مشکلات و معضلاتی که با توجه به مختصات جغرافیایی، ساختار شهری، ویژگی‌های جمعیتی و وضعیت اجتماعی و اقتصادی محله‌ها در منطقه۹ و منطقه ۲۱، بیشتر به چشم می‌آیند. یکی از کمبودهای جدی و اساسی شهروندان ساکن در مناطق غربی تهران، کمبود بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های مجهزی است که باید پاسخگوی نیازهای درمانی آنها بوده و در سریع‌ترین زمان ممکن و با بالاترین کیفیت نیاز آنها را در زمینه بهداشت و درمان برطرف کند. بر اساس آمار و محاسبات انجام شده و استانداردهای جهانی، تعداد بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها و تخت‌های بیمارستانی در مناطق غربی پایتخت پایین‌تر از استاندارد جهانی و حتی کمتر از استاندارد موجود در کشور است. سرانه تخت بیمارستانی به ازای هر ۱۰۰۰ نفر ۳/۱ است، اما این آمار در محله‌های غربی به ۲۴/۱ می رسد. از سویی نیز جانمایی همین تعداد بیمارستان و درمانگاه متناسب و مناسب نیست. برای مثال در منطقه ۲۱ هیچ بیمارستانی وجود ندارد و مناطق ۹ و ۲۱ و ۲۲ در کل ۲ بیمارستان دارد، اما منطقه ۵ دارای ۵ بیمارستان است!؟ کمبود بیمارستان و تخت‌های بیمارستانی را در پهنه غربی را به‌شکل عددی و آماری و در گفت‌وگو با کارشناس شهری بررسی کرده ایم.
- ۲۶ هزار نفر یک مرکز درمانی
در مجموع ۶۱ مرکز درمانی مجهز شامل بیمارستان و درمانگاه در پهنه غربی فعال است که با توجه به جمعیت منطقه، تقریباً به ازای هر ۲۶ هزار نفر یک مرکز درمانی در دسترس شهروندان مناطق ۵، ۹، ۲۱ و ۲۲ قرار دارد. - ۱۱۲۱ تخت بیمارستانی فعال
بر اساس آخرین آمار، در مجموع ۱۱۳۴ تخت بیمارستانی در پهنه غربی وجود دارد که از این تعداد ۱۱۲۱ تخت فعال است. با توجه به جمعیت ساکن منطقه به ازای هر ۱۲۴ هزار و ۵۰۰ نفر یک تخت بیمارستانی وجود دارد که از این تعداد کمتر از ۱۱۰ تخت با تعرفه دولتی است و بقیه با تعرفه آزاد و نرخ بیمارستان‌های خصوصی محاسبه می‌شود که بر اساس استانداردهای جهانی، باید به ازای هر ۱۰۰۰ نفر ۱۰۰ تخت بیمارستانی موجود باشد.
- ۲۰۰ هزار نفر یک بیمارستان
براساس آخرین سرشماری انجام شده در سال ۱۳۹۵، جمعیت ساکن در مناطق ۵، ۹، ۲۱ و ۲۲ بالغ بر یک میلیون و ۳۹۳ هزار و ۷۸۰ نفر است. به این‌ترتیب در پهنه غربی تقریباً به ازای هر ۲۰۰ هزار نفر یک بیمارستان دولتی یا خصوصی وجود دارد که براساس استانداردهای جهانی باید برای هر ۴۵ تا ۵۰ هزار نفر یک بیمارستان وجود داشته باشد. - ۴۸ درمانگاه شبانه‌روزی
۴۸ درمانگاه شبانه‌روزی در پهنه غربی و مناطق ۵، ۹، ۲۱ و ۲۲ دایر است. از این تعداد ۳۰ درمانگاه در منطقه ۵ و ۱۰ درمانگاه شبانه‌روزی در منطقه ۲۲ موجود است و مناطق ۹ و ۲۱ هرکدام ۴ درمانگاه شبانه‌روزی دارند. این درمانگاه‌ها، به‌ویژه در مناطق ۹، ۲۱ و ۲۲ که سرانه بیمارستانی پایین است، نقش پررنگی در رفع نیازهای درمانی ساکنان پهنه غربی پایتخت دارند.
- ۶ بیمارستان خصوصی یک بیمارستان دولتی
۷ بیمارستان در پهنه غربی تهران وجود دارد. از این تعداد تنها یک بیمارستان مهدی شریعت رضوی در منطقه ۹، دولتی است و بقیه با تعرفه خصوصی و به نرخ آزاد به مراجعه‌کنندگان خدمات درمانی می‌دهند. منطقه ۲۱ تنها منطقه تهران است که از داشتن بیمارستان محروم است. منطقه ۹ که آن هم تنها یک بیمارستان دولتی دارد نسبت به سطح و کیفیت خدمات درمانی که در آن ارائه می‌شود، انتقادها و گلایه‌هایی به دنبال دارد. منطقه ۲۲ دارای یک بیمارستان خصوصی با نام تریتا است. اما در منطقه ۵، ۵ بیمارستان با نام‌های پیامبران، صارم، امید، عرفان و نیایش وجود دارد که همه خصوصی هستند.
- ۵۴ درمانگاه
۵۴ درمانگاه عمومی در پهنه غربی تهران فعال است. از این تعداد، منطقه ۵ با ۳۳ درمانگاه فاصله معناداری با ۳ منطقه همجوار خود دارد. منطقه ۲۲ با ۱۱ درمانگاه شرایط بهتری از مناطق ۹ و ۲۱ دارد. درهرکدام از این ۲ منطقه تنها ۵ درمانگاه موجود است. هرچند با توجه به تعریف درمانگاه که باید به مؤسسه‌ای اطلاق شود که به شکل شبانه‌روزی، بیماران سرپایی را برای درمان بپذیرد و در موارد فوری یا نیازمند کمک‌های ویژه حداکثر ۲۴ ساعت بیمار را تحت نظر قرار دهد و در صورت عدم بهبودی و داشتن مشکلات خاص و نیازمند به خدمات بیشتر، باید هماهنگی لازم را برای گرفتن پذیرش و اعزام به بیمارستان، فراهم کند، اما متأسفانه تعداد درمانگاه‌های استاندارد در این منطقه کمتر است.
- ۲۶ میلیون مترمربع یک بیمارستان!
۴ منطقه پهنه غربی یعنی مناطق ۵، ۹، ۲۱ و ۲۲، در کل ۱۸۳ میلیون و ۴۳۶ هزار و ۴۰۴ مترمربع که تنها دارای یک بیمارستان دولتی و ۶ بیمارستان خصوصی است. به این‌ترتیب به ازای هر ۲۶ میلیون و ۲۰۵ هزار و ۲۰۰ مترمربع، یک بیمارستان وجود دارد!
- ۳ میلیون مترمربع یک بیمارستان
اگر مجموع مراکز درمانی یعنی بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها را در نظر بگیریم، در کل در پهنه غربی پایتخت ۶۱ مرکز درمانی مجهز در پهنه غربی وجود دارد که با توجه به وسعت و گستردگی مناطق ۵، ۹، ۲۱ و ۲۲ به ازای هر ۳ میلیون‌مترمربع یک مرکزدرمانی مجهز در دسترس شهروندان قرار دارد.
- ۶۷ هزار خانواده یک بیمارستان
بر اساس آخرین سرشماری در سال ۱۳۹۵، ۴۶۴ هزار و ۶۰۲ خانوار در مناطق غربی پایتخت زندگی می‌کنند. به این‌ترتیب تقریباً به ازای هر ۶۶ هزار و ۵۰۰ خانواده، یک بیمارستان وجود دارد! - ۸ هزار و ۶۰۰ خانواده یک درمانگاه!
به ازای هر ۴۶۴ هزار و ۶۰۲ خانوار که در پهنه غربی سکونت دارند، ۵۴ درمانگاه موجود است. به این‌ترتیب تقریباً برای هر ۸ هزار و ۷۰۰ خانواده یک درمانگاه وجود دارد.
۷ هزار و ۶۲ خانواده یک مرکز درمانی!
اگر مجموع مراکز درمانی را در نظر بگیریم، به ازای هر ۷ هزار ۶۲۰ خانواده یک مرکز درمانی دولتی و خصوصی وجود دارد که شبانه‌روزی هم نیستند. - هر ۳ میلیون و ۴۰۰ هزارمترمربع یک درمانگاه
با توجه به تعداد درمانگاه‌های عمومی و مجهز مناطق غربی تهران که تعدادشان به ۵۴ عدد می‌رسد، به طور تقریبی، در هر ۳ میلیون و ۴۰۰ هزارمترمربع، یک درمانگاه وجود دارد.
- هر ۲۶ هزار نفر یک درمانگاه
با توجه به تعداد درمانگاه‌های عمومی در پهنه غربی، تقریباً به ازای هر ۲۶ هزار نفر یک درمانگاه وجود دارد که براساس استانداردهای تعریف شده این تعداد نیز کافی و مناسب نیست.
هر ۳ میلیون و ۴۰۰ هزارمترمربع یک درمانگاه
با توجه به تعداد درمانگاه‌های عمومی و مجهز مناطق غربی تهران که تعدادشان به ۵۴ عدد می‌رسد، به طور تقریبی، در هر ۳ میلیون و ۴۰۰ هزارمترمربع، یک درمانگاه وجود دارد.
- هر ۲۶ هزار نفر یک درمانگاه
با توجه به تعداد درمانگاه‌های عمومی در پهنه غربی، تقریباً به ازای هر ۲۶ هزار نفر یک درمانگاه وجود دارد که براساس استانداردهای تعریف شده این تعداد نیز کافی و مناسب نیست.
- منطقه ۲۲
مساحت: ۵۹۰۰۳۲۵۳مترمربع
جمعیت: ۱۷۶۵۰۰ نفر
خانوار: ۵۴۸۵۷
تعداد محله: ۱۴
تعداد ناحیه: ۴ ناحیه
بیمارستان دولتی: ندارد
بیمارستان خصوصی: یک بیمارستان با عنوان تریتا
تعداد تخت بیمارستانی: ۲۰۰ تخت
درمانگاه: ۱۱ درمانگاه
درمانگاه شبانه‌روزی: ۱۰ درمانگاه
- منطقه ۹
مساحت: ۱۹۷۴۶۵۰۲ مترمربع
جمعیت: ۱۷۴۱۱۵
خانوار: ۵۷۶۴۸
تعداد محله: ۹ محله
تعداد ناحیه: ۳ ناحیه
بیمارستان دولتی: یک بیمارستان با عنوان شریعت رضوی
بیمارستان خصوصی: ندارد
تعداد تخت بیمارستانی: ۱۱۰ تخت(۹۷ تخت فعال)
درمانگاه: ۵ درمانگاه
درمانگاه شبانه‌روزی: ۴ درمانگاه
- منطقه ۵
مساحت: ۵۳۱۶۱۳۳۱مترمربع
خانوار: ۲۹۱۶۶۵
جمعیت: ۸۵۶۵۶۵ نفر
تعداد محله: ۱۷ محله
تعداد ناحیه: ۷ ناحیه
بیمارستان دولتی: ندارد
بیمارستان خصوصی: ۵ بیمارستان با نام‌های ابن‌سینا، پیامبران، صارم، امید، عرفان و نیایش
تعداد تخت بیمارستانی: ۸۲۴ تخت
درمانگاه: ۳۳ درمانگاه
درمانگاه شبانه‌روزی: ۳۰ درمانگاه
- منطقه ۲۱
مساحت: ۵۱۵۲۵۳۱۸مترمربع
جمعیت: ۱۸۶۶۰۰
خانوار: ۶۰۴۳۲
تعداد محله: ۱۳ محله
تعداد ناحیه: ۳ ناحیه
بیمارستان دولتی: ندارد
بیمارستان خصوصی: ندارد
تعداد تخت بیمارستانی: ندارد
درمانگاه: ۵ درمانگاه
درمانگاه شبانه‌روزی: ۴ درمانگاه
- راهکار کارشناسی شهرسازی برای افزایش سرانه درمانی بیمارستان‌های مشارکتی بسازید
«آرش قدس» کارشناس شهرسازی و عضوسابق سازمان نظام مهندسی تهران با استناد به استانداردهای جهانی و اصول معماری و شهرسازی، وضعی بیمارستان‌ها در محدوده غربی پایتخت را نامناسب می‌داند و در این خصوص به همشهری محله می‌گوید: «کشورهایی نظیر ژاپن، آمریکا، سوئیس و سوئد ضوابط و استانداردهای معماری و شهرسازی را رعایت می‌کنند و حتی یکی، ۲ گام هم از آن جلوتر هستند. بنابراین اگر می‌خواهیم ملاک و معیار مشخصی برای مقایسه داشته باشیم باید خودمان را با این کشورها قیاس کنیم تا متوجه شویم به لحاظ اصول و استاندارد شهرسازی چه شرایطی داریم و در کدام نقطه ایستاده‌ایم. در این زمینه باید شاخص نسبت تخت به بیمار را در نظر بگیریم. با توجه به جمعیت و تعداد تخت‌های بیمارستانی کاملاً مشخص است که مناطق غربی تهران در این زمینه با فقر و کمبود شدیدی روبه‌روست. جدا از بحث کمبود تخت‌های بیمارستانی نسبت به جمعیت ساکن در مناطق غربی تهران، پراکندگی و جانمایی بیمارستان‌ها هم ایراد و مشکلاتی دارد. متأسفانه اغلب بیمارستان‌های تهران در مناطق ۲، ۳ و ۶ متمرکز شده‌اند، آنهم در شرایطی که منطقه ۲۱ فاقد بیمارستان است! یا به‌عنوان مثال در محدوده نیایش به فاصله یک کیلومتر از هم چند بیمارستان قرار دارد. از طرف دیگر این بیمارستان‌ها برخلاف اصول و ضوابط شهرسازی در معابر باریک و پرترافیک قرار دارند که این موضوع رفت‌وآمد آمبولانس‌ها و دسترسی سریع شهروندان به خدمات درمانی را با مشکل و تأخیر مواجه کرده است. در مناطقی نظیر ۲۱ و ۲۲ که کمبود بیمارستان داریم، شهرداری و دولت می‌توانند به‌صورت مشارکتی با بخش خصوصی بیمارستان‌هایی بسازند.»