از این رو اکنون بیش از ۷ هزار و ۲۰۰ هکتار از باغ‌های استان به کشت گردو اختصاص داده شده است و سالانه ۲۱ هزار تن گردو در کردستان تولید می‌شود. در این میان پرورش درخت گردو و برداشت این محصول در برخی روستاهای استان-اورامانات و سقز- از صدها سال پیش سابقه داشته و از آن به‌عنوان سوغاتی، منبع درآمد، مکمل غذایی، زینت‌بخش مهمانی‌های شبانه و... استفاده می‌کردند. در سال‌های اخیر و پس از استقبال بالای مردم از گردو، روند پرورش درخت گردو و تولید آن افزایش یافته و به دلیل مرغوبیت گردوی برخی روستاهای شهرستان سقز همچون روستای باشماق و تخت مشتریان متعددی را نه‌تنها از داخل استان، بلکه از شهرهای تهران، تبریز، کرمان و... پیدا کرده است.
- سرمازدگی؛ مهم‌ترین گرفتاری گردوکاران
یکی از بهره‌برداران گردو در روستای باشماق با بیان این‌که پرورش درخت گردو به دلیل مستعد بودن خاک منطقه مورد توجه و استقبال قرار گرفته می‌گوید: گردوی تولیدی در این منطقه به لحاظ مرغوبیت، طعم و مزه و همچنین طبیعی بودن با گردوی سایر مناطق کشور مانند تویسرکان متفاوت و کیفیت بهتری دارد. «علی مصطفایی» میافزاید: یکی از مشکلات اصلی گردو، سرمازدگی درختان و خسارات بالا به کشاورزان است. در این زمینه لازم است متخصصان و کارشناسان، راهکارها و آموزش‌های لازم را برای کاهش یا جلوگیری از سرمازدگی به باغداران و کشاورزان بدهند. وی در مورد پرداخت خسارات توسط بیمه کشاورزی به باغداران اظهار می‌کند: بیمه کشاورزی به افرادی که باغهایشان را بیمه می‌کنند، پس از تأیید خسارات مبالغی پرداخت می‌کند که با خسارات واقعی و وارده، تفاوت بالایی دارد.
- لزوم حمایت بیشتر جهاد کشاورزی از باغداران
یکی دیگر از بهره‌برداران منطقه اورامان، روستای سرهویه، معتقد است که گردو یکی از محصولات کشاورزی دارای اهمیت و نیز کم‌زحمت است، لذا جهاد کشاورزی باید برای رونق و گسترش باغ گردو در روستاهای اورامانات، مدرنیزه کردن باغ‌ها و سیستم آبیاری آنها، تسهیلات بانکی و بیمه‌ای مناسب ارائه دهد. «رئوف شریفی» میافزاید: بخش بالایی از سود گردوی تولیدی به جیب افراد واسطه می‌رود که اگر نهادهای اداری مانند تعاون روستایی و جهاد کشاورزی برای خرید تضمینی یا توافقی این محصولات اقدام کنند، درآمد و سود بیشتری عاید تولیدکننده می‌شود.
- تهدید گردوهای چینی
یک کارشناس کشاورزی با اشاره به ورود قاچاق گردوهای نامرغوب و چینی، کانادایی و... به کشور در سال‌های اخیر می‌گوید: این گردوها با رنگ و ظاهری زیبا و با قیمت پایینتری عرضه میشوند، در حالی که فاقد کیفیت و ارزش غذایی نسبت به گردوی اورامان و سقز هستند. «نادر کریم‌زاده» میافزاید: اگر جلو این واردات گرفته نشود، تهدیدی برای بازار گردوی استان و اقتصاد بخش کشاورزی خواهد بود، تا جایی که اکنون عدهای این گردوهای بی‌کیفیت را تحت عنوان گردوی کردستان عرضه می‌کنند که این امر به اعتماد مشتریان لطمه می‌زند. در نتیجه ضروری است که جهاد کشاورزی بخش آموزش و حمایت تضمینی خرید را افزایش دهد.
- بازاریابی برای فروش و عرضه گردوی کردستان
یک فروشنده گردو هم بازاریابی مناسب توسط تشکل‌های صادراتی و تعاونی‌ها برای تولیدات گردوی استان کردستان را ضروری می‌داند و می‌گوید: گردوی استان، به‌ویژه شهرستان سقز و بخشی از اورامان از باکیفیت‌ترین و خوش‌طعم‌ترین گردوهای کشوری است. «غریب امینی» خاطرنشان می‌کند: تشکل‌های تخصصی در زمینه بازاریابی گردو می‌توانند به اقتصادی کردن و برندسازی گردوی این ۲ منطقه در استان کمک کنند.
وی میافزاید: اگر این محصول به صورت مناسبی شناسانده شود، با تقاضای بالایی در سال‌های آینده مواجه خواهیم بود و این مساله زمینه را برای گسترش باغ‌های گردو و افزایش اشتغال و تقویت اقتصاد روستایی فراهم می‌کند. این فروشنده ادامه می‌دهد: اطلاع‌رسانی مناسب در رسانههای جمعی، برگزاری جشنوارههای گردو، برگزاری نمایشگاههای عرضه گردو در داخل و بیرون استان، بستهبندی مناسب گردو برای صادر کردن به استان‌های دیگر و خارج از کشور و... از راهکارهای مناسب برای شناساندن این محصول و افزایش بهرهوری از آن است.
- ۷۲۰۰ هکتار باغ گردو
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی کردستان دراین‌باره می‌گوید: از ۳۰ هزار هکتار باغ‌های استان اکنون ۷ هزار و ۲۰۰ هکتار آن به پرورش گردو اختصاص دارد که بیشترین سطح زیر کشت به ترتیب مربوط به شهرستان‌های سنندج، سروآباد و مریوان است. «اردشیر پورحبیبی» اظهار می‌کند: ۱۵ هزار بهرهبردار در کردستان مشغول فعالیتند و سالانه ۲۱ هزار تن گردو برداشت می‌کنند. مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی کردستان با اشاره به وجود نهالستان‌های گردو در استان میافزاید: اکنون ۶ نهالستان تولید گردوی پیوندی در ۶ هکتار در کردستان وجود دارد و کردستان موفقترین استان کشور در تولید نهال گردوی پیوندی در سطح تجاری است.
پورحبیبی با اشاره به این‌که در کردستان ۱۵ هزار نهال پیوندی وجود دارد، می‌گوید: از تعداد نهالستان‌های موجود در کردستان ۲ نهالستان به صورت انبوه و بقیه نهالستان‌ها در سطح کمتری تولید دارند. در سال‌های اخیر پیوند گردو به صورت تجاری در کشور آغاز شده و در حال حاضر ۶ نهالستان گردوی پیوندی در کردستان وجود دارد که با اجرای طرح‌های جدید کشاورزی امیدواریم افزایش یابد.
وی با بیان این‌که اصلاح باغ‌های گردو استان و استفاده از نهال‌های پیوندی از برنامه‌های اصلی جهاد کشاورزی در راستای افزایش تولید باکیفیت این محصول است، میافزاید: حرکت از باغداری سنتی و معیشتی به سمت باغداری حرفهای در کردستان بسیار ضروری است؛ زیرا در باغداری، افزایش عملکرد در واحد سطح بسیار بااهمیت است. این مسئول با اشاره به این‌که کاشت بذر جواب نمی‌دهد، ادامه می‌دهد: باید از نهال استفاده کرد و جهاد کشاورزی برای هر نهال ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار ریال یارانه می‌دهد.
- خواص درمانی و غذایی گردو
یک متخصص طب سنتی و داروهای گیاهی معتقد است: مغز گردو دارای پروتئین، قند، آب و ویتامین، املاح معدنی و همچنین مواد چربی است. مقدار فسفر موجود در گردو با ماهی و برنج و حتی تخم مرغ نیز برابری می‌کند. برگ و پوست گردو مقوی و تصفیه‌کننده خون است. برگ‌ها و پوست آن به‌خصوص به خاطر ماده تلخ و تانن آن در مداوای بیماری‌های جلدی و «خنازیر» مفید است.
«برهان حسینی» می‌گوید: گردو در درمان ورم روده و معده، درمان خستگی و ورم، تسکین ورم لثه و لوزه، درمان کم‌خونی، حفاظت از استخوان، جلوگیری از سنگ کیسه صفرا و جذب مواد غذایی مؤثر است. متخصص داروهای گیاهی مصرف گردو را در رشد فیزیکی کودکان نیز مفید می‌داند و توصیه می‌کند: مصرف این ماده غذایی سرشار از انرژی و در تقویت جسمانی و فکری کودکان بسیار مؤثر است، لذا لازم است که خانوادهها گردو را در سبد خرید خود قرار دهند.