درباره ۱۰ سپتامبر روز جهانی پیشگیری از خودکشی

بر اساس گزارش انجمن بین‌المللی پیشگیری از خودکشی، هر سال بیش از ۸۰۰ هزار نفر یعنی هر ۴۰ ثانیه یک نفر به علت خودکشی در جهان جان می‌سپارند و خودکشی در میان ۲۰ علت اصلی مرگ‌ومیر در جهان قرار می‌گیرد.

دکتر تدروس آدهانوم قبرسیوس، مدیر کل سازمان جهانی بهداشت در این باره می‌گوید: «هر مرگ ناشی از خودکشی مصیبتی برای خانواده، دوستان و همکاران است. با این وجود خودکشی‌ها قابل‌پیشگیری هستند. ما از همه کشورها می‌خواهیم تا راهبردهای ثابت‌شده پیشگیری از خودکشی را به شیوه‌ای پایدار در برنامه‌های ملی بهداشت و آموزش‌شان بگنجانند.»

میزان جهانی خودکشی استانداردشده بر حسب در سال ۲۰۱۶ در جهان ۱۰.۵ در ۱۰۰ هزار بود. البته میزان خودکشی در میان کشورها بسیار متفاوت است و از ۵ مرگ ناشی از خودکشی در هر ۱۰۰ هزار نفر تا بیش از ۳۰ مرگ ناشی از خودکشی در ۱۰۰ هزار نفر متفاوت است. 

با وجود اینکه ۷۹ درصد موارد خودکشی در کشورهای با درآمد پایین و متوسط رخ می‌دهد، کشورهای با درآمد بالا بالاترین میزان خودکشی (به طور میانگین ۱۱.۵ در ۱۰۰ هزار) را دارند. در کشورهای پردرآمد مردان سه برابر بیشتر از زنان به علت خودکشی می‌میرند. در مقابل، در کشورهای با درآمد متوسط، میزان مرگ ناشی از خودکشی در زنان و مردان به هم نزدیک‌تر است.

از طرف دیگر خودکشی دومین علت مرگ (پس از تصادفات جاده‌ای) در میان افراد جوان در سنین ۱۵ تا ۲۹ سال است.در میان نوجوانان ۱۵ تا ۱۹ سال، دومین علت مرگ در میان دختران (پس از عوارض مربوط به بارداری) و سومین علت مرگ در پسران (پس از حوادث جاده‌ای و خشونت‌ بین‌فردی) است.

شایع‌ترین روش‌های خودکشی به ترتیب دار زدن، مسموم کردن خود با مواد سمی حشره‌کش و استفاده از سلاح‌های گرم است. مداخلات اصلی که موفقیت آنها در کاهش خودکشی ثابت شده است، شامل محدود کردن دسترسی به وسائل خودکشی، آموزش رسانه‌ها درباره گزارش کردن مسئولانه موارد خودکشی، اجرای برنامه‌هایی در میان جوانان برای آموزش مهارت‌های زندگی که به آنان توانایی کنار آمدن با استرس‌های زندگی را بدهد و شناسایی زودرس افراد در معرض خطر خودکشی، به کار گرفتن تدابیر درمانی در مورد آنان و پیگیری وضعیت‌شان است.

• چطور اخبار خودکشی را پوشش دهیم؟
• محدود کردن قانونی مواد سمی حشره‌کش، یک راهبرد موثر

شیوه‌ای که تصور می‌شود بیش از همه در کوتاه‌مدت بتواند شمار مرگ‌های ناشی از خودکشی را کاهش دهد، محدود کردن دسترسی به مواد حشره‌کشی است که افراد برای مسموم کردن خودشان به کار می‌برند. سمیت‌ بالایی بسیاری از مواد حشره‌کش و آفت‌کش باعث می‌شود اغلب موارد خودکشی با استفاده از آنها به مرگ منتهی شود، به خصوص در مواردی که ماده ضد سمی برایشان وجود ندارد یا مراکز درمانی مجهزی در  منطقه موجود نیست.

سازمان جهانی بهداشت می‌گوید، شواهد فزاینده از کشورهای متعدد بیانگر آن است که مقررات برای ممنوع کردن استفاده از حشره کش‌های بسیار سمی می‌تواند به کاهش میزان‌های خودکشی در کشورها بینجامد.

در سری‌لانکا یکی از کشورهایی است که بهترین تحقیقات در این باره در آن انجام شده است، مجموعه‌ای از محدودیت‌های قانونی در دسترسی به مواد سمی حشره‌کش در فاصله‌ سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۵ به کاهش ۷۰ درصدی خودکشی‌ها انجامید و به طور تخمینی جان ۹۳۰۰۰ نفر را نجات داد.

یک نمونه قابل‌ذکر دیگر کره جنوبی است که ماده آفت‌کش پاراکوآت مسئول اکثریت مرگ‌های ناشی از خودکشی با ِآفت‌کش‌ها در آن بود. ممنوعیت پاراکوآت در سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۲ در این کشور به نصف شدن مرگ‌های ناشی از خودکشی با مسموم کردن خود با آفت‌کش‌ها در سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ منتهی شد.

• پایان دردناک با قرص برنج

• کیفیت داده‌ها باید بهبود یابد

ثبت مرتب و پایش منظم خودکشی در سطح ملی اساس ایجاد راهبردهای پیشگیری از خودکشی موثر در کشورها است. با این وجود فقط ۸۰ کشور از ۱۸۳ کشور عضو سازمان جهانی بهداشت تا سال ۲۰۱۶ برنامه‌های باکیفیت ثبت داده‌های حیاتی را داشته‌اند. اغلب کشورهای با درآمد کم و متوسط فاقد چنین ثبت داده‌هایی هستند. ثبت دقیق داده‌ها در این زمینه می‌تواند به ایجاد راهبردهای موثرتر پیشگیری از خودکشی و گزارش دقیق‌تر پیشرفت به سوی اهداف جهانی در این زمینه کمک کند.

• کارزار ۴۰ ثانیه کنش

سازمان جهانی بهداشت با همکاری فدراسیون جهانی بهداشت روانی، انجمن بین‌المللی پیشگیری از خودکشی و اتحادیه جهانی بهداشت روانی از ۱۰ سپتامبر کارزار «۴۰ ثانیه کنش» را شروع می‌کند. این کارزار در ۱۰ اکتبر (۱۸ مهر) مصادف با «روز جهانی بهداشت روانی» که امسال تمرکز آن هم بر پیشگیری از خودکشی است، پایان می‌یابد.