نهادی که برگرفته از رأی مردم است و قرار است منتخبانش زمینه‌ساز مشارکت اهالی در شناسایی کمبودهای محله باشند. انتخاباتی که به گفته «سعید شاه‌میر» معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری منطقه، داوطلبان این بار با برنامه و دغدغه بیشتری پا به عرصه انتخابات گذاشته‌اند. با او درباره شورایاری‌ها و نقش و عملکردشان در منطقه گپ زدیم.
برخی شهروندان باور دارند به کوچه یا محله زندگی آنها رسیدگی کافی نمی‌شود. این حرف را تا چه اندازه قبول دارید؟
شهر، اجزای مختلفی دارد که پلاک و کوچه کوچک‌ترین جزء آن است. مسائل هر معبر و گذری با مدیریت شهری در حوزه‌های عمرانی، خدماتی، شهرسازی و ترافیک ارتباط مستقیم دارد. برطرف کردن مشکلات مربوط به کوچه‌ها و پلاک‌ها را نباید تنها از شهرداری انتظار داشت، چراکه مدیریت شهری این امکان را ندارد که بتواند به همه مسائل در اجزای مختلف شهر رسیدگی کند. چنین گلایه‌هایی را می‌توان از این منظر مورد توجه قرار داد.
برنامه‌ای برای اینکه بتوانیم به این مشکلات خرد رسیدگی کنیم، داریم؟
برنامه وجود دارد. به‌عنوان مثال، اکنون در آستانه برگزاری انتخابات شورایاری‌ها هستیم. شعاری که برای این دوره از انتخابات، انتخاب شده است «شهر از کوچه‌هایش آغاز می‌شود» است. واقعیت این است اگر می‌خواهیم شاهد تغییرات اساسی و جامعی در منطقه باشیم، وقوع این تغییرات بدون همراهی مردم رخ نمی‌دهد. به گمانم شهروندان دارای یک پلاک در کوچه خود، باید آستین همت بالا زده و برای برطرف کردن مشکل کوچک کوچه خود بدون نیاز به استفاده از ظرفیت شهرداری اقدام کنند. با این کار، مشارکت اهالی در نگهداشت کوچه و محله بیشتر می‌شود. چنین رویکردی در همه محله‌ها می‌تواند سبب تحول منطقه و شهر و در نتیجه افزایش کیفیت زندگی ساکنان شود.
این مشارکت را چه کسی باید جلب و هدایت کند؟ آیا قرار است شهرداری در این حوزه‌ها ورود کند؟
کسی می‌تواند مردم را وارد این کارزار و پویش کند که اعتماد مردم را داشته باشد. باور دارم شورایاران به دلیل ارتباط نزدیکی که با مردم دارند و با رأی آنها در محله‌ها و کوچه‌ها انتخاب می‌شوند، می‌توانند موتورمحرک چنین حرکتی در کوچه‌ها و محله‌های منطقه باشند. بی‌تردید شهرداری هم با شنیدن نظرهایی که از سوی شورایاران و به نمایندگی از مردم طرح می‌شود، می‌کوشد با مشارکت آنها و با استفاده از توان و ظرفیت‌های خود در برطرف کردن مسائل کوچه و محله اقدام کند.
فکر می‌کنید شورایاران می‌توانند بار چنین مسئولیتی را به دوش بکشند؟
در این دوره نقش و مشارکت شورایاری‌ها به نسبت گذشته بیشتر حس خواهد شد. امروز شرایط به گونه‌ای است که همه مسئولان به این نتیجه رسیده‌اند که امور را باید با کمک مردم و با مساعدت شورایاران ساماندهی کنند. چنین نگاهی سبب می‌شود شورایاران جایگاه مهمی در مدیریت شهری داشته باشند و بتوانند به وظایف محوله خود به درستی جامه‌عمل بپوشانند.
پس به گمان شما در این دوره شورایاران باید با برنامه عمل کنند؟
وقتی افرادی که داوطلب نمایندگی مردم در شورایاری شده‌اند بررسی می‌کنم می‌بینم بسیاری از این افراد برای آزمودن اینکه رأی می‌آورند یا خیر کاندیدا نشده‌اند بلکه با برنامه وارد کارزار انتخابات شده‌اند. استقبال و حضور افراد توانمند و متخصص در انتخابات شورایاری منطقه نشان از دغدغه و برنامه آنها برای برطرف کردن بخشی از مشکلات است. حضور پرشور داوطلبان انتخابات شورایاری بی‌شک منجر به افزایش مشارکت مردم و در نتیجه تحقق برنامه‌های مدیریت شهری در محله‌ها می‌شود.
می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که با حضور افراد با ایده‌های تازه و توانایی‌های علمی بالاتر، شاهد ایجاد درآمدهای پایدار برای شهر و شهرداری باشیم؟
فکر می‌کنم کسب درآمد از فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی بخش کوچکی از مأموریت‌های این حوزه است. باور دارم حضور نیروهای نخبه، ثبت‌نام پرشور افراد داوطلب برای نمایندگی مردم در شورایاری‌ها و حضور مردم پای صندوق‌های رأی، سرمایه اجتماعی ارزشمندی است که خود زمینه‌ساز توسعه پایدار خواهد شد. به‌عنوان مثال اگر در کوچه‌ای نقطه بی‌دفاع شهری وجود دارد، اهالی کوچه با کمک شورایار موضوع را نخست با ایجاد یک روشنایی برطرف کنند و اگر نتوانستند آن را از دستگاه‌های فراسازمانی مانند «برق» پیگیری کنند و به نتیجه برسانند. کارکرد سرمایه اجتماعی همین است و اگر بتوانیم حتی یک مشکل را به این روش برطرف کنیم آن زمان سرمایه اجتماعی جواب می‌دهد. ایجاد این سرمایه اجتماعی مهم‌تر از به دست آوردن منافع مادی برای شهرداری است.
اما برخی شورایاران می‌گویند خواسته‌هایشان آن‌گونه که باید و شاید رسیدگی نمی‌شود.
موضوع‌های بسیاری وجود دارد که شورایاران آن را طرح می‌کنند و خواهان برطرف کردن آن هستند. متأسفانه در بسیاری از مواقع شورایاران تنها طرح مشکل می‌کنند و برای مدتی در جلسه‌های مختلف آن را مطرح می‌کنند. شهرداری به دلیل محدودیت‌های مالی نمی‌تواند به سرعت مشکلات را برطرف کند. نبود پیگیری‌های بعدی منجر به فراموشی مشکلات می‌شود. متأسفانه پیگیری موارد طرح شده کمتر از سوی شورایاران انجام می‌شود و به گمانم در این حوزه، پیگیری را می‌توان حلقه مفقوده این بخش دانست.
نهاد شورایاری باید چه تغییری در رویه خود بدهد تا موفقیت بیشتری در پاسخ به خواسته‌های ساکنان محله داشته باشد؟
شورایاران باید بر یک مسئله در محله خود متمرکز کنند و با پیگیری آن از سوی مسئولان شهرداری و حتی فراتر از شهرداری، گام عملی برای تحقق درخواست مردم بردارند. شورایاران نباید خود را در چهارچوب شهرداری محصور کنند و موارد محله را باید در نشست با مسئولان دولت محله پیگیری کنند تا به نتیجه برسند.
بارها شنیده‌ایم که می‌گویند شورایاران زبان گویای مردم محله با مسئولان و مسئولان با مردمند. آیا شورایاران کمکی هم به تسهیلگری در روند اداره امور شهر داشته‌اند؟
موارد بسیاری بوده است که شورایاران نقش تسهیلگر را برای اجرای برنامه‌های شهرداری ایفا کرده‌اند. در حوزه آسیب‌های اجتماعی و ساماندهی فضای بی‌دفاع شهری در برخی محله‌ها، این تسهیلگری نمود زیادی دارد. به‌عنوان مثال با کمک شورایاری‌ها ۶۰ نقطه بی‌دفاع شهری در محله «پامنار» و امامزاده«یحیی(ع) » شناسایی شد و ۱۰ مورد آن در محله امامزاده یحیی(ع) برطرف شد. ساماندهی معتادان محله‌های «شوش»، «هرندی» و «مولوی» انجام شد و با کمک شورایاران، مخالفت‌های اجتماعی برای ساخت ۲ مرکز کاهش آسیب به حداقل رسید.
در این دوره نقش و مشارکت شورایاری‌ها به نسبت گذشته بیشتر حس خواهد شد. امروز شرایط به گونه‌ای است که همه مسئولان به این نتیجه رسیده‌اند که امور را باید با کمک مردم و با مساعدت شورایاران ساماندهی کنند
براساس تازه‌ترین آمارهای منتشر شده از مشارکت‌پذیری مردم پایتخت، ساکنان تکه دوازدهم شهر تهران رتبه نخست مشارکت‌پذیری را از آن خود کرده است. این موضوع سبب شده است، آمار ثبت‌نام‌کنندگان در انتخابات شورایاری‌ها به نسبت جمعیت ساکن منطقه، در مقایسه با مناطق دیگر بالاتر باشد.