چون می‌خواهیم با صرف وقت و انرژی کمتر کارهایمان را سریع و بی‌دردسر انجام دهیم. ضمن اینکه در ترافیک هم گرفتار نباشیم. این پرسش و پاسخ ساده باعث شده تا منطقه ۲ در حوزه راه‌اندازی استارت‌آپ‌های جدید در بین مناطق دیگر پایتخت حرف اول را بزند. به همین بهانه با یکی از هم‌محله‌ای‌های ساکن بلوار دریا که در مقطع کارشناسی ارشد کارآفرینی تدریس می‌کند و کتاب «مبانی‌کارآفرینی» را تألیف کرده، گفت‌وگویی داشتیم. «پریناز بنیسی» عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد تهران که از سوی شهرداری هم به‌عنوان نخبه برتر معرفی شده و دکترای روان‌شناسی و مدیریت آموزش دارد، معتقد است مهارت‌آموزی شهروندان و آشنایی آنها با مشکلات و نیازهای محله منجر به راه‌اندازی آپ‌های جدید می‌شود.
راه‌اندازی تعدادی از اپلیکیشن‌های پرمخاطب از منطقه ۲ نشان می‌دهد که منطقه ما در زمینه استارت‌آپ‌ها در بین مناطق ۲۲ گانه پیشتاز است. از دیدگاه شما چه دلایلی باعث شده تا آپ‌ها در منطقه ما خوب جواب بدهد؟
یک دلیل می‌تواند میزان سواد و رفاه شهروندان منطقه باشد. البته توجه کنید که این رفاه مالی برای شهروندان دیگر مناطق شمالی مثل یک و ۳ هم هست. پس باید به دنبال محرک‌های دیگری باشیم و ببینیم چه انگیزه‌هایی باعث شده جوانان منطقه به این سمت بروند. منطقه ۲ جوان و مدرن است. یکی از دلایل دیگر میل و اشتیاق شهروندان منطقه به آموزش و یادگیری است. مهم‌ترین اتفاق برای داشتن شهری هوشمند با استفاده از استارت‌آپ، آموزش است. شهروندان منطقه ما گرایش بیشتری به استفاده از آپ دارند. چون کارشان راحت‌تر می‌شود. این استقبال هم باعث شده تا رقابت ایجاد شود. نکته مهم دیگر این است که برای شهروندان منطقه برنامه‌های جمعی زیادی برگزار می‌شود و تعداد زیادی در این برنامه‌ها شرکت می‌کنند. به برگزاری جشن‌های بومی محلی در منطقه ۲ توجه ویژه‌ای می‌شود. به این بهانه شهروندان از خانه‌شان خارج می‌شوند و با هم درارتباطند. همدیگر و مشکلات محله‌شان را بهتر می‌شناسند.
آشنایی شهروندان با هم چگونه می‌تواند به راه‌اندازی آپ منجر شود؟
مثلاً برگزاری برنامه پیاده‌روی در روز تعطیل را در نظر بگیرید. بار اول ۵ نفر در پیاده‌روی شرکت می‌کنند. بار دوم هرکدام از این ۵ نفر تعدادی را با خود می‌آورند. اگر بازارچه و مسابقه‌ای هم در این برنامه تدارک دیده شده باشد، به مرور این افراد بیشتر می‌شوند که هرکدام مهارتی دارند. در این جمع مهارت افراد سنجیده می‌شود. یکی می‌گوید من شیرینی درست می‌کنم یکی می‌گوید من برنامه‌نویس کامپیوتر هستم. یکی هم از مشکلات محله می‌گوید. جرقه یک آپ محلی همین‌طور زده می‌شود و خوشبختانه شهروندان منطقه ما از این برنامه‌ها برخوردار هستند. مثال دیگر فستیوال بستنی است که تابستان امسال در برج میلاد و بعد از آن در پارک آب و آتش برگزار شد. اتفاق ساده‌ای که باعث شد با برندهای مختلف و انواع مختلف بستنی مثلاً بستنی نیتروژنی آشنا شویم. مشارکت مردم منطقه ما در این برنامه‌ها بیشتر است، ضمن اینکه میل و شوق به یادگیری دارند. اگر ارتباط شهروندان با مهارت‌آموزی از طریق مراکز و تولیدی‌های منطقه برقرار شود، آپ‌های بیشتری کلید می‌خورد.
اطلاع شهروندان از مشکلات محله چه نقشی در ایده یک کسب و کار نوین دارد؟
برای اینکه داشتن استارت‌آپ محلی باید از مشکلات محله آگاهی داشته باشیم. همین جداسازی پسماند و نگهداری پسماند خشک در فضای کوچک خانه مشکلی بوده که منجر به راه‌اندازی یک آپ شده است. حالا باید تخصصی‌تر این کار را انجام دهیم و پسماندها را بر اساس سختی و نرمی جداسازی کنیم.
با پا گرفتن استارت‌آپ‌ها در منطقه ما کارآفرینی هم سبک و سیاق تازه‌ای به خود گرفته است.
همین‌طور است. استارت‌آپ‌ها، شرکت‌های نو با کسب و کار جدید هستند. کارآفرینی به دنبال تقویت ایده‌های خلاقانه است که بتواند آنها را به عمل تبدیل کند. برای راه‌اندازی استارت‌آپ با رویکرد مدیریت شهری باید مشکلات هر محله را شناسایی کنیم. از سویی دیگر باید مدیران مرکز کارآفرینی شهرداری و مدیران سرای محله‌ها از بین نیروی جوان تحصیلکرده در منطقه باشند. مهم‌تر اینکه فرهنگسراها و سراهای محله باید به روزرسانی شود. یعنی مهندسی مجدد در مراکز کارآفرینی و سرای محله‌ها رخ دهد و مهارت‌آموزی را شکل دهیم. باید با ایجاد اپلیکیشن‌های منحصراً مربوط به هر محله، اهالی آن محله را آموزش دهیم. در کنار آموزش باید بانک اطلاعاتی از نیروهای متخصص و ماهر محله هم داشته باشیم که در سرای محله و کانون‌های کارآفرینی محله‌ها محفوظ باشد.
در این صورت رویکرد نوین مدیریتی برای کسب و کارهای جدید در سراهای محله ایجاد می‌شود؟
یکی از ارکان کارآفرینی آمایش سرزمین است. یعنی همین تهیه بانک اطلاعاتی از افراد محله و توانایی و مهارت‌های آنان. وقتی بانک اطلاعاتی محله را تشکیل می‌دهیم، تخصص‌ها مشخص می‌شود. مثل اپلیکیشن‌هایی که نزدیک‌ترین فروشگاه، نزدیک‌ترین خدمات آموزشی و در دسترس‌ترین امکاناتی را که می‌خواهیم به ما معرفی می‌کند، تخصص افراد محلی هم باید مشخص باشد تا برای راه‌اندازی کسب و کار نوین با هم در ارتباط باشند. سرای محله روی کودک و بزرگسال و سالمند تأکید بیشتری دارد در حالی که نباید از سرمایه نیروی جوان غافل شویم. با ایجاد اپلیکیشن‌های مختلف می‌شود همه جوانان را ترغیب کرد که هرکسی بتواند آپ مربوط به رشته خودش را ایجاد کند.
در آینده‌ای نه چندان دور با تعداد زیادی استارت‌آپ روبه‌رو خواهیم بود. آن روز می‌توانیم ادعا کنیم که به توسعه پایدار شهری رسیده‌ایم؟
هدف استارت‌آپ‌ها که تعداد زیادی از آنها از منطقه ما آغاز شده و مورد استفاده شهروندان تهرانی قرار گرفته است، کمک به توسعه پایدار شهری است. استارت‌آپ و کارآفرینی نوین زمانی به نتیجه می‌رسد که متولی داشته باشد و کسی که می‌خواهد شروع کند بداند که باید چه مسیری را بگذراند. کسی که ایده دارد بداند باید به کجا مراجعه کند.
عرصه‌ای برای بروز مهارت‌های شهروندی
«پریناز بنیسی» با تأکید بر تشکیل اتاق فکر در محله‌ها می‌گوید: «آپارتمان‌نشینی باعث می‌شود همسایه خود را هم نشناسیم. برای همین برنامه‌هایی به مناسبت اعیاد مختلف در بوستان‌های بزرگ منطقه مثل بوستان نهج‌البلاغه و پردیسان یا برنامه شادستان در فصل تابستان، محفلی است برای اینکه شهروندان با هم بیشتر در ارتباط باشند و نسبت به محله خودشان شناخت بیشتری داشته باشند. تشکیل خرد جمعی و اتاق فکر اینجا می‌تواند به ما کمک کند. مهارت‌های شهروندان که مشخص و پررنگ شود به ایده‌پردازی و کارآفرینی منجر می‌شود. یکی از مشکلات ما این است که افراد از مهارت‌های خود بی‌خبرند و در واقع خودپنداره قوی ندارند.»
منطقه ۲ قطب استارت‌آپ پایتخت
از زمانی که شهرداری منطقه ۲ تصمیم گرفت قطب استارت‌آپی تهران شود حدود ۲ سال می‌گذرد. در این مدت با حمایت از کسب و کارهای خلاقانه، خدمات آنها را برای مردم منطقه به ارمغان آورده و در راه هوشمندسازی خدمات شهری گام برداشته‌است. اختصاص دادن ساختمانی در میدان بوعلی به این استارت‌آپ‌ها، تنها بخشی از حمایت‌های شهرداری از ایده‌های نو است. از طرفی شهرداری هم از خدمات این استارت‌آپ‌ها در زمینه هوشمندسازی مدیریت شهری استفاده می‌کند تا خدمات شهری بدون هزینه‌های گزاف در اختیار شهروندان این منطقه قرار بگیرد. به‌عنوان مثال علاوه بر استارت‌آپ‌های بیدود، پیدو، زیست آپ، بازرگام و الو پارک که همگی فعالیت خود را به‌صورت متمرکز از منطقه ۲ آغاز کرده‌اند، پروژه هوشمندسازی مخازن زباله هم در این منطقه فعالیت دارد. با این طرح تمامی مخازن زباله و خودروهای خدمات شهری هوشمند شده و برنامه‌ریزی برای ارائه خدمات شهری به شهروندان این منطقه راحت‌تر صورت می‌گیرد.