طرح تفکیک از مبدأ زباله‌ها و شکست همیشگی این طرح در همه شهرها نکته مهمی است که طی چند سال اخیر در حوزه مدیریت شهری مطرح می‌شود و مدیران هر بار برای توجیه خود انگشت اتهام را به سوی عدم مشارکت شهروندان نشانه می‌گیرند. موضوعی که برای واکاوی آن باید از مسئولان شهری پرسید: «اگر بر فرض محال، دلیل اعلام شده درست باشد شما به‌عنوان مدیران شهری برای جلب این مشارکت چه کرده‌اید؟
چرا در طول سال‌های گذشته، نه تنها نتوانسته‌اند قدم مثبتی برای جلب این مشارکت بردارند بلکه حتی رفتارهای سنتی مردم را در واسپاری این زباله‌ها به خریداران دوره‌گرد زباله‌ها را هم از بین برده‌اند. این در حالی است که شهروندان به‌عنوان صاحبان و مالکان شهر در زمینه بهبود بهداشت محیط شهری و اجرای طرح‌ها و برنامه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای دارند و عدم همکاری و همراهی آنها هرگونه طرح و برنامه‌ای را متوقف و اجرای آن را با مشکل مواجه می‌کند. تجربه ثابت کرده است که جلب مشارکت شهروندان در قالب هر طرح و پروژه‌ای جز در سایه تشویق و اعتمادسازی امکان‌پذیر نیست. نمونه‌های موفق طرح‌های شهری با مشارکت شهروندان یا طرح‌های اجتماعی مصداق این سخن است.
مدیران شهری باید آگاه باشند و بدانند که در کنار ارائه بسته‌های تشویقی از عوامل مهم جلب مشارکت مردمی، آگاهی‌بخشی به مردم از طریق آموزش، تغییر نگرش و ایجاد انگیزه و ایجاد باورها و سپس اقدام به مشارکت است. درواقع باید از طریق آموزش همگانی خانواده‌ها را با اثرات مخرب و آلوده‌کننده مواد زائد آشنا ساخت و دانش زیست‌محیطی آنان را در ارتباط با مواد زائد و مخاطرات آن افزایش داد و به آنها آموخت که تفکیک از مبدأ زباله‌ها می‌تواند ضمن ساختن فضای شهری سالم‌تر به تقویت بنیه اقتصادی کشور کمک کرده و از این محل درآمد قابل توجهی متوجه کشورکنند. مدیران شهری اگر در پیشبرد طرح تفکیک از مبدأ زباله‌ها با شکست مواجه شده‌اند، دلیل آن این است که مجریان و متولیان، باوری به جلب مشارکت مردم و اعتماد آنها در اجرای این طرح ندارند.
تاریخ انتشار: ۲۵ خرداد ۱۳۹۸ - ۱۶:۱۰
مهرداد نوابخش-جامعه شناس: موضوع پسماند، یکی از معضلات و مشکلات اساسی شهرهای امروز به‌ویژه کلانشهرهایی است که پیش از آموزش اصول زندگی شهرنشینی به شهروندان خود، در سایه مهاجرت افراد به بهانه کسب و کار بهتر در شهرها، شاهد رشد قارچ‌گونه آپارتمان‌ها در کوچه‌پسکوچه‌های خود هستند.