امید از ۹۴برند شد؛ برندی که دارای هویت بود و پشتوانه اجتماعی‌اش به‌معنای واقعی کلمه با هزار آرزو، ساعت‌های متمادی درصف‌های اخذ رأی ماندند و نام کاندیداهای تأیید شده‌شان را به دور از انتخاب شخصی و فقط با تعهد به فرمان «تکرار می‌کنم» رهبراصلاحات در گوشه وکنار کشوربه صندوق‌ها انداختند.
نتیجه انتخابات اعلام شد... امید جشن پیروزی گرفت، جشنی بدون‌استرات‍ژی!... ژنرال‌های حماسه امید هیجان‌زده ترازمردم، سرود پیروزی سر دادند، سرودی که نه تک‌خوان داشت و نه متن! بیشتر به رجزخوانی مقابل رقیب شکست خورده می‌ماند، همانقدر احساسی و بداهه. ادعای «تصاحب اکثریت مجلس از سوی امید» اولین اشتباه اصلاحات بود که کاری‌ترین ضربه را هم به امید زد؛ ادعای داشتن ۱۵۰کرسی دربهارستان به‌دنبال نخستین گردهمایی امید - درحالی است که شمار اعضای پای کار امید به کمی بیشتر از نصف این عدد می‌رسد-، چنان سطح انتظار پشتوانه اجتماعی امید را بالا برد که هرچه امید در سه بعد از آن دوید نتوانست به گرد آن برسد.
ادعای تصاحب اکثریت مجلس از یک‌سو و زنده بودن انتظارات سیاسی-اجتماعی جامعه پس ازاتفاقات سال۸۸از سوی دیگر نگاه حامیان امید را به مجلس دهم چنان بالا برد که فراموش شد جایگاه مجلس و نمایندگی کجاست وقدرت مانور نمایندگی مجلس محدود و محصور به قانونگذاری و نظارت بر حسن اجرای قانون است!
غوغای پیروزی امید چنان پررنگ شد که کسی یادش نماند امید برای «جلوگیری از تکرارمجالس هشتم و نهم میدان‌دار شد»، «امید برای اثبات زنده بودن جریان اصلاحات بعد از غائله ۸۸به میدان آمد » و «بنایش ممانعت از حضور تندورهای جناح راست در بهارستان بود »و هدفش «ورود به عرصه حاکمیت و برای جلوگیری از تک‌صدایی» بود. آن روزها همه غرق در شادی پیروزی بودند و از ژنرال‌ها و فرماندهان گرفته تا تئوریسین‌ها و صاحب‌نظران و حتی منتقدان جریان اصلاحات هیچ‌کس واقعیت را به مردم نگفت.
واقعیتی که ۳ماه بعد در اولین اجلاسیه مجلس دهم وانتخابات هیأت‌رئیسه مجلس نخستین سیلی را به‌صورت امید زد، ضربه‌ای که با مهاجرت برخی لیست امیدی‌ها به فراکسیون مستقلین ولایی بیشتر به‌چشم آمد و بعدها هم با اولویت گرفتن منافع منطقه‌ای برمنافع سیاسی - ائتلافی از بازماندگان این لیست ناهمگون تشکیل شد و امید را در حساب و کتاب‌های فراکسیونی‌اش به اشتباه انداخت و منجر به شکستش در برخی رقابت‌های درون پارلمانی شد.
از سوی دیگر تنها ماندن محمدرضا عارف به‌عنوان سر لیست امید در هدایت فراکسیون نوپا و کم تجربه امید در بهارستان و عدم‌شکل‌گیری فضای تعامل و مشورت با فرماندهان اصلاحات سبب شد امید در سازماندهی برنامه‌ها و روند فعالیت‌هایش در مجلس با مشکلات جدی مواجه شود. مشکلاتی که هم میدان رسانه‌ای و تبلیغاتی را به رقبای اصولگرا واگذار کرد و هم زبان نقد منتقدان اصلاح‌طلب را تند و گزنده.
هرچند فراکسیون امید در مجلس دهم اکثریت را در اختیار ندارد و مدیریت سیاسی خارج از دیوارهای پارلمان بر روند کاری آن دخالت نمی‌کند، اما منسجم‌ترین و با برنامه‌ترین و به تعبیری تشکیلاتی‌ترین فراکسیون، این مجلس ۳ فراکسیونی است ودر پیشبرد برنامه‌های فراکسیون انصافا با اختلاف قابل‌توجهی از دو فراکسیون دیگر – اصولگرایان ولایی و مستقلین ولایی – پیشتاز است. این پیشتازی را می‌توان در راه‌اندازی کمیته‌های ویژه فراکسیون امید برای پیگیری اموری چون رفع حصر یا تصویب طرح‌هایی چون حذف حکم اعدام از مجازات متهمان به موادمخدر یا تصویب قانون برنامه ششم توسعه، حمایت از آسیب‌دیدگان اسیدپاشی و... دید.
در این گزارش شرحی از اقدامات فراکسیون امید در ۳سال گذشته را در دو حوزه قانونگذاری (شامل تدوین و تصویب طرح‌ها و تصویب و پیگیری لوایح) و نظارتی (شامل تحقیق و تفحص، طرح سؤال و استیضاح از وزرا و تذکرات کتبی و شفاهی) مورد بررسی قرارداده‌ایم. در کنار بررسی کارنامه امید در دو حوزه مشخص، وظایف نمایندگی، چالش‌ها، خطاها، نوآوری‌ها، نقاط قوت سبک تعامل با دولت و ضربه‌ای که از بیرون مجلس بر پیکره امید وارد شده را به‌صورت اجمالی مورد بررسی قرار داده‌ایم که در پی می‌آید. (این بررسی‌ها نتایج گفت‌وگو و مصاحبه با برخی از اعضای فراکسیون امید و صاحب‌نظران جریان اصلاحات در خارج از بهارستان است).
- نقاط قوت امید:
۷۵ نفر از اعضای فراکسیون به‌کار فراکسیون و تشکیلاتی تعهد دادند
۱۲سال دوران شهرداری قالیباف زیر ذره بین فراکسیون امید رفت
تابو شکنی در نظارت پذیر و پاسخگو کردن برخی نهادهای سیاسی و اطلاعاتی
بازدید از زندان اوین که از مجلس هشتم به بعد میسر نشده بود
انجام دیدار سالانه با رئیس دولت اصلاحات که ذکر نامش در ادوار گذشته نظم مجلس را بهم می‌زد
پیگیری آشکار بحث رفع حصر در مجلس و شکستن تابوی موضوع برغم مانع تراشی‌های دلواپسان
ایجاد سپر حمایتی مقابل وزرای نفت و امور خارجه در برابر هجمه‌های بی‌وقفه مخالفان آنها در مجلس
کلید زدن دیدارجمعی نمایندگان تهران با مردم مناطق مختلف تهران در مساجد برای نخستین بار
- چالش‌های سیاسی:
پشت کردن برخی اعضای فهرست امید به میثاق نامه ائتلاف و پیوستنشان به فراکسیون مستقلین
رای بالای فراکسیون به محمد دهقان، نماینده اصولگرای مجلس و حمایت از استمرار حضور عباسعلی کدخدایی در جایگاه حقوقدانی شورای نگهبان
تصمیم فراکسیونی برای برتن کردن لباس پاسدار به‌صورت نمادین در اعلام حمایت از سپاه پاسداران بعد از تحریم این سازمان از سوی آمریکا
- خطاهای امید:
ادعای تصاحب اکثریت مجلس و بالا بردن انتظارات پشتوانه اجتماعی و عدم‌تکذیب و اصلاح این نگاه در بین مردم
تدوین برنامه مفصل و سنگین «برجا» درحالی‌که در بسیاری موارد اهداف این برنامه با وظایف و جایگاه نمایندگی همخوانی ندارد عدم‌اطلاع‌رسانی در مورد رویه کاری، طرح‌های پیشنهادی و هدف گذاری‌های فراکسیون به‌صورت منسجم وبرنامه‌ریزی شده
فقدان حلقه ارتباطی تأثیرگذار با رسانه ها
عدم‌ورود به موقع فراکسیون به مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم بعد از اعتراضات دی‌ماه ۹۶
حمایت همه جانبه از دولت و سکوت در برابر نا کارآمدی تیم اقتصادی آن
عدم‌داشتن صراحت و عیان کردن کاستی‌ها در روند تعاملی فراکسیون با دولت
عدم‌تعریف تعامل فراکسیون با جامعه مدنی و دولت
رای به گزینه‌های ضعیف پیشنهادی رئیس‌جمهور در فصل رأی اعتماد به وزرا
- ژنرال‌های بی‌ستاره
هرچند نطق‌ها و جسارت و صراحت لهجه برخی اعضای فراکسیون امید چون محمود صادقی و پروانه سلحشوری سبب رسانه‌ای شدن نام آنها در کنار چهره‌های چون علی مطهری، محمدرضا عارف و مسعودپزشکیان شده است اما بسیاری از اعضای این فراکسیون چون عبدالکریم حسین‌زاده، محمدرضا نجفی وقاسم میرزایی نیکو، طیبه سیاووشی، پروانه مافی و محمد جواد فتحی در شکستن بسیاری از تابوها تأثیرگذار بوده اند
- اقدامات تقنینی:
طرح درحوزه‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی بوده‌اند. مهم‌ترین طرح‌های ارائه شده از سوی فراکسیون امید:
طرح اصلاح قانون جرم سیاسی
طرح حذف مجازات اعدام از جرایم موادمخدر
طرح اداره و نظارت بر سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
طرح نحوه تشکیل اجتماعات و برگزاری راهپیمایی‌ها
طرح عفو عمومی و تبدیل مجازات
طرح اجرای اصل بیست و هفتم (۲۷) قانون اساسی
طرح قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه
طرح تشدید مجازات اسیدپاشی و حمایت از بزه‌دیدگان ناشی از آن
طرح اصلاح قانون تابعیت و اعطای تابعیت به فرزندان مادران ایرانی
طرح اصلاح موادی از قانون نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی
طرح ساماندهی بازار خودرو
طرح اصلاح مواد (۱۰۴۳) و (۱۰۴۴) قانون مدنی
طرح تأمین کالاهای اساسی
طرح اجرای اصل پانزدهم (۱۵) قانون اساسی (تدریس زبان‌های محلی و قومی در مدارس و دانشگاه‌ها)
- تأثیرگذاری در تصویب لوایح ارائه شده از سوی دولت
اصرار بر تصویب لوایح چهارگانه در ۴بار رفت‌وآمد بین مجلس و شورای نگهبان
تصویب لایحه حمایت از محیط بانان و جنگل بانان بعد از دو سال معطلی در مجلس
تصویب لایحه حفاظت از خاک کشور که ۱۲سال در حال پیگیری بین دولت و مجلس بود
تصویب برنامه پنج‌ساله ششم توسعه
اصلاح قانون بودجه سالانه برای حساب کشی و نظارت پذیر کردن شرکت‌های چند لایه
تصویب کلیات بودجه در روزهایی که اصولگرایان به‌دنبال به چالش کشیدن دولت بودند
- حضور جدی و مؤثر در پرونده‌های تحقیق و تفحص :
تصویب تحقیق و تفحص از صنعت خودرو
به جریان انداختن تحقیق و تفحص ازمجلس شورای اسلامی
تلاش برای تحقیق وتفحص از حساب‌های قوه قضاییه
به جریان انداختن و تصویب تحقیق و تفحص از شهرداری تهران برای دومین بار
تلاش برای به جریان انداختن تحقیق و تفحص از سازمان صدا و سیما
به جریان انداختن تحقیق و تفحص از سامانه نیما در ماجرای ارزهای تخصیصی
ادعای تصاحب اکثریت مجلس از یک‌سو و زنده بودن انتظارات سیاسی-اجتماعی جامعه پس از اتفاقات سال۸۸از سوی دیگر نگاه حامیان امید را به مجلس دهم چنان بالا برد که فراموش شد جایگاه مجلس و نمایندگی کجاست
- اقدامات نظارتی:
تلاش برای خارج کردن نقش محدود نمایندگان در حوزه نظارتی از مسائل پروژه‌محور و منطقه مثل جاده‌سازی و دیوار کشی و... به موضوعات و مطالبات سیاسی، فرهنگی و مدنی جامعه و پیگیری آن در قالب تذکرات قانون اساسی به وزرا و مسئولان
تشکیل فراکسیون‌های حقوق شهروندی، شفافیت و محیط‌زیست برای پیگیری منسجم موضوعات مهم و مرتبط اجتماعی و سیاسی و مدنی
شورای شهر حاصل نظارت فراکسیون امید بر روند انتخابات پنجمین دوره تأیید و تصاحب مدیریت شهری
حضور فعال در کمیسیون ماده ده احزاب که منجر به ارائه مجوز به حزب اتحاد ملت، اعتماد ملی و حزب جمهوریت،
مجمع ایثارگران اصلاح‌طلبان شد
رأی اعتماد به چهره‌های مطلوب مردم و تلاش برای جلوگیری از حذف آنها در کابینه دوازدهم
حضور درترکیب هیأت نظارت بر مطبوعات
حمایت حفاظت و حراست از برجام و تلاش برای حفظ این توافقنامه بین‌المللی
به بن‌بست کشاندن بحث عدم‌کفایت رئیس‌جمهور در زمانی که نوسانات بازار ارز و طلا به اوج خود رسیده بود.
پیگیری موضوعات روز و مطالبات مردم در قالب کمیته‌های ویژه واختصاصی
- کمیته رفع حصر
کمیته رسیدگی به وضعیت دانشجویان بازداشتی بعداز دی‌ماه ۹۶
کمیته ویژه رسیدگی به مشکلات بازداشت‌شدگان محیط‌زیستی
کمیته رسیدگی به موضوعات اقتصادی
کمیته رسیدگی به اتفاقات مربوط به دراویش گنابادی