گروهی از دانش‌آموزان ساکن منطقه ۳ امسال توانستند با کمک معلم جوان‌شان صاحب مدال‌های رنگارنگ المپیاد ریاضی کشوری (IMC) شوند. المپیادی که هر سال با شرکت دانش‌آموزان نخبه و علاقه‌مند به ریاضی در سراسر کشور برگزار می‌شود و عشق ریاضی‌ها با موفقیت در این مسابقات به رؤیای حضور در المپیاد جهانی ریاضی فکر می‌کنند. در این گزارش با ۵ دانش‌آموز ساکن محله‌های ونک و پاسداران که مدال طلا و نقره المپیاد ریاضی ۱۳۹۸ را به دست آورده‌اند درباره دغدغه‌ها و علاقه‌شان به ریاضیات گفت‌وگو کرده‌ایم.
- یک روز مدال طلای جهان می‌گیرم
«علی بهمن‌آبادی» از آن عشق ریاضی‌هایی است که هیچ چیز برای موفقیت در این رشته جلودارش نیست. کلاس هشتم بود که با استادش محمد رسول‌زاده آشنا شد و به قول خودش از همانجا استعدادش را در میان اعداد و فرمول‌ها کشف کرد. می‌گوید مهم‌ترین درسی که از ریاضی گرفته این است که همیشه فرمولی برای حل معادله و رسیدن به موفقیت وجود دارد و هیچ معادله‌ای نیست که راه‌حل نداشته باشد. این را از نحوه رسیدنش به مدال طلای کشوری، آن هم بعد از کسب ۲ مدال نقره پیاپی می‌شود فهمید: «کلاس نهم بودم که برای نخستین بار در المپیاد ریاضی کشوری شرکت کردم. آن موقع مدال نقره گرفتم و سال بعدش هم دوباره مدال نقره برایم تکرار شد.
اگرچه دوم شدن هم به نوعی موفقیت محسوب می‌شود اما هدف من کسب مدال طلا بود. از همین ریاضی و حل مسائلش یاد گرفتم که هیچ معادله‌ای نیست که حل نشود. تلاشم را دوبرابر کردم و با کمک اساتیدم محمد رسول‌زاده، سیاوش گرائیلی و حکمت‌الله خانی توانستم مدال طلا کسب کنم.» بهمن‌آبادی که حالا با دو نقره و یک طلا، پر افتخارترین دانش‌آموز کشور در المپیاد ریاضی است و سال گذشته نیز در مسابقات جهانی بلغارستان چهارم جهان شد، از هدف اصلی برای ریاضی خواندن می‌گوید: «علاقه اصلی‌ام IT و برنامه‌نویسی است و می‌خواهم با موفقیت در ریاضی به آرزوی اصلی‌ام که تحصیل در این رشته است برسم اما تا آن زمان می‌خواهم یک روز مدال طلای IMC جهان را هم به گردن بیاویزم. متأسفانه امسال نتوانستم در مسابقات جهانی المپیاد ریاضی شرکت کنم اما یکی از اهدافم از شرکت در این مسابقات، کسب موفقیت بالاتر در المپیاد جهانی ریاضی است. »
- عشق به ریاضی در خون ماست
خوب معلوم است ریاضی برایش فقط یک رشته تحصیلی یا یک کتاب درسی از میان ده‌ها کتاب مدرسه‌اش نیست. «ملیکا یگانه» طوری از ریاضی و مسائل سخت و فرمول‌های دشوارش حرف می‌زند که انگار ریاضی با همه سختی‌های ظاهری‌اش برای او تفریحی دلپذیر است. او با همین نگاه به ریاضی بود که در نخستین حضورش در المپیاد کشوری ریاضی توانست در میان دانش‌آموزان پایه نهم مدال طلا بگیرد. یگانه لبخندی می‌زند و می‌گوید: «خواهرانم در دانشگاه، ریاضی می‌خوانند و اصلاً علاقه به ریاضی در خون ماست. از دوران دبستان به ریاضی علاقه‌مند بودم و همیشه می‌خواستم از مطالب درسی کتاب ریاضی سال بعد هم سر در بیاورم. با خواهران بزرگ‌ترم ریاضی کار می‌کردم و با حل مسائل و معادلاتی که باید در سال‌های بالاتر می‌خواندم، هر روز علاقه‌ام به ریاضی بیشتر می‌شد.
حالا هم حدود ۴ ساعت در روز برای حل مسائل ریاضی و یاد گرفتن فرمول‌های جدید وقت می‌گذارم و حتی زمانی که سرگرم تماشای تلویزیون هستم باز هم در ذهنم با ریاضی مشغولم. بارها پیش آمده که در حل یک مسئله ریاضی به بن‌بست خورده‌ام اما درست وقتی مشغول انجام کار دیگری بوده‌ام، راه‌حل جدیدی پیش پایم قرار گرفته است. » ملیکا معتقد است یک نخبه ریاضی برای موفقیت بیشتر باید با ریاضی زندگی کند: «آنقدر به ریاضی علاقه دارم که می‌توانم بگویم من با این رشته جذاب زندگی می‌کنم. تمام مسائل پیرامونم را مثل یک معادله یا مسئله ریاضی می‌بینم و سعی می‌کنم برای حل آن بهترین راه‌حل را انتخاب کنم. با این روش ریاضی دیگر یک رشته تحصیلی دشوار نیست و به سرگرمی جذاب و دلپذیر تبدیل‌می‌شود. »
- این حس خوب را از ریاضی دارم
اگر مشکلات کوچک و بزرگ، مثل دیواری محکم در برابرش قرار بگیرند، «رژینا عزیز سلطانی» سلاحی قدرتمند به نام ریاضی دارد. وقتی از ریاضی حرف می‌زند، انگار با مجموعه‌ای از فرمول‌ها و اعداد طرف نیست. ریاضی برای او روشی برای زندگی راحت‌تر و شادتر است. برنده مدال نقره المپیاد ریاضی امسال که در پایه نهم درس می‌خواند، می‌گوید: «ریاضی مثل یک میانبر سریع به موفقیت است. با شرکت در کلاس‌های المپیاد یاد گرفتم به ریاضی طور دیگری نگاه کنم. اینکه هر مسئله چندین راه‌حل دارد و من باید آن راه‌حلی را که زودتر به جواب می‌رسد انتخاب کنم. ضمن اینکه راه‌حل باید من را به جواب درست و مناسب برساند. با این نگاه جدید به ریاضی بود که فهمیدم ریاضی می‌خواهد به من درس زندگی هم بدهد.
برای همین تلاش می‌کنم حس خوبی را که با حل یک معادله به من دست می‌دهد به دیگران هم منتقل کنم. » رژینا حالا یک معلم تمام‌عیار برای دانش‌آموزان ضعیف‌تر مدرسه‌اش شده و معتقد است این حس خوبی که این روزها در زندگی‌اش جاری شده را از ریاضی دارد: «وقتی دیدم ریاضی حال من را خوب می‌کند، سراغ دانش‌آموزان ضعیف‌تر رفتم. فکر می‌کنم حالا که توانسته‌ام با شرکت در المپیاد از دیگر همکلاسی‌هایم پیشی بگیرم، در برابر دانش‌آموزان ضعیف‌تر مدرسه مسئولیت دارم. برای همین داوطلب شدم تا به دانش‌آموزان دیگر آموزش بدهم. به‌عنوان مثال یکی از همکلاسی‌هایم که در درس ریاضی پیشرفته همیشه نمره پایین می‌گرفت با کمک‌های من در امتحانات امسال موفق به کسب نمره بالا شد. وقتی نمره بالای او و خوشحالی خودش و پدر و مادرش را دیدم، خستگی ساعت‌ها تمرین ریاضی از تنم بیرون رفت. »
- ریاضی به من اعتماد به نفس هدیه داده است
سال گذشته در مرحله اول المپیاد ریاضی ناکام ماند اما درست مثل همه معادلات سخت ریاضی که در حل آنها سربلند بیرون آمده، امسال توانست با پشتکار و تلاش زیاد مدال نقره المپیاد کشوری ریاضی را کسب کند. «کیانااسماعیلی»، دانش‌آموز پایه نهم است و آرزو دارد با موفقیت در ریاضی راهش را برای ادامه تحصیل در رشته تجربی و پوشیدن لباس پزشکی هموار کند. با وجود این، علاقه او به ریاضی طور دیگری است. می‌گوید اگر یک مسئله حل نشده پیش رویش باشد، آنقدر به آن فکر می‌کند تا بالاخره راه‌حلی برایش پیدا شود: «سختی‌های ریاضی را دوست دارم. آنقدر که داوطلبانه سراغ مسائل سخت و پیچیده می‌روم تا راه‌حلش را پیدا کنم.
وقتی یک مسئله ریاضی حل می‌شود، اعتماد به نفس بیشتری پیدا می‌کنم. اعتماد به نفسی که به من کمک می‌کند در مواجهه با دیگر مشکلات هم پیروز شوم. همین اعتماد به نفس باعث شده به‌صورت داوطلبانه سراغ مسائل و معادلات پیچیده‌تر بروم و خودم را در مقابل آنها امتحان کنم. وقتی آن مسائل دشوار حتی بعد از چند ساعت فکر کردن حل می‌شود اعتماد به نفس زیادی پیدا می‌کنم. » کیانا از رؤیایش برای کسب مدال طلای المپیاد ریاضی می‌گوید: «سال گذشته مقام نیاوردم. امسال اما دوم شدم که نتیجه تلاش و تمرین زیاد در تعطیلات عید نوروز بود. ریاضی به من یاد داده اگر پله پله گام بردارم و با صبر و حوصله سراغ مسائل سخت بروم موفقیتم حتمی است. در نتیجه تلاش بیشتر برای من به معنای کسب مدال طلا در سال آینده است. »
- نبرد با غول معادله
آنقدر به ریاضیات علاقه‌مند بود که برای شرکت در کلاس‌های آمادگی المپیاد ریاضی خودش پیشقدم شده است. او هم مثل دیگر دوستانش چند ساعتی را در روز به حل مسائل ریاضی می‌گذراند و یک سالی است که ریاضی در میان برنامه‌های روزانه‌اش جای ثابت دارد. «بهاره مهرابی» دانش آموزش پایه هشتم که در المپیاد ریاضی امسال مدال طلا گرفته معتقد است با ورود جدی‌تر ریاضی به زندگی‌اش دیگر اضطراب زیادی برای حل مشکلات ندارد: «وقتی یک معادله ریاضی را حل می‌کنیم، اول از همه یاد می‌گیریم آن معادله با همه پیچیدگی‌های ظاهری‌اش برای‌مان یک غول شکست‌ناپذیر نیست. ابتدا نگاه‌مان را به مشکلات عوض کنیم و بعد با آرامش سراغ حلش برویم. همان‌طور که در معادله ابتدا اولویت‌ها را مشخص می‌کنیم، یاد گرفته‌ام در زندگی هم در مواجهه با یک مشکل اول از همه اولویت‌بندی کنم و با یک برنامه‌ریزی دقیق به‌ترتیب سراغ حل بخش‌های مختلف آن مشکل بروم.صبوری در برابر مشکلات، تفکر کردن و از همه مهم‌تر برنامه‌ریزی دقیق برای حل مشکل مهم‌ترین هدیه‌ای است که ریاضی به من داده است.
همین برنامه‌ریزی دقیق هم باعث شده برای رسیدن به دیگر علایقم وقت داشته باشم و موفقیت در ریاضی با همه پشتکار و تمرین‌هایی که لازم دارم تمام اوقات فراغت من را پر نکرده است. » یکی از اهداف مهرابی از یادگیری ریاضی، آموزش آن به دیگران است و خودش می‌گوید: «به رشته پزشکی هم علاقه دارم اما می‌خواهم تا جایی که امکان دارد در ریاضی پیشرفت کنم تا یک روز همه فوت و فن‌های آن را به دانش‌آموزان دیگر آموزش دهم. »
- ریاضی علیه ناامیدی
انگار با اعداد حرف می‌زند. خودش می‌گوید کلمات و عبارت‌ها برایش حکم اعداد یک معادله ریاضی را دارند و تا ابتدا چیزی را خوب تحلیل نکند، لب به سخن باز نمی‌کند. تمام فکر و ذکر «محمد رسول‌زاده»، معلم ریاضی جوانی که علاوه بر تدریس در مدارس مقطع متوسطه مناطق ۱ و ۳، در خانه ریاضی تهران هم تدریس می‌کند، موفقیت شاگردانش در المپیاد ریاضی است. این را از موفقیت ۲۵ دانش آموزش در المپیاد ریاضی امسال می‌شود فهمید. رسول‌زاده ابتدا از المپیاد ریاضی (IMC) و برگزیده شدن دانش‌آموزانش می‌گوید: «المپیاد ریاضی هر سال میان دانش‌آموزان برتر مدارس کشور زیر نظر خانه ریاضی و باشگاه دانش‌پژوهان در مقاطع اول و دوم متوسطه برگزار می‌شود. این المپیاد ۲ مرحله دارد که در مرحله اول همه دانش‌آموزان علاقه‌مند می‌توانند در آن شرکت کنند. اما در مرحله دوم که زیر نظر باشگاه دانش‌پژوهان برگزار می‌شود، تنها برگزیدگان مرحله اول اجازه حضور در المپیاد را دارند. اردیبهشت امسال ۲۳ نفر از دانش‌آموزان المپیادی من توانستند در میان ۴ هزار نفر برگزیده مرحله دوم، مدال طلا، نقره و برنز کسب کنند. »
ریاضی برای دبیر جوان المپیاد ریاضی، چیزی بیشتر از یک رشته تحصیلی یا دانشی است که آن را به دانش‌آموزانش یاد می‌دهد. ریاضی برای او مثل ابزاری برای بهتر زندگی کردن است. روشی که تلاش می‌کند در کنار همه اعداد و فرمول‌های سخت و آسان به دانش‌آموزانش یاد دهد: «ریاضی که در مدارس تدریس می‌شود، در محاسبات زندگی روزمره کاربرد دارد. اما در المپیاد سؤال‌ها حول محور هوش ریاضی و فهم دانش‌آموزان از کاربرد ریاضی طراحی می‌شود. در نتیجه من تلاش می‌کنم با ریاضی به دانش‌آموزان آموزش دهم که به یک موضوع از جنبه‌های مختلف نگاه کنند تا به موفقیت برسند.» رسول‌زاده که در ۴ سال اخیر بسیاری از دانش‌آموزانش در المپیاد کشوری ریاضی موفق به کسب مدال شده‌اند، از کاربردهای ریاضی در زندگی روزمره می‌گوید: «دستاوردهای ریاضی برای دانش‌آموزان بسیار زیاد است. استقامت در فکر کردن و حل مشکلات پیچیده و بزرگ زندگی با تقسیم آن به بخش‌های قابل حل که نتیجه مستقیم تقویت ذهن و کارکردن مداوم با فرمول‌ها و معادلات ریاضی است. در نهایت کسی که ریاضی می‌خواند و با ریاضیات زندگی می‌کند، یاد می‌گیرد راه‌حل‌های متعدد را برای حل یک مشکل بزرگ در زندگی روزمره‌اش امتحان کند و هیچ‌گاه ناامید نشود. »