اینجا مملو از کودکانی است که دنیا را نمیبینند یا تار میبینند اما دلشان صاف و زبانشان صادق است. اینجا دنیای کودکانهشان مثل دیگر کودکان رنگی است و شاد وخوشحال مشغول بازی هستند. انگار به راحتی زندگی با چشمان بسته را پذیرفتهاند. در باغچه حواس، امید و زندگی جاری است. ساختمانی در وسط یک حیاط که به تازگی توسط شهرداری منطقه ۱۵ و مشارکت یک بانوی خیّر راهاندازی شده است. این مرکز در محله افسریه قرار دارد و بهعنوان نخستین مجموعه به امکانات تفریحی و موسیقی برای کودکان نابینا و کمبینا در این منطقه مجهز است. جایی که تا قبل از راهاندازی آن خانوادههای این گروه مجبور بودند برای بردن فرزندشان به مکانهای ویژه این افراد مسافت طولانی طی کنند.
ظاهرشان یکی است، گاه با عصای سفیدی در جستوجوی مسیر هستند و گاه با گامهای آهسته و محتاط دست به دیوار قدم برمیدارند. دنیای پیش چشمانشان تیره و تار است اما دلشان مملو از نور و روشنی. دنیای کودکان روشندل متفاوت است دنیایی که باید از آن گفت، دید و شنید. دنیایی که این روزها در باغچه حواس رنگ متفاوتی گرفته و در آن امید و زندگی جاری است. ساختمانی در وسط یک حیاط که در گوشهای از آن ماشینهای شارژی برای بازی کودکان قرارگرفته و در گوشه دیگر آلاچیقی برای گذران اوقات فراغت نصب شده است. وارد ساختمان اصلی که میشویم صدای موسیقی گوشمان را نوازش میدهد و به سمت صدا حرکت میکنیم و به اتاق موسیقی میرسیم. کودکی مشغول نوازندگی پیانو است. به قدری محو دنیای موسیقی شده که متوجه حضورمان نمیشود. به نظر نمیرسد که نابینا است تازمانی که قطعه موسیقی را به پایان میبرد و خیلی آهسته برمیگردد و با چشمان بسته میگوید: «سلام خاله.» از اتاق کناری صدای شعرخوانی به زبان انگلیسی به گوش میآید و داخل اتاق پر از اسباببازیهای رنگی است که در قسمتی از آن کودکان در کلبه بازی مشغول هستند.
- جایی برای همه روشندلان
در شهر که قدم میزنیم همه امکانات رفاهی برای افراد بینا فراهم شده از مراکز تفریحی و فرهنگی گرفته تا وسایل حملونقل عمومی اما در این میان افراد نابینا بهویژه کودکان نابینا از امکانات مختلف سهم اندکی دارند. «نرگس حقیقتپور» مدیر مرکز باغچه حواس دراینباره میگوید: «باغچه حواس مرکزی با مساحت ۵۰۰مترمربع است که امکانات مختلف از جمله محوطه بازی، اتاق موسیقی، کتابخانه بریل، اتاق نور، اتاق بازی، اتاق دستورزی و هنرهای تجسمی، سرویس بهداشتی و... دارد.
روزانه حدود ۷۵کودک و نوجوان نابینا و کمبینا همراه والدینشان به این مرکز میآیند و آموزشهای مختلفی براساس گروه سنی به مراجعهکنندگان ارائه میشود.» او میافزاید: «کلاسهای مختلفی از جمله زبان انگلیسی، شعرخوانی، قرآن، مهارتهای اجتماعی، خودمراقبتی، ورزش، مشاوره فردی، کاردرمانی، گفتاردرمانی، نقاشی، کامپیوتر و آموزش موسیقی شامل دف، گیتار، بلز، پیانو، ارگ، سنتور و تنبک نیز برای کودکان برگزار میشود. کلاسهایی که رایگان است و از کودکان برای استفاده از این خدمات مبلغی دریافت نمیشود. از همه والدینی که در منزل کودک نابینا یا کمبینا دارند دعوت میکنیم به این مرکز بیایند و کودکشان را از انزوا خارج کنند. در این مرکز همه کلاسها توسط مربیان مجرب و کارشناس اداره میشود.»
- مشارکت داوطلبانه
طرح باغچه حواس زیر نظر شهرداری منطقه ۱۵ و با همکاری یک بانوی خیّر و شرکتهای مختلف سرمایهگذار ایجاد شده است. «فاطمه نیکخواه» مدیر اداره خدمات اجتماعی شهرداری منطقه ۱۵ دراینباره میگوید: «باغچه حواس پروژهای با رویکرد مسئولیت اجتماعی است و شهرداری منطقه سعی دارد با در اختیار گذاشتن فضای مناسب به داوطلبان خیّر و گروههای مردمنهاد، خدمات اجتماعی متنوعی به گروههای مختلف جامعه مانند معلولان، سالمندان، افراد نابینا و... ارائه کند. از طرفی در ادامه شرکتها و کمپانیهای بزرگ از این افراد و گروههای مختلف حمایت خواهند کرد.» او ادامه میدهد: «زمین این مرکز توسط شهرداری منطقه ۱۵ در اختیار «اعظمبانو ترابی» خیّری قرار گرفته که نخستین مرکز را در منطقه ۱۲ با هزینه خودش ایجاد کرده بود. اما با توجه به تعداد زیاد مراجعان ساکن منطقه ۱۵ به آنجا، تصمیم گرفت در این منطقه هم یک مرکز ایجاد کند تا شهروندان راحتتر باشند. اکنون منطقه ۱۵ حدود ۲ هزار شهروند نابینا و کمبینای شدید در گروههای مختلف سنی دارد که میتوانند هر روز از امکانات این مرکز استفاده کنند.» این مرکز در محله افسریه، بین ۱۵ متری سوم و چهارم، خیابان سوری قرار دارد و ۳۳۶۵۶۳۶۲شماره تماس آنجاست.
- از نگاه مردم در امانیم
این مجموعه در مدتی که فعال بوده، به خوبی توانسته نیاز این گروه از شهروندان را برآورده کند و روزانه میزبان افراد بسیاری است. «لیلا مختاری» مادر کودک ۵ سالهای است که به اینجا مراجعه کردهاست. او میگوید: «بیشتر والدینی که فرزند نابینا دارند خیلی تمایل ندارند فرزندشان را به مکانهای عمومی ببرند. فارغ از مهیا نبودن امکانات شهری، این والدین از نگاههایترحمآمیز مردم بیزار هستند. شخصاً چند بار پسرم را که نابینا است به بوستانی در نزدیکی منزلمان بردم که با اعتراض برخی از مادرهایی که در پارک حضور داشتند مواجه شدم که میگفتند کودکانشان با دیدن چشمان بسته کودک من میترسند.» او میافزاید: «از مدتی که باغچه حواس افتتاح شده با فرزندم به این مکان میآیم و از این موضوع بسیارخوشحالم چون هم امکانات کافی در این مرکز برای تفریح و فراغت فرزندم وجود دارد و هم از نگاههای مردم در امان هستیم. در این مجموعه همه والدین و کودکان شرایط یکسان دارند و هیچ محدودیتی برای ما وجود ندارد. فضا و محیط مناسبسازی شده و وجود اسباببازیهای مطابق با شرایط سنی و دیگر امکانات استاندارد باعث میشود این مکان بهترین گزینه برای اوقت فراغت فرزندمان باشد.»