کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد به عنوان یکی از گزینه‌های مناسب برای پرکردن اوقات تابستان به شمار می‌رود که علاوه بر هزینه کم و تعدد کلاس‌ها به دلیل برگزار شدن در محیطی معنوی می‌تواند در میان تنش‌ها و آسیب‌های اجتماعی که امروزه برای همه خانواده‌ها نگرانی به دنبال دارد تا حدودی از این نگرانی و آسیب‌ها کم کند.
تبدیل زندگی از خانه‌های حیاط‌دار به آپارتمان‌نشینی و محدود شدن فعالیت فرزندان، خانواده‌ها را برای پرکردن اوقات تابستان به سوی کلاس‌های تابستانی سوق داده است. اما شرکت در این کلاس‌ها نیز مشکلات و اما و اگرهای خود را دارد، از طرفی هزینه بالای کلاس‌ها و آموزشگاه‌ها برای همه خانواده‌ها میسر نیست و از طرفی هم به دلیل تعدد کلاس‌ها و رفت و آمد زیاد برای فرزندان و والدین در فصل گرما مشکل‌ساز است.
سال‌هاست که با شروع تابستان کانون فرهنگی و هنری بیشتر مساجد در محله‌ها اقدام به برگزاری کلاس‌های تابستانی برای دانش‌آموزان می‌کنند و تبلیغ آن را بر روی بنرهای بزرگی در حوالی مسجدها می‌بینیم. نکته جالبی که در این کلاس‌ها به چشم می‌خورد، این است که این کلاس‌ها و آموزش‌ها ادغامی از رشته‌های مختلف اعم از فرهنگی، هنری، ورزشی و اخلاقی است.
- رضایت والدین
یکی از والدین با بیان این‌که ۳ سال متوالی است فرزندش را در کانون فرهنگی یکی از مساجد کرج برای گذران اوقات فراغت تابستان ثبت‌نام می‌کند، می‌گوید: در این کانون از نیروهای جوان و پرانرژی و خوش‌اخلاق برای آموزش به کار گرفته شده و روزانه حدود ۴ ساعت زمان طوری تقسیم‌بندی می‌شود که موارد مختلف از قبیل کامپیوتر، قرآن، خوشنویسی، حلقه‌های معرفت «رفتار با والدین، اخلاق و اصول دینی» آموزش داده می‌شود و علاوه بر آن یک روز در هفته به ورزش در سالن و یک روز هم به اردوهای دسته‌جمعی اختصاص داده می‌شود.
«ملیحه اکسیون» می‌افزاید: هزینه‌ای که این کانون برای برگزاری کلاس‌ها دریافت می‌کند بسیار کم و ناچیز است. در حالی که برای گذراندن فقط یک کلاس کامپیوتر و یا خوشنویسی به طور جداگانه باید چند برابر هزینه‌ای که این کانون برای کل کلاس‌ها دریافت می‌کند، می‌پرداختم.وی می‌گوید: علاوه بر اینها درمورد اخلاق و رفتار با والدین هم به کودکان و نوجوانان آموزش داده می‌شود که بسیار با ارزش و اهمیت است و فضای برگزاری این کلاس‌ها نیز تاثیر خوبی روی فرزندان دارد، چراکه درکنار کلاس‌های آموزشی با فضای مسجد، نماز و آداب اسلامی نیز آشنا می‌شوند.وی با بیان این‌که امروزه فرزندان با گوشی، فضای مجازی و تبعات و آسیب‌های آنها درگیرند می‌افزاید: با ثبت‌نام و شرکت آنها در چنین کلاس‌ها و فضاهایی می‌توان تا حدودی آنها را از آسیب‌ها دور نگه داشت.
- رویکردهای آموزشی
مسئول برگزاری طرح نشاط تابستانی شهدا در کانون فرهنگی هنری بصیر متعلق به «مسجد شهدا» در این باره اظهار می‌کند: رویکرد کلی کلاس‌ها برطبق معیارهای اخلاقی، تربیتی و نظم بوده و پس از یک دوره کوتاه کلیاتی از این موارد آموزشی را می‌توان در نوجوانان مشاهده کرد.
«رامین صفاری» می‌گوید: در صورت تداوم حضور نوجوانان در مسجد و کانون مسجد بعد از دوره تابستان می‌توان شاهد رشد و تعالی اخلاقی و معرفتی در کودکان بود. وی می‌افزاید: برگزاری اردوهای تفریحی و زیارتی، همچنین کلاس‌های کمک‌درسی و بالا بردن روحیه شاداب دانش‌آموزان در دیگر ماه‌های سال از برنامه‌های این کانون است. وی با اشاره به این‌که همه برنامه‌ها تحت نظر کانون‌های فرهنگی هنری مساجد در استان است می‌گوید: به طور ویژه فعالان فرهنگی هر منطقه به دنبال جلو بردن اهداف فرهنگی هستند تا افکار نوجوانان و جوانان را از آسیب‌ها حفظ کنند و در این زمینه فقط منتظر مسئولان نمی‌مانند.
- پر کردن اوقات فراغت
مدیر ستاد دبیرخانه کانون‌های مساجد استان البرز اظهار می‌کند: باتوجه به اهمیت اوقات فراغت و تعطیلات تابستانی دانش‌آموزان یکی از مراکزی که برای پرکردن اوقات آنها اقدام به برگزاری کلاس و دوره‌های آموزشی می‌کند، کانون فرهنگی و هنری مساجد است. حجت‌الاسلام «کاظم شکری» می‌گوید: در استان البرز ۳۷۸ مسجد دارای کانون فرهنگی هنری است که در طول سال فعالیت دارند و با برگزاری کلاس‌های دینی، علمی، هنری، تفریحی و همچنین اردوهای تفریحی برای پر کردن اوقات فراغت با رویکرد مثبت اقدام می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: این کانون‌ها برای دختران کلاس‌های مختلفی مانند صنایع‌دستی و هنری برگزار می‌کنند که با فراگرفتن آنها می‌توانند وارد بازار کار هم بشوند و برای دانش‌آموزان پسر هم با توجه به شرایط مناسب آنها کلاس‌های مختلفی برگزار می‌شود.
حجت‌الاسلام شکری با بیان این‌که در مناطق کم‌برخوردار و حاشیه‌ای این فعالیت‌ها تاثیر بسزایی دارند می‌گوید: در برخی مساجد مناطق مذکور مانند مسجد المهدی(عج) در خلج‌آباد و... این طرح در حال اجراست و سعی داریم در دیگر مناطق محروم نیز این طرح را اجرا کنیم.
- تلاش برای کاهش هزینه کلاس‌ها
مدیر ستاد دبیرخانه کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد البرز با اشاره به این‌که کاهش هزینه برای جذب و استفاده نوجوانان و جوانان از کلاس‌ها نقش بسزایی دارد اظهار می‌کند: به این منظور دنبال عقد قرارداد و تفاهمنامه‌های اردویی تفریحی با ارگان‌ها و سازمان‌ها هستیم تا با اعمال تخفیف ویژه بتوانیم شرایط استفاده فرزندان از این کلاس‌ها و امکانات را فراهم کنیم. به عنوان مثال درصدد هستیم با عقد قرارداد با اداره ورزش و جوانان برای استفاده از استخرها به همراه تخفیف ویژه برای فرزندان استفاده کنیم.
وی با بیان این‌که تحول فرهنگی در جامعه و به‌ویژه بین نوجوانان و جوانان باید اتفاق بیفتد می‌گوید: چه جایی بهتر از مساجد که در آن بتوانند برای غنی‌سازی اوقات فراغت فعالیت کنند. شکری با بیان این‌که در ۵۸ مسجد استان کتابخانه نیز وجود دارد می‌گوید: این کتابخانه‌ها همه‌روزه قابل استفاده هستند و یک کتابخانه شبانه‌روزی نیز در مسجد «امام جعفر صادق(ع) » در کوی کارمندان کرج فعال است.
- تاثیر شرایط معنوی مسجد
مدیر ستاد دبیرخانه کانون‌های مساجد استان البرز با تاکید بر این‌که شرایط مکانی در تربیت نوجوانان و جوانان خیلی مهم است می‌گوید: اگر آموزش در یک فضای زیارتی یا معنوی برگزار شود، قطعا روی حال فرد تاثیر معنوی خواهد داشت. حتی نشستن در مسجد باعث هدایت و رشد و تعالی شده و پالایش درونی و بیرونی به همراه دارد.
حجت‌الاسلام «کاظم شکری» اظهار می‌کند: بنابر سیاست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هر مسجدی باید دارای کانون فرهنگی هنری باشد، اما با توجه به این‌که اکنون بیش از یک‌سوم مساجد دارای کانون فرهنگی هنری هستند، تلاش بر این است همه مساجد به کانون فرهنگی هنری مجهز شده و تجهیزات لازم در آنها مهیا شود.