به دنبال این احساس نیاز، تصمیم گرفته برای رسیدگی به مسائل شهری و مشکلات پیش روی این کلانشهر، از بازوی مشورتی افراد محلی و در واقع شورای محلی استفاده شود و همین موضوع موجب تولد «نهاد شورایاری» در دل محله‌های تهران شد. نهادی که نوعی «سمن» (NGO) بوده و مهم‌ترین هدف از تشکیل آن کاهش مشکلات شهری و کمک به شورای‌شهر در تصمیم‌گیری‌های محلی بوده و نقش مشورتی دارد. در این گزارش پس از اجرای ۴ دوره از این طرح در محله‌ها، به سراغ شورایاران منطقه ۱۰ رفتیم تا ببینیم از دیدگاه آنها نقاط ضعف و قوت عملکرد شورایاری در میان مردم و مسئولان چیست؟
- تبیین جایگاه شورایاری
از جمله انتظارهایی که از مسئولان داریم، تببین جایگاه شورایاری در میان مردم و مسئولان است. در واقع مانند شورای‌شهر که وظایف تعریف شده و مشخصی دارند اگر شرح وظایف شورایاری هم به همین شکل تشریح شود و برای آنها برای انجام وظایف محول شده، جایگاه حقوقی قائل شوند به تبع عملکرد و فعالیت آنها در محله‌ها، روند موفقیت‌آمیزی را طی می‌کند. در این صورت، مردم متوجه می‌شوند برای مطالبه کدام نیازشان از شورایاری کمک بخواهند و از طرفی شورایار هم می‌داند برای انتقال مطالبه شهروندان سراغ کدام مسئول برود. با این کار، تناقض دیدگاه میان مردم نسبت به نهاد شورایاری از میان می‌رود و چه بسا تبدیل به تعاملی سازنده شود.
علی‌اکبر زینلی- دبیر شورایاری محله هاشمی
- مطالبات خارج از دسترس
گاهــی اوقات مطالبات مردمی خارج از عهده و دسترس شورایاری است. برای مثال، مشکلی عمرانی یا اجتماعی در محله از سوی مردم مطرح می‌شود که خلف وعده رسیدگی به آن از سوی مسئولان است. اما مردم این کوتاهی را از جانب شورایاری می‌دانند. از این دست موارد زیاد پیش آمده است و اهالی در مسجد محله یا دیدارهای مردمی از رسیدگی نکردن به مطالباتشان گلایه می‌کنند. برای عملی شدن بسیاری از درخواست‌ها باید چرخه اداری طی یا ردیف بودجه تعیین شود که این کار از عهده شورایاری خارج است و نشانه بی‌توجهی شورایاری نیست. بد نیست در دوره جدید درباره دلیل وعده‌های عملی نشده، شفاف‌سازی بیشتری صورت بگیرد.
فریبا تاجیک- مدیر محله جی
- شورایار، خانه‌نشین نیست
یکی از مهم‌ترین وظایف شورایار حضور در میان مردم، اهالی و همسایه‌ها است. در واقع یک شورایار نباید خانه‌نشین باشد تا مردم برای درخواست و مطالباتشان به او مراجعه کنند. او باید همیشه پا در رکاب و تیزبینانه دنبال گره‌گشایی و رفع مشکلات باشد. برای مثال برای اجرای نوسازی بافت فرسوده در محله بریانک بیش از یک سال جلسه‌ها و برنامه‌های کارشناسی این طرح را با حضور نمایندگان و سرمایه‌گذارانی از کشور هلند در منزل شخصی‌ام برگزار کردم تا با نوسازی محله گامی برای رفاه عمران و آبادی محله بردارم.
رحمت‌الله‌خادم الحسنیه -جانشین دبیر شورایاری محله بریانک
- مطالبات شخصی ممنوع
شورایاری به‌عنوان بازوی شهرداری و پل ارتباطی میان مردم و مسئولان است. در واقع هرکسی در این راه گام برمی‌دارد باید پیش از هر چیز رضایت‌مندی مردم را در نظر بگیرد. اگر نهادهای اجرایی این موضوع را میان مردم و سایر سازمان‌های ذی‌ربط پر رنگ جلوه دهند باید جایگاه قانونی محکمی پشت آن تعریف شود. بی‌شک دستاورد ارزشمند آن اعتماد مردم خواهد بود. بد نیست در این زمینه حتی از سوی شورای‌شهر و نهاد مسئول شورایاری قوانین سفت و سختی اعمال شود. برای مثال به هیچ عنوان مطالبات شخصی شورایاران از سوی شورای‌شهر و شهرداری اعمال نشود و حتی این کار ممنوع اعلام شود. با این روند افراد اهل کار و دلسوز برای کاندیدا شدن پا پیش می‌گذارند.
حسن کریمی -دبیر شورایاری محله هفت‌چنار
- تضعیف جایگاه شورایاری با بدعهدی در اجرای پروژه‌ها
زمانی که تونل توحید، استخر برادران محبی، پارکینگ طبقاتی جانبازان و بسیاری از طرح‌های ریز و درشت دیگر در منطقه اجرا شد، از شورایاران برای بازدید و چگونگی ساخت سازه‌ها دعوت به عمل آمد. در واقع شورایاری به‌عنوان یک نهاد نظارتی و نماینده مردم مورد تأیید بود. اما متأسفانه در دوره گذشته، این دیدگاه درباره نهاد شورایاری کمرنگ شد. همین حتی سبب کم شدن تعامل با شهرداری شد. چون با اجرایی نشدن بسیاری از مطالبات مردمی اعتماد مردم به شورایاری کم شد. امیدواریم در دوره جدید، نقش نظارتی شورایاری دوباره پررنگ شود تا اعتماد مردم نسبت به شورایاری جلب شود و همچنین وعده‌ها، بی‌عمل نمانند.
محسن رهایی - دبیر شورایاری محله سلسبیل
- چشم و گوش تیزبین محله
شورایاران برای شناسایی آسیب‌های اجتماعی و ایجاد راهکار برای حل آن با کمک و مشارکت اهالی، بهترین گزینه هستند. آنها به‌عنوان چشم و گوش تیزبین محله از میان مردم و برای حل مشکلات آنها برخاسته‌اند. در واقع حتی ایده‌های آنها برای مدیران اجتماعی و برنامه‌ریزان شهری اثرگذار است چراکه از نزدیک همه کاستی‌ها و ظرفیت‌های موجود در محله را لمس می‌کنند. همین موجب می‌شود تا راهکار مناسب‌تر و اثرگذاری برای از میان برداشتن بسیاری از مشکلات موجود ارائه دهند. باید به مقوله شورایاری در سطح کلانشهری توجه بیشتری شود زیرا عمران و آبادانی کشور را به دنبال دارد.
مصطفی جهاندیده- دبیر شورایاری محله کارون
- آینه تمام نمای محله‌ها
تعریـف مجدد جایگاه شورایاری و هدف از شکل‌گیری نهاد شورایاری، انعکاس صدای مردم به گوش مسئولان است. شورایاری‌ها آینه تمام‌نمای محله‌ها، برای نشان دادن همه مشکلات ریز و درشت مردم به مسئولان هستند است. اما توقع ما شورایاری از آنها توجه به صدای مردم است. تنها اینکه مشکلات بدون هیچ پیگیری یا حتی پاسخی، روی کاغذ نوشته شود هیچ کارایی نه برای نهاد شورایاری و نه برای مردم دارد. قانونمند شدن جایگاه شورایاری در میان مسئولان، کمک می‌کند تا پیگیری مطالبات مردمی از مسئولان با سند محکم‌تر و محکمه پسندتری انجام شود.
عباسعلی فرهنگیان- جانشین دبیر شورایاری - محله سلیمانی
- شعار بی‌عمل ممنوع!
هرچه از دوران و چگونگی فعالیت شورایاری‌ها می‌گذرد، مردم بیشتر با روش خدمات و فعالیت‌های آنها در محله آشنا می‌شوند. این روند خوب است اما به شرط اینکه مسئولان به‌عنوان نهاد پاسخگو به شورایاری، کارشان را دلسوزانه انجام دهند. کوتاهی بعضی از آنها در عمل به وعده‌ها سبب بی‌اعتمادی مردم به نهاد شورایاری می‌شود. چراکه مهم‌ترین سرمایه شورایاری‌ها اعتماد مردمی است که همیشه برای داشتن محله‌ای آباد و پویا حفظ شود. امیدوارم پیش از هر نگاه مادی به کار، توجه‌شان به مطالبات و خواسته‌های مردمی باشد و تنها شعارهایشان برای زمان انتخابات و جلب رأی نباشد.
علیرضا سلمانی - دبیر شورایاری محله امام خمینی(ره)