حالا این آپارتمان‌ها و برج‌های سر به فلک کشیده هستند که با منت به چند درخت کهنسال محله پناه داده‌اند. با وجود اینکه هنوز چند باغ قدیمی در گلابدره باقی مانده تا نقش ریه‌های تنفسی محله را ایفا کند اما همان چند باغ انگشت‌شمار نیز خطر همخانه شدن با غول‌های سنگی را بیخ گوش خود احساس می‌کنند. مثل باغ پلاک ۵۰ خیابان زبردست که اهالی محله می‌گویند چند سالی است مالکان آن کمر به قطع درختان کهنسال و تنومندش بسته‌اند. در این گزارش به درخواست اهالی محله گلابدره سری به این باغ قدیمی زدیم و موضوع قطع شدن تعدادی از درختان آن را در گفت‌وگو با همسایه‌ها و مسئولان محلی بررسی کردیم.
- مسئولان دست بجنبانند
وقتی آفتاب سایه‌های کم‌رمق سر ظهر را به کنج دیوار خانه‌ها تبعید می‌کند، با گذر از خیابان‌های پرشیب و معابر کم‌عرض محله گلابدره به خیابان زبردست می‌رسیم. از این نقطه از محله، بوستان‌های کوهستانی سورتمه و دهکده، برج باغها، آپارتمان‌های نوساز و اندک خانه‌های قدیمی که هنوز دار و درخت دارند به منظره یک تابلو نقاشی شبیه می‌شوند. نمای این تابلو اگرچه با درختانی که از مسابقه برج‌سازی جان سالم به در برده‌اند هنوز جانی نیم‌بند دارد اما ابدی نیست.
موسفیدان گلابدره شاهد بوده‌اند هر برجی که در دل محله بالا رفته، چند درخت تنومند و کهنسال را همراه با خاطرات سبز کودکی آنها به زیر کشیده. از مقابل یکی دو برج باغ که هرکدام چند درخت خوش شانس را، از میان ده‌ها درخت کهنسال، در محوطه خود حفظ کرده‌اند می‌گذریم و به تقاطع خیابان‌های زبردست و رستگاران می‌رسیم. جایی در محله گلابدره که به صندوقچه خاطرات سبز اهالی می‌ماند و یکی از آخرین باغ‌های گلابدره هنوز هم در تقاطع این دو خیابان و در محاصره آپارتمان‌ها جا خوش کرده است. با وجود این، اهالی نگرانند. آنها می‌گویند درختان باغ پلاک ۵۰، آخرین نفس‌های خود را می‌کشند. همسایه‌ها در چند سال گذشته شاهد قطع درختان باغ بوده‌اند و می‌خواهند مسئولان شهری برای نجات این باغ قدیمی دست بجنبانند.
- آخرین درختان باغ
باغ پلاک ۵۰، آنقدر برای همسایه‌ها مهم است که وقتی حرف از قطع شدن درختانش به میان می‌آید، سری به نشانه تأسف تکان دهند و یکریز از روزگار رونق آن برای‌مان خاطره بگویند. ناصر نعمتی یکی از ساکنان قدیمی محله گلابدره می‌گوید: «برادران پزشک‌زاده که صاحبان اصلی باغ پلاک ۵۰ هستند در خارج از کشور زندگی می‌کنند و نگهداری از باغ و عمارت کوچک داخل آن را به سرایدار سپرده‌اند. پیش از رسیدن آب لوله‌کشی به گلابدره، آب مصرفی اهالی از این باغ می‌گذشت. آب از رودخانه گلابدره وارد محله می‌شد و سر راهش به این باغ و باغ عباسعلی که در مجاورت آن قرار داشت و امروز تبدیل به آپارتمان شده سرازیر می‌شد. همسایه‌ها هم می‌آمدند و آب مصرفی‌شان را از اینجا تأمین می‌کردند. »
نعمتی درباره درختان باغ هم می‌گوید: «درختان انبوه این باغ میان اهالی زبانزد بود. شاید بیش از ۱۵۰ درخت تنومند و کهنسال در باغ وجود داشت که هر وقت باد به دل محله می‌افتاد صدای خش‌خش برگ‌های درختانش روح را نوازش می‌کرد. » تصویر امروز باغ پلاک ۵۰ شباهت زیادی با توصیف اهالی از آن باغ قدیمی و دل‌انگیز ندارد. شمار درختان باغ بسیار کمتر شده و منظره درختان خشک شده، تنه‌های قطوری که روی زمین بی‌نفس شده‌اند و از همه مهم‌تر الوارهای تکه‌تکه‌شده داخل حیاط آزاردهنده است. فرشید فضلی یکی از همسایه‌های باغ می‌گوید: «ماجرای قطع کردن درختان باغ از چند سال پیش شروع شد. آن موقع که صدای قطع شدن درختان را شنیدم با ۱۳۷ تماس گرفتم تا مسئولان شهرداری به ماجرا رسیدگی کنند. اما از آن زمان تا امروز درختان باغ کمتر از قبل شده است. »
- قطع کردن درختان دور از چشم عابران
سال ۱۳۸۲ بود که مجوز ساخت برج باغ از سوی مدیریت شهری صادر شد و نتیجه آن تصمیم، هجوم زمین‌خواران برای خشکاندن درختان و تخریب بیش از ۴ هزار هکتار از باغ‌های شهر بود. اگرچه آن مصوبه با ورود شورای‌شهر به این موضوع امروز وجاهت قانونی ندارد، اما متخلفان همچنان دست از سر درختان باغ‌های قدیمی تهران برنداشته‌اند. از تقاطع خیابان رستگاران که وارد خیابان الفت می‌شویم، ایرانیت‌ها و ورق‌های زنگ‌زده فلزی که به تازگی روی دیوار باغ نصب شده جلب توجه می‌کند. «رضا ترابی گودرزی» مدیر محله گلابدره، می‌گوید: «این ایرانیت‌ها و ورق‌های فلزی را روی دیوار باغ نصب کرده‌اند تا قطع شدن و جابه‌جایی الوارهای تکه‌تکه‌شده از نگاه عابران پنهان بماند.
مالکان باغ سال‌هاست در خارج از کشور زندگی می‌کنند و تلاش‌های ما برای تماس با آنها نتیجه‌ای نداشته است. » «محمدرضا ترابی گودرزی» دبیر شورایاری محله گلابدره، عکس‌های قدیمی اهالی در میان درختان باغ را نشان می‌دهد و می‌گوید: «باغ‌های زیادی در سال‌های اخیر تبدیل به برج باغ شده و درختان زیادی هم برای این هدف قطع شده‌اند. اما داستان این باغ قدیمی برای همسایه‌ها کمی فرق دارد. از وقتی ماجرای قطع شدن تدریجی درختان شروع شد گلایه‌های زیادی از سوی همسایه‌ها دریافت کردیم و این نگرانی را به گوش مسئولان شهرداری هم رساندیم. » گودرزی از درخواست مشترک اهالی محله برای سرنوشت باغ خاطره‌انگیز گلابدره می‌گوید: «در گلابدره بوستان محلی نداریم.
بوستان‌های سورتمه، دهکده و... بوستان‌های کوهستانی هستند و بیشتر کاربرد فرامحله‌ای دارند. با توجه به موقعیت این باغ که تقریباً در دل محله قرار گرفته است به شهرداری پیشنهاد کرده‌ایم تا همه درختان باغ از بین نرفته با خرید این باغ از مالکان، شرایط را برای ساخت یک بوستان محلی سرسبز فراهم کنند تا حداقل باغ قدیمی خیابان زبردست به سرنوشت دیگر باغ‌های گلابدره دچار نشود. »
- رود دره‌ها سطل زباله نیست!
نام محله فرحزاد اگرچه با معضل بزرگی به نام اعتیاد و مصرف علنی موادمخدر در حاشیه روددره گره خورده است اما این محله مشکلات و کمبودهای دیگری نیز دارد که در سایه آن معضل فراگیر، نادیده گرفته می‌شود. اهالی فرحزاد مدت‌هاست از بوی بد زباله‌هایی که برخی معابر فرعی و اصلی محله را در برگرفته است شکایت دارند. در جست‌وجو برای علت اصلی بروز این مشکل با رحیم کریمی، یکی از اهالی محله، گفت‌وگو می‌کنیم.
کریمی می‌گوید: «برخی از همسایه‌ها به‌ویژه ساکنان مناطق بالادست محله که مشرف به روددره هستند، زباله‌های خانگی خود را به داخل روددره پرت می‌کنند. تصویر حاشیه روددره که پر از زباله است همسایه‌ها را آزار می‌دهد و بوی بد زباله هم می‌شود سهم ساکنان نزدیک روددره. » «احمد فرحزادی» دبیر شورایاری محله فرحزاد اما کمبود سطل زباله در خیابان‌های محله را مقصر دیگر این معضل می‌داند و می‌گوید: «بارها اهالی محله به افرادی که زباله‌های خود را به حاشیه روددره پرت می‌کنند تذکر داده‌اند. اگر از موضوع فرهنگسازی برای حل این مشکل بگذریم، خیابان‌های فرحزاد به اندازه کافی سطل زباله ندارند. به‌عنوان مثال ساکنان محدوده بالای فرحزاد برای دسترسی به نخستین سطل زباله گاهی باید تا۲۰۰متر پیاده‌روی کنند.
این در حالی است که سالمندان و افراد کم‌توانی که در آن محدوده زندگی می‌کنند توانایی انجام این کار را ندارد. در نتیجه بارها دیده شده زباله‌ها را در حاشیه کوچه و خیابان رها می‌کنند. » معضل بوی بد خیابان‌های فرحزاد مقصران دیگری هم دارد. فرحزادی می‌گوید: «بیشتر زباله‌ها سهم معتادان و کارتن‌خواب‌هایی می‌شود که در کوچه‌های محله پرسه می‌زنند. متأسفانه کمبود سطل زباله، رها شدن زباله‌ها در حاشیه خیابان و... باعث شده معتادان با پاره کردن کیسه‌های پلاستیکی و برداشتن لوازم مورد نیاز خود، به گسترش این مشکل در فرحزاد دامن بزنند. امیدواریم مسئولان شهرداری به این درخواست اهالی فرحزاد رسیدگی کنند. »
- پاسخ شهرداری
- محکومیت مالک باغ به جریمه نقدی و کاشت درختان جایگزین
ماجرای قطع شدن این درختان به پیش از سال ۱۳۹۵ برمی‌گردد. در واقع مالک این باغ در چند مرحله اقدام به خشک و قطع کردن درختان باغ کرده است. بر اساس رأی کمیسیون تشخیص باغها، مالک مورد نظر به اخذ عوارض قانونی به ماخذ ۳ برابر و کاشت درختان جایگزین به میزان دو برابر مجموع محیط بن درختان قطع و خشک شده محکوم شده است. با وجود این، مالک هنوز اقدام به کاشت درختان جایگزین نکرده اما در سال ۹۷ برای شمارش درختان باغ و جلوگیری از قطع شدن درختان دیگر، حکم ورود به ملک از مقام قضایی گرفته شده و کروکی درختان نیز ثبت شده است و اتفاق جدیدی رخ نداده است. رصد این باغ توسط اداره فضای سبز شهرداری منطقه یک و کمیسیون باغها به‌صورت مستمر انجام می‌شود و بر اساس اخطار آخر، مالک ملزم به حفظ و نگهداری درختان موجود و اجرای مقررات لایحه قانونی حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها و آیین‌نامه‌های اجرایی آن شده است.