دنبال کنم.
- یعنی می‌توانیم امیدوار باشیم خانه فرهنگ باصفا به‌عنوان مرکزی تخصصی در زمینه هنرهای نمایشی کودکان فعالیت کند؟
می‌توانم این را آرزو کنم اما برای چنین‌کاری نیازمند حمایت مسئولان و همراهی هنرمندان هستیم. متأسفانه در این حوزه کار زیادی انجام نشده است.
- خانه‌های فرهنگ بیشتر محل رفت‌وآمد کودکان هستند. برای نوجوانان هم برنامه‌ریزی کرده‌اید؟
به نکته خوبی اشاره کرده‌اید. متأسفانه برای نوجوانان کار زیادی انجام نمی‌شود. این چند ماهی که در این خانه فرهنگ فعالیت کرده‌ام متوجه شده‌ام که نوجوانان حضور کمرنگی در برنامه‌های ما دارند. البته نه تنها این مرکز بلکه کلا برای نوجوانان در همه بخش‌های فرهنگی و هنری و... کارخاصی انجام نمی‌شود. همین باعث شد تا تصمیم بگیرم برنامه‌هایی برای تابستان نوجوانان داشته باشیم.
- پس یک تابستان متفاوت در انتظار نوجوانان محله است؟
به نظرم کمکی که تئاتر می‌تواند به حل معضلات نوجوان کند با هیچ چیز دیگر قابل مقایسه نیست. تا در این سمت هستم دوست دارم برای نوجوانان محله‌کاری انجام دهم. دوست دارم نوجوانان در این خانه فرهنگ تئاتر و فیلم ببینند. کلاس قصه‌نویسی و فیلمنامه‌نویسی داشته باشند. گروه تئاتر تشکیل بدهند و فیلم نقد کنند. چون هنرهای نمایشی هیجانات یک نوجوان را تخلیه می‌کند.
- یکی از مشکلاتی که مراجعه‌کنندگان خانه فرهنگ با آن مواجه هستند بحث رفت‌وآمد به خانه فرهنگ است. گویا رفت‌وآمد از طریق خیابان اصلی میسر نیست؟
چند سالی است رفت‌وآمد به خانه فرهنگ با مشکل روبه‌رو شده است. قبلاً از درهای ورزشگاه شهید شفیع‌پور که در خیابان اصلی قرار داشت امکان رفت و آمد وجود داشت اما الان درهای این محدوده بسته شده و مراجعه‌کنندگان از در کوچه درختی باید وارد خانه فرهنگ شوند. کوچه درختی یک کوچه خلوت و کم رفت‌وآمد است و این موضوع باعث شده تا والدین برای رفت‌وآمد فرزندانشان چندان احساس امنیت نکنند. نمی‌دانم چرا باید درهای اصلی یک خانه فرهنگ را ببندند.
- چند هفته پیش در همین کوچه درختی نمایشگاه نقاشی برگزار کردید. شکل پیاده‌راهی کوچه و درختانش جای دنجی برای برگزاری برنامه‌های متنوع به شما می‌دهد این‌طور نیست؟
بله، ما سعی کرده‌ایم برای اینکه فضای این کوچه امن‌تر شود برنامه‌هایمان را در فضای کوچه برگزار کنیم. به‌خصوص فصل گرما فرصت خوبی است تا در این کوچه نمایشگاه بگذاریم و حتی مسابقه‌های خانوادگی برگزار کنیم. برای نخستین بار نمایشگاه نقاشی کودکان پیش‌دبستانی خانه فرهنگ را در این کوچه برگزار کردیم. والدین از نقاشی‌ها دیدن کردند و نقاشی‌هایی هم به نفع بچه‌های سیل‌زده به فروش رفت.
- تا به حال فکر کرده‌اید که همین کوچه درختی می‌تواند یک گذرگاه هنری شود؟
ما می‌توانیم اینجا را به جای منحصربه‌فردی تبدیل کنیم که حتی مردم از جاهای دیگر به اینجا بیایند. اما چند نکته وجود دارد. اولاً شهرداری باید ما را برای تبدیل این کوچه به فضای فرهنگی کمک کند. حداقل دیوارهای این محدوده را رنگ کند و تصاویر شادابی روی آن نقاشی کند. نکته دیگر بحث تبلیغات است. متأسفانه ما امکان هیچ تبلیغی برای برنامه‌هایمان نداریم. وقتی برنامه‌ای با حداقل بودجه بسته می‌شود دیگر جایی برای تبلیغات نمی‌ماند. نکته دیگر شکل و شمایل ظاهری خانه فرهنگ است که حتماً باید تغییر کند.
- متأسفانه شکل ظاهری بسیاری از فضاهای هنری و فرهنگی ما هیچ تناسبی با هنر و فرهنگ ندارد. ظاهر یک مجموعه در جذب مخاطب تأثیرگذار است، موافقید؟
چه این خانه فرهنگ و چه خیلی از فضاهای فرهنگی دیگر شکل هنری ندارد. اگر واردشان شوید انگار وارد یک اداره شده‌اید. خانه فرهنگ باید مشخصه یک مجموعه فرهنگی را داشته باشد. فردی که وارد این مکان می‌شود باید حس کند که اینجا برای هنر و فرهنگ ارزش قائل هستند. یکی از برنامه‌هایی که دوست دارم به کمک کودکان و نوجوانان مجموعه انجام دهم تغییر شکل ظاهری خانه فرهنگ است. راه‌اندازی نمایشگاه دائمی یکی از این برنامه‌هاست. راستش را بخواهید دلم می‌خواهد هر چیزی که در این سال‌ها تجربه کرده‌ام را در اختیار بچه‌های محل بگذارم. در غیراین صورت من می‌شوم یک نیروی اداری که تنها باید نامه‌های مختلف را سر و سامان بدهم.
- شما همیشه ساکن غرب تهران بوده‌اید. محله‌های غرب تهران اغلب نوساز است. فکر می‌کنید رشد فضاهای فرهنگی با رشد ساخت‌وساز در این محله‌ها متناسب بوده است؟
خوشبختانه وضعیت غرب تهران از سایر مناطق بهتر است. طی سال‌های اخیر مجموعه‌های فرهنگی، سینمایی و حتی سالن‌های نمایش خوبی در غرب ساخته شده است. با این حال هنوز جای کار زیادی وجود دارد چون هنر باعث رشد و تعالی می‌شود. اگر بخواهیم شهروندانمان به‌خصوص کودکان و نوجوانانمان را با رفتارهای درست شهروندی آشنا کنیم هنر، ابزار خوبی است. البته خاصیت هنر این است که اثرگذاری‌اش زمانبر است. مثل یک نهال طول می‌کشد تا رشد کند.
- شما خودتان چگونه وارد وادی هنر شدید؟
من هم از طریق یک مرکز فرهنگی محلی راه زندگی‌ام را انتخاب کردم. ۱۴ سالم بود که با کلاس‌های کانون پرورش فکری آشنا شدم. عضو کتابخانه شدم و در کلاس‌های تئاتر شرکت کردم. تئاتر به من کارگروهی را آموخت. اغلب آدم‌ها دنبال کارهایی می‌گردند که منفعت شخصی دارد. تئاتر به ما یاد می‌دهد در یک جمع همه به فکر یکدیگر باشیم.
- در کنار مدیریت این خانه فرهنگ آیا فرصت می‌کنید به فعالیت‌های هنری‌تان هم برسید؟
درست است که اینجا وقتم را می‌گیرد ولی نمایش و هنر برای من مثل زندگی است. الان با گروه رضا بابک در حال تولید نمایش صوتی «کدو قلقلی و دیو» هستیم. امیدوارم بچه‌ها دوست داشته باشند.