این سخن را از زبان یکی از معلولان می‌شنویم که در نخستین جشنواره تفریحی ورزشی معلولان منطقه ۸ شرکت کرده است. با توجه به اینکه معلول است عزم راسخی دارد و توانسته توانایی‌های خود را نشان دهد. او تا حدودی برای خودش و زندگی‌اش ناممکن‌ها را ممکن کرده و خواسته و توانسته آنچه را که می‌خواهد به دست بیاورد. نخستین جشنواره ورزشی ویژه معلولان از ساعت ۹ صبح روز دوشنبه هفتم مرداد آغاز شد و تا ساعت یک بعدازظهر ادامه داشت. این برنامه به همت اداره ورزش بانوان و با تلاش و کمک «جعفر امیرآبادی‌زاده» معاون اجتماعی فرهنگی شهرداری منطقه برگزار شده است. گزارش ما را در این‌باره بخوانید.
- مجموعه شهدای نارمک
معلولان از اقصی نقاط تهران به مجموعه ورزشی شهدای نارمک آمده‌اند تا ورزش کنند و دور هم باشند. آنها به دیده یک جشن کامل به این ورزش همگانی نگاه می‌کنند. یکی از معلولان به نام «زهرا نادعلی» می‌گوید: «از اینکه دور هم جمع شده‌ایم و تقریباً شبیه به هم هستیم باعث خوشحالی‌مان است. اینجا می‌توانیم دوستان زیادی پیدا کنیم. خلاقیت به خرج دهیم و برای آینده نزدیک برنامه‌ریزی کنیم.» نادعلی معتقد است که این جمع شدن معلولان در بالا بردن روحیه نشاط آنها تأثیر بسزایی دارد.
- چرا مجموعه نارمک؟
از «سارا پورجانکی» رئیس اداره ورزش بانوان شهرداری منطقه می‌پرسیم که چرا مجموعه ورزشی شهدای نارمک را برای برگزاری نخستین جشنواره ورزشی ویژه معلولان انتخاب کرده است و او بدون معطلی می‌گوید: «مجمـــوعه ورزشی شهدای نارمک نوساز و از هر حیث برای معلولان مناسب‌سازی شده است. آنها در این مجموعه به راحتی می‌توانند ورزش کنند و از لحاظ امکانات و تجهیزات ورزشی هم تقریباً کامل است. این مجموعه امروز تبدیل به بستری برای ورزش معلولان شده و فضای خنکی دارد که در تابستان باعث عذاب و زحمت معلولان نمی‌شود. در حقیقت مناسب‌ترین مجموعه ورزشی منطقه برای معلولان به شمار می‌رود. از سوی دیگر ارتباط سازنده‌ای هم با آقای آشوری، مدیر این مجموعه ورزشی داریم و ایشان هم با ما همکاری کرده‌اند تا این جشنواره را به بهترین نحو برگزار کنیم.»
- ۱۵۰ معلول گرد هم آمده‌اند
عقربه کوچک ساعت حالا روی ۱۰ نشسته است. یک ساعت از شروع برنامه می‌گذرد و بانوان خود را از هر جایی که تصورش را بکنید به اینجا رسانده‌اند. حدود ۱۵۰ معلول حرکتی و ذهنی در سالن طبقه دوم مجموعه ورزشی شهدای نارمک گرد هم آمده‌اند. آنها از اینکه کنار هم ورزش می‌کنند، خوشحالند. برخی از معلولان به همراه خانواده خود به این جشنواره آمده‌اند. پورجانکی می‌گوید: «ذیل شعار «تهران شهری برای همه» شعار مناسبی برای این جشنواره در نظر گرفته‌ایم و آن «ورزش برای همه» است.»
- از منطقه ۲۲ آمده‌ام
معلولان حرکتی و ذهنی خود را از اقصی نقاط تهران به اینجا رسانده‌اند. یکی از معلولان می‌گوید: «من در منطقه ۲۲ سکونت دارم. شاید تصور کنید که مسافت دوری را آمده‌ام اما باور کنید از زمانی که شنیدم شهرداری منطقه چنین برنامه‌ای را تدارک دیده است در پوست خود نمی‌گنجم. دوری راه را به جان خریدم تا به نارمک بیایم و با همسان‌های خودم ورزش کنم.»
- تشویق با میکروفن
مجری برنامه دیرگاهی است که کار خود را آغاز کرده است. از سالن طبقه دوم صدای موسیقی بلندی شنیده می‌شود و معلوم است که در این سالن خبرهایی است. مجری برنامه میکروفن به دست معلولان را تشویق می‌کند. یکی از معلولان در حال پرتاب حلقه است. مجری برنامه با صدای بلند او را تشویق می‌کند و پس از اینکه او موفق شد حلقه را به دور هدف بیندازد، سراغ دیگری می‌رود تا بازی با توپ او را تشویق کند. معلولان با شنیدن صدای مجری برنامه روح تازه‌ای در وجودشان دمیده می‌شود. سر حال می‌آیند و با نشاط با یکدیگر ورزش می‌کنند. اینجا هیچ‌کس چهره درهم و دمق و بغ کرده‌ای ندارد. همه به نوعی در یک سخن با هم اتفاق نظر دارند و آن هم شادی و ورزش برای همه است.
- برنامه‌ای بدون اسپانسر
«شقایق بیداری» مسئول امور بانوان شهرداری منطقه ۸ است. از او درباره چگونگی برگزاری برنامه می‌پرسم، می‌گوید: «این برنامه متأسفانه هیچ اسپانسری ندارد و تنها به همت معاونت اجتماعی شهرداری منطقه و اداره ورزش بانوان برگزار شده است. اما امیدوارم بتوانیم برای سال‌های بعد و دیگر برنامه‌های مشابه اسپانسری پیدا کنیم. البته انجمن گردشگری معلولان که مدیرش سرکار خانم مهدی‌زاده است، برای برگزاری این برنامه به ما کمک کرده‌اند.»
- هوش میانه
حدود نیمی از معلولان، هوشی میانه دارند. به راحتی و سهولت مثل ما نمی‌توانند صحبت و با دیگران ارتباط برقرار کنند. آنها همراه خانواده‌هایشان به اینجا آمده‌اند. اما برخی از همین معلولان که آنها را در گوشه و کنار سالن می‌بینیم ورزشکار نیمه حرفه‌ای‌اند. - مشارکت بیشتر معلولان
بیداری ادامه می‌دهد: «هدف از برگزاری جشنواره این بود که معلولان را بیشتر در امور شهر مشارکت دهیم. آنها را از خانه‌هایشان خارج کنیم تا بتوانند بهتر و بیش از پیش خودشان را باور کنند. شناسایی معلولان نیز از طریق ارتباطی که با «اعظم مهدی‌زاده» داشتیم، انجام گرفته است. ایشان دبیر کانون معلولان هستند و دعوت ما را برای شرکت در این برنامه پذیرفته‌اند. همچنین سعی کردیم از بانک اطلاعاتی منطقه ۸ نیز بهره‌ببریم و شمار قابل توجهی از معلولان منطقه به این جشنواره بیایند. سعی کرده‌ایم که تا جایی که می‌توانیم گلچینی از معلولان پهنه شرق داشته باشیم. برای شرکت در این جشنواره فراخوانی منتشر کردیم که در فضای مجازی دست به دست شد و برخی از معلولان نیز خودشان به این جشنواره آمده‌اند. به هر حال استقبال از این جشنواره قابل قبول بود. باور کنید که کار شناسایی معلولان به مراتب دشوارتر از آنچه فکرش را می‌کردیم، بود.»
- رقابت را حذف کرده‌ایم
بیداری می‌افزاید: «در این جشنواره سعی کرده‌ایم جنبه رقابت را حذف کنیم و بیشتر به این رویداد به‌عنوان نوعی تفریح نگاه شود. سعی کرده‌ایم که آنها از این دورهمی لذت ببرند که اگر باز هم خواستیم آنها را دعوت کنیم، با آغوش باز پذیرا باشند. این ایده نخستین بار به ذهن خانم پورجانکی رسید و در ادامه به‌طور مؤکد به این موضوع اشاره داشتند که برنامه‌ای برای معلولان در نظر بگیریم. خانم پورجانکی به‌عنوان مسئول ورزش بانوان شهرداری برای توسعه ورزش همگانی این گام را برداشته‌اند. ایشان تأکید دارند که ورزش برای همه است و همه باید بتوانند به‌راحتی ورزش کنند و نهایت لذت را ببرند. درست است که در سال‌های اخیر بانوان سهم بیشتری از ورزش را به خود اختصاص داده‌اند اما باز هم راضی‌کننده نیست و باید به آنها بیشتر رسیدگی کرد و به اصطلاح به آنها میدان داد. به‌ویژه در مجموعه‌های ورزشی امکانات برای معلولان بسیار کمتر است.» - بوستان تمدن مناسب‌سازی شده است
مسئول امور بانوان شهرداری منطقه ۸ ادامه می‌دهد: «در این منطقه، بوستان تمدن برای معلولان مناسب‌سازی شده است. در بلندمدت سعی خواهیم کرد که پاره‌ای از جشنواره‌ها و برنامه‌های ورزشی‌مان را در این بوستان برگزار کنیم. چند وقت پیش هم در همین بوستان «پویش دوشنبه‌های ورزشی» را داشتیم که از معلولان منطقه برای شرکت در این پویش دعوت شد و آنها هم استقبال خوبی از این پویش کردند. سعی خواهیم کرد که در طول سال رویدادهای دیگری مشابه این رویداد را برای معلولان تدارک ببینیم.»
- پارالمپیاد
اداره ورزش بانوان برنامه‌ای با عنوان «پارالمپیاد» دارد که به شکل‌های مختلف به معلولان اختصاص دارد. بیداری با یادآوری این موضوع، اضافه می‌کند: «برخی ورزش‌ها نیز به نابینایان و ناشنوایان و معلولان جسمی و حرکتی اختصاص دارد. شهرداری منطقه، برنامه‌های متنوعی برای معلولان در نظر گرفته است و امیدواریم این برنامه سنگ بنایی برای برنامه‌های دیگر باشد تا بتوانیم همه مجموعه‌ها را برای معلولان مناسب‌سازی کنیم.» - به ورزش معلولان بیشتر توجه شود
بیداری در آخر می‌افزاید: «نسبت به گذشته اتفاق خاص و خجسته‌ای برای معلولان نیفتاده است. آنها هنوز در بحث امکانات و تجهیزات در مضیقه‌اند اما قدر مسلم همت شهرداری منطقه و شهرداری تهران این است که معلولان را نادیده نگیرند. مناسب‌سازی سالن‌ها و مجموعه‌های ورزشی در شرق تهران یکی از نخستین کارهایی است که برای معلولان انجام شده است. امیدوارم با سکانداری شهرداری منطقه که برعهده خانم استقامتی است توجه بیشتری به بانوان معلول شود. تلاش داریم تا فرصت‌های بیشتری در اختیار بانوان قرار گیرد. در مجموعه ورزشی نارمک نیز تا به امروز بیشترین مناسب‌سازی برای معلولان انجام شده است.»
- انرژی مثبت فراوان است
اگر تجهیزاتی برای معلولان لازم است باید اداره ورزش و اداره سلامت در اختیار مجموعه‌های ورزشی قرار دهد. بدون اغراق باید بگویم که چنین برنامه‌هایی به‌ویژه برای بچه‌هایی که دارای هوش میانه‌اند، بسیار مفید است. این بچه‌ها وقتی در محیط ورزشی حضور پیدا می‌کنند، آن انرژی‌ای که درونشان است را تخلیه می‌کنند و انرژی مثبت دریافت می‌کنند و چند روز را با آرامش در خانواده به سر می‌برند. چنین برنامه‌هایی بسیار مفید است و همچنین از همه مهم‌تر این است که هم ما و هم این عزیزان دوست پیدا می‌کنیم. البته برخی از معلولان را که اینجا می‌بینید ورزشکارند و مدام از خانه بیرون می‌آیند. در حقیقت چنین نیست که آنها مدام گوشه خانه بنشینند و به قول معروف سماق بمکند. با شرکت در چنین برنامه‌های ورزشی، انرژی مثبتی که در فضا موج می‌زند را دریافت می‌کنیم... و اما انتظارم از شهردار تهران این است که همه جا را برای معلولان مناسب‌سازی کنند. از بانک گرفته تا مجموعه‌های ورزشی. طی چند سال اخیر در منطقه ۲۲ به معلولان خیلی رسیدگی شده است اما باور کنید که باز هم کم است. خودم در منطقه ۵ سکونت دارم و از غرب تهران به اینجا آمده‌ام. در مجموعه‌های ورزشی باید سرویس‌های بهداشتی برای معلولان مناسب‌سازی شود.
- بانوان معلول جدی گرفته شوند
امروز برنامه‌ای با همکاری معلولان پارس تدارک دیده‌ایم. معلولان امروز در ۲ گروه جسمی و حرکتی و معلولان دارای هوش میانه ورزش می‌کنند. ایستگاه‌های مختلفی در سالن مجموعه ورزشی نارمک برای معلولان تدارک دیده شده است. تقریباً همه معلولان در این ایستگاه‌ها فعالیت می‌کنند. از حدود دهه ۷۰ با شهرداری کار می‌کنم اما چنین اقدامی را برای معلولان ندیده بودم و کار مسئولان شهرداری جای تقدیر و تشکر دارد. در واقع فعالیت‌های شهرداری هر روز رنگ و لعاب بهتری به خود می‌گیرد. امیدوارم این برنامه‌ای که برای فعالیت بچه‌ها آغاز شده است، ابتر نماند و همه مناطق حمایت لازم را در حوزه ورزش معلولان از ما بکنند. به‌ویژه باید به بانوان بیشتر توجه شود. در حال حاضر برنامه «چهارشنبه معلولان» را از سوی اداره سلامت شهرداری در کل مناطق ۲۲گانه تهران داریم که جای بسی خوشنودی است. امیدوارم ورزش بانوان معلول در شهرداری تهران همچنان جدی گرفته شود.
- معلولیت را شکست بده
باید به نوعی بتوانیم معلولیتمان را شکست دهیم. این موضوع بستگی به همت هر فرد دارد. من از بچگی توانستم فعالیت کنم و زمانی که فهمیدم معلولم توانستم به قول معروف روی پای خودم بایستم. من از منطقه ۱۱ به مجموعه ورزشی شهدای نارمک آمده‌ام و از این اتفاق بسیار خرسندم. ورزش برای معلولان بسیار اهمیت دارد. اگر تا به امروز سلامت مانده‌ام برای ورزش کردن خودم بوده. معلولان باید خودشان را باور کنند و ورزش را در رأس کار قرار دهند. از شهردار منطقه می‌خواهم که در اداره‌ها و بانک‌ها مناسب‌سازی برای معلولان در نظر گرفته شود. نه تنها معلولان بلکه شهر برای برخی از سالمندان هم باید مناسب‌سازی شود. از شهردار می‌خواهیم که کمکمان کند. اما پیامم برای معلولان و همسان‌های خودم در یک کلام این است که ورزش را در هر شرایطی فراموش نکنند. اگر ورزش را جدی بگیرند می‌توانند معلولیت خودشان را مانند من شکست دهند و در زندگی موفق باشند.
- فراهم کردن زمینه ورزش برای معلولان
با توجه به اینکه حضور بانوان به‌ویژه بانوان معلول در منطقه با معضل‌ها و مشکلاتی از گذشته تا امروز روبه‌رو بوده است، تلاش کرده‌ایم تا این گروه از بانوان را برای اداره ورزش و اداره بانوان حفظ کنیم و بتوانیم با برنامه‌های شاد و مفرحی که برای این دسته از شهروندان در نظر گرفته‌ایم، تبادل اطلاعات چند منظوره‌ای را با این عزیزان داشته باشیم. آنها به واسطه یک بانک اطلاعاتی همیشه در دسترس ما قرار دارند و امکان ارائه خدمات ورزشی و هرگونه خدمات شهروندی دیگر برایشان فراهم است. برخی از مادران به ما یا اداره بانوان مراجعه می‌کنند که فرزند دختر معلول دارند یا برخی از مادران خودشان معلولند. با همکاری که با اداره بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی(ره) داشته‌ایم، آنها معلولان دیگری را هم به ما معرفی می‌کنند. در حقیقت ما برای توانمندسازی بانوان معلول هر اقدامی که بتوانیم انجام خواهیم داد. در کنار ورزش برای بانوان معلول، تلاش داریم که آموزش‌هایی نیز برای معلولان در نظر بگیریم تا این عزیزان بتوانند در بحث توان‌افزایی و تولید، کاری انجام دهند.
در حال حاضر در حاشیه این برنامه ورزشی سعی کرده‌ایم دوره آموزش قالیبافی را در گوشه سالن راه‌اندازی کنیم تا آنها در این برنامه شرکت کنند. شیوه مقدماتی قلاب‌بافی را هم سعی می‌کنیم به آنها آموزش دهیم تا بتوانیم آنها را ترغیب کنیم تا در دوره‌های آموزشی رایگان شرکت کنند. با تعاملی که با سازمان فنی و حرفه‌ای از طریق اداره رفاه و تأمین اجتماعی داریم، این امکان برایمان وجود دارد که دوره‌های طراحی لباس را هم برای معلولان در نظر بگیریم. این اقدام‌ها با همکاری اداره بانوان انجام می‌شود و از نظر ما نیز معلولان توان‌خواه هستند و توانایی بسیاری از فعالیت‌ها را دارند. معلولان برای ما و اداره بانوان شهرداری منطقه گروه ویژه‌ای محسوب می‌شوند. علاوه بر برنامه‌های تفریحی و ورزشی که به‌طور مستمر برای آنها در نظر گرفته‌ایم، تصمیم داریم که بخشی از خدمات رایگان مجموعه‌های ورزشی را نیز در اختیارشان قرار دهیم. آنها باید به هر تقدیر توانمند شوند و از لحاظ روحی احساس امنیت و اعتماد به نفس در وجودشان بیدار شود که نخستین قدم برای بالا بردن روحیه آنها ورزش کردن است که این مهم را برایشان میسر ساخته‌ایم.»
- مناسب‌سازی ۱۶ مجموعه ورزشی
ما امسال به شکل ویژه، روی ورزش معلولان تمرکز و آن را از همه جوانب بررسی کرده‌ایم. با توجه به رویکرد شهرداری تهران و شعار «ورزش برای همه» واقعاً باید همه اقشار، چه معلولان و چه غیرمعلولان و چه سالمندان، بتوانند از امکانات شهری بهره‌ببرند. به همین دلیل امسال ریاست سازمان ورزش بانوان به شکل ویژه وارد موضوع ورزش برای معلولان شده و نتیجه‌اش را هم به‌زودی خواهید دید. این بسترسازی نیز در مجموعه‌های ورزشی انجام گرفته و می‌گیرد. پیش از اتفاق‌ها و رویدادهای اخیر مجموعه‌های ورزشی چندان برای معلولان مناسب‌سازی نشده بود. اما امسال ۱۶ مجموعه ورزشی در تهران برای معلولان مناسب‌سازی شده و معلولان عزیز می‌توانند با ارائه کارت بهزیستی از مجموعه‌های ورزشی شهر تهران به‌صورت رایگان استفاده کنند. خودمان در تقویم سالانه‌مان مسابقات، جشنواره‌ها و رویدادهایی از این دست و ویژه معلولان را در نظر گرفته‌ایم. سعی کرده‌ایم که همین برنامه‌ای را که امروز به همت مسئولان در منطقه ۸ برپا شده در دیگر مناطق پهنه شرقی و کل تهران داشته باشیم. این ورزش برای گروه‌های خاصی تدارک دیده شده است.
امسال سعی کرده‌ایم که این برنامه‌ها را ادامه دهیم. قطعاً سلسله‌ای از آموزش‌ها و ورزش‌ها ویژه معلولان است که متأسفانه کمرنگ‌تر دیده می‌شود. اما از سوی دیگر شاید دلیل آن استقبال کمتر خود معلولان در مجموعه‌های ورزشی باشد. نخستین جشنواره ورزشی‌ـ تفریحی ویژه بانوان معلول منطقه ۸ شروعی برای استفاده بیشتر از امکانات برای معلولان است. همان‌طور که می‌دانید ما پارچه‌ای تهیه کرده‌ایم تا معلولان امروز خواسته‌هایشان از شهردار را بر روی آن بنویسند و تقدیم شهردار کنیم تا بتوانیم فضای مناسبی را برای آنها در نظر بگیریم. همچنین معلولان شرق تهران می‌توانند کارت شناسایی‌شان را به مجموعه‌های ورزشی نشان دهند و از تخفیف‌های ویژه معلولان برخوردار شوند. مجموعه‌ها در صورت صلاحدید معاونت اجتماعی تا ۵۰درصد برای آنها تخفیف قائل خواهد شد. در صورت نیاز هم حتماً اگر مورد خاصی باشد امکانات و تجهیزات ورزشی به شکل رایگان در اختیار این عزیزان قرار خواهد گرفت. در پایان باید از مدیران ورزشی و مسئولان منطقه تشکر کنم که چنین جشنواره‌ای را تدارک دیده‌اند. از اداره ورزش و معاونت اجتماعی باید بابت برنامه‌ای که هزینه زیادی در برنداشت اما با همین امکانات لحظات خوشی را برای معلولان به وجودآورد، نهایت تشکر را کنیم. نشاطی که در چشمان معلولان می‌دیدم نشانگر آن است که باید در این حوزه حسابی کار کنیم.