شهردار منطقه ۱۶ عقیده دارد که اجرای این طرح در کنار فرهنگسازی برای استفاده از دوچرخه به‌عنوان وسیله نقلیه ساده و کم هزینه در ترددهای شهری و تلطیف و کاهش آلایندگی هوا، باعث آشنایی دقیق مسئولان با درخواست‌های شهری شهروندان و مشکلات محله‌ها می‌شود. امکان حضور مسئولان شهری با دوچرخه در کوچه‌پسکوچه‌های محله نیز از مزیت‌های دیگر این طرح است؛ چراکه به دلیل عرض کم برخی معابر که در جنوب تهران کم نیست، امکان ورود خودروها میسر نیست و ممکن است مشکلات و نیازهای این معابر از چشم‌ها دور بماند. اجرای طرح «گشت دوچرخه ای» با همین اهداف توسط مدیران و مسئولان شهرداری منطقه ۱۶ در محله‌ها انجام می‌شود.
سه‌شنبه با «پیمان پورنصر» شهردار و سایر مدیران شهرداری منطقه ۱۶ هم رکاب می‌شویم تا از نحوه گشتزنی در محله‌ها و شناسایی مشکلات مردم باخبر شویم. در این منطقه ۶ ناحیه و ۹ محله به نام جوادیه، نازی‌آباد، یاخچی‌آباد، خزانه بخارایی، علی‌آباد شمالی، علی‌آباد جنوبی، بعثت، شهید بهشتی و باغ آذری وجود دارد و طرح سه‌شنبه‌های بدون خودرو با عنوان «گشت دوچرخه‌ای»، هر هفته در یک محله یا ناحیه اجرا می‌شود. در این برنامه جز شهردار منطقه، معاونان، شهرداران نواحی و شورایاران هم حضور دارند و در شناسایی مشکلات محله‌ها و چاره جویی برای حل آنها مشارکت می‌کنند.
- افزایش میزان استفاده اهالی از دوچرخه
این هفته قرار است مسئولان با دوچرخه به ناحیه ۳ و محله خزانه بخارایی بروند و وضعیت محله را از جنبه‌های مختلف مثل آسفالت معابر، فضای سبز، رفت‌وروب، نوسازی بافت فرسوده و... بررسی کنند. «پیمان پورنصر» شهردار منطقه ۱۶ درباره اجرای این طرح در محله‌ها و بازخورد آن بین مردم می‌گوید: «وقتی پشت‌تریبون درباره مزایای استفاده از دوچرخه حرف می‌زنیم، باید خودمان نیز این کار را انجام دهیم. در این صورت، زمانی که مردم ببینند مسئولان و مدیران شهری در انجام مأموریت‌ها و رفت و آمدهای خود از دوچرخه استفاده می‌کنند، آنها نیز به این کار تشویق می‌شوند.»
«هادی حسین‌زاده» معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهردار منطقه هم که در این محله‌گردی حضور دارد، به گزارش کارشناسان اجتماعی مستقر در نواحی استناد می‌کند و می‌گوید: «از زمان آغاز این طرح در محله‌ها، میزان استفاده شهروندان از دوچرخه به‌عنوان وسیله نقلیه پاک و ارزان بیشتر شده است.»
- تردد آسان در معابر کم‌عرض و باریک
یکی از مزایای مهم استفاده مسئولان شهری از دوچرخه در بازدیدهای میدانی، حضور آسان آنها در معابر باریک برای شناسایی مشکلات موجود است. پورنصر در این‌باره می‌گوید: «گشتزنی با دوچرخه در محله‌های جنوب شهر به‌ویژه کوچه‌وپسکوچه‌های باریک و کم‌عرض خیلی راحت‌تر است. در این منطقه معابری وجود دارد که امکان تردد با خودرو در آنها وجود ندارد و ممکن است مشکلات و معضلات آنها شناسایی نشود. بنابراین استفاده از دوچرخه برای آشنایی با مشکلات محله بسیار کارآمد است و باعث می‌شود موضوعی از چشم مسئولان دور نماند.» وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به صرفه اقتصادی استفاده از دوچرخه اشاره می‌کند و می‌گوید: «با این کار هزینه تأمین سوخت خودروها صرفه‌جویی و در کارهای دیگر استفاده می‌شود.» معاون حمل‌ونقل‌وترافیک شهردار منطقه هم وارد بحث شده و در این‌باره اظهارنظر می‌کند. «مجید سلمانی» می‌گوید: «در جلسه‌ای که با پلیس راهور داشتیم، موضوع کاهش ترافیک و سوانح رانندگی معابر منطقه در روزهای سه‌شنبه مطرح شد و امیدواریم با مشارکت حداکثری اهالی و استفاده افراد بیشتر از دوچرخه، شاهد استفاده نکردن همه اهالی از خودرو در این روز باشیم.»
وی عقیده دارد برای اینکه فرهنگ استفاده از دوچرخه بین خانواده‌ها نهادینه شود، نیازمند امکاناتی هستیم که خوشبختانه زیرساخت‌های آن در منطقه ایجاد شده است. نمونه‌اش ساخت و راه‌اندازی بزرگ‌ترین بوستان آموزش ترافیک است که امکانات متنوعی دارد و یکی از برنامه‌های دائمی آن آموزش رایگان رشته دوچرخه‌سواری به شهروندان در سنین مختلف است.»
- چیزی از چشم مسئولان دور نمی‌ماند
مزایای بازدید میدانی مسئولان شهری از محله‌ها با دوچرخه زیاد است. از ترویج فرهنگ دوچرخه‌سواری در بین شهروندان گرفته تا کاهش هزینه‌های غیرضروری، ترافیک و جلوگیری از آلودگی هوا، اما موضوع دیگری که «کامبیز نگین تاج» شهردار ناحیه ۳ به آن اشاره می‌کند، کاهش فاصله بین مردم و مسئولان و ایجاد ارتباط و تعامل نزدیک‌تر بین آنهاست. در این روش شهروندان بدون مراجعه به شهرداری و طی مراحل اداری که ممکن است وقت‌گیر هم شود، از نزدیک با مسئولان شهری گفت‌وگو کرده و درخواست‌های شهری خود را به آنها ارائه می‌دهند. همچنین مسئولان می‌توانند بدون واسطه، مشکلاتی که اهالی مطرح می‌کنند را مشاهده و برای حل آنها چاره جویی کنند. وی با بیان اینکه دیدار چهره‌به‌چهره با اهالی تأثیر زیادی دارد می‌گوید: «نخستین اثر برقراری این نوع تعامل، افزایش اعتماد و اطمینان بین مردم و مسئولان است. پس از آن رسیدگی فوری به مشکلات محله‌هاست که به دلایل مختلف از چشم مسئولان دور مانده است.»
اجاره دوچرخه
- ساعتی ۳ هزار تومان
اگرچه راه‌اندازی غرفه دوچرخه در تعدادی از بوستان‌های منطقه ۱۸ خبر خوبی بود، اما اجرای این طرح برای گروهی از شهروندان گلایه‌هایی به وجود آورده است. اهالی عنوان می‌کنند که خدمات این غرفه‌ها رایگان نیست و به ازای هر ساعت دوچرخه‌سواری ۳ هزار تومان از آنها گرفته می‌شود. برای کسب اطلاع از این موضوع به بوستان گلستانه در شهرک ولی‌عصر(عج) می‌رویم.
غرفه دوچرخه بوستان گلستانه فضایی حدود ۱۲ مترمربع دارد که در نزدیکی زمین بازی کودکان و سرویس‌های بهداشتی واقع شده است. نمای کانکس دوچرخه برای هر رهگذری جالب به نظر می‌رسد. تعدادی دوچرخه به سقف کانکس آویزان شده و بقیه روی زمین چیده شده و جوانی در حال تعمیر دورچرخه‌های معیوب است. بانویی همراه با نوه نوجوانش به غرفه نزدیک می‌شود تا ببیند چگونه می‌تواند دوچرخه‌ای برای نوه‌اش قرض بگیرد. مدیر جوان غرفه از او مدرک شناسایی می‌خواهد و عنوان می‌کند که کرایه هر ساعت دوچرخه‌سواری ۳ هزار تومان است. مادربزرگ که تصور نمی‌کرد برای دوچرخه‌سواری نوه‌اش باید پول پرداخت کند بهانه‌ای پیدا می‌کند و از محل دور می‌شود، اما نگاه نوه‌اش به دوچرخه‌های رنگی مانده است. «بهرام صفری» از ساکنان محله است و می‌گوید: «سال‌های قبل برای دریافت دوچرخه فقط کارت ملی می‌خواستند و پولی نمی‌گرفتند، اما انگار رویه کار فرق کرده است. بهتر است مسئولان برای تحویل رایگان دوچرخه به اهالی اقدامی انجام دهند.»
- هزینه‌ها صرف تعمیر دوچرخه‌ها می‌شود
این طرح طبق دستورالعملی است که از سازمان حمل‌ونقل وترافیک به شهرداری منطقه ابلاغ شده است. براین اساس بوستان‌های مادر، کوکب، گلستانه و مینا به غرفه دوچرخه تجهیز شده‌اند و قرار است این طرح در بوستان‌های قائم(عج)، لواسانی و پروین اعتصامی هم اجرا شود. ساعت‌کاری غرفه‌ها از ۸ تا ۲۲ و تاکنون ۱۰۰ دستگاه دوچرخه به غرفه‌ها تحویل داده شده است. علت دریافت اجاره از دوچرخه‌ها نیز صرف مبلغ برای تعمیر و نگهداشت آنهاست.
علیرضا جهان شاد رئیس اداره حمل و نقل عمومی معاونت ترافیک منطقه ۱۸