این حرف، حرف دل خیلی‌هاست. از جمله برخی از همسایه‌های ما، چرا که معضل آلودگی صوتی در پهنه شرقی تهران یکی از عمده مشکلات شهروندان است. ساخت بزرگراه‌هایی مانند امام علی(ع)، شهید باقری، شهید زین‌الدین، رسالت و شهید صیاد شیرازی آن هم بدون عایق صوتی یکی از معضلاتی است که شهروندان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. گزارش پیش رو درباره نبود عایق صوتی روی پل خاقانی است که چپ و راستش، بافت مسکونی وجود دارد.
- سرسام گرفته‌ایم
«مهدی کمیلی» ساکن یکی از ساختمان‌هایی که به جنوب بزرگراه شهید باقری منتهی می‌شود، جوانی حدوداً ۳۵ ساله است. او می‌گوید: «به تازگی صاحب فرزند شده‌ام. خانه ما استیجاری نیست. به همین دلیل تا وقتی که بتوانم خانه‌ای در جای دیگری دست و پا کنم، باید پیه شنیدن سر و صدای سرسام‌آور خودروها و موتورسیکلت‌هایی که اگزوزشان را دستکاری کرده‌اند و کامیون‌ها را به تنم بمالم و هر شب یکی از مشکلاتم این باشد که با این همه سر و صدا فرزندم را چگونه بخوابانم. خواب بچه‌ها البته سنگین است اما خودم چه کنم که صبح زود باید به سر کار بروم.» مهدی کمیلی کارمند است اما یکی دیگر از ساکنان شرقی پل خاقانی که کار آزاد دارد می‌گوید: «به دلیل نبود عایق صوتی هر شب با مشکل سر و صدای خودروها مواجه هستیم. چند بار شهرداری منطقه ۱۳ موافقت کرد که برای این ناحیه عایق صوتی بکشد اما این موضوع فعلاً فراموش شده است.» محسن نامداری می‌گوید: «هنوز بچه‌دار نشده‌ام. اگر روزی بچه‌دار شوم نمی‌دانم با این همه سر و صدا باید چه کار کنم.»
- عایق فضای سبز به جای عایق صوتی
درباره نصب عایق صوتی در بزرگراه شهید باقری جلسات متعددی در شهردار تشکیل و بحث‌هایی هم شده است. «سید رضا تربت‌جو» معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار منطقه ۱۳ در این‌باره می‌گوید: «این موضوع البته فقط مربوط به منطقه ما نیست و باید از سوی معاونت اجرایی حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران نیز نهایی شود. در این معاونت به‌طور یکپارچه درباره شهر تهران تصمیم‌گیری می‌شود. طبق نیازسنجی‌هایی که انجام شده، منطقه ما در زمینه آلودگی صوتی در رتبه ۱۲ قرار دارد و اعتباراتی هم که برای این موضوع اختصاص داده شده، ناچیز و محدود است. آنجا می‌گفتند شاید ۸ سال دیگر نوبت به منطقه۱۳ برسد. بزرگراه‌هایی مانند آزادگان و خاوران اهمیت بیشتری دارد. به همین دلیل رده‌بندی شده که کدام بزرگراه در اولویت قرار گیرد. در ضمن توصیه شده که عایق صوتی با پوشش گیاهی انجام شود. در حاشیه بزرگراه شهید یاسینی و بزرگراه شهید باقری تا جایی که فضای مناسب وجود دارد باید با پوشش گیاهی آلودگی صوتی را به حداقل برسانیم. به نظر می‌رسد بهترین و ساده‌ترین کار این است که شهروندان پنجره‌های خانه‌هایشان را دو جداره کنند تا زودتر به نتیجه برسند.»
- چرا پوشش گیاهی؟
«روی پل خاقانی این امکان وجود ندارد که پوشش گیاهی قرار بگیرد.» تربت‌جو ادامه می‌دهد: «اما زیر پل شاید این امکان وجود داشته باشد. مکاتبات ما با شورایاری‌ها نیز در رأس کار است و همواره پیگیری‌ها وجود دارد علت اینکه چرا عایق صوتی دیگر در بزرگراه‌ها ساخته نمی‌شود این است که هم مصالح گران است و هم کاربرد چندانی ندارد. اگر روی پل دیوار صوتی بسازید خودروهایی را که از زیر پل تردد می‌کنند چه باید بکنند؟ برای ساخت دیوار صوتی فضای آکوستیکی به وجود می‌آید. یعنی اگر کل دیوار به اندازه یک سکه ۵۰۰ تومانی سوراخ شود کل خاصیت دیوار با تمام هزینه‌هایی که انجام شده از بین می‌رود. نگهداری از این دیوارها نیز سخت است. بنابراین پوشش‌های گیاهی مؤثرتر است و هزینه‌های کمتری هم دارد. پوشش گیاهی هم جلو آلودگی صوتی را می‌گیرد هم چهره شهر را زیباتر می‌کند. در بیشتر بزرگراه‌ها و معابر شهری نیز به جای رفیوژ از پوشش گیاهی استفاده می‌کنند. این موضوع جلو انتشار نورهای مقابل را در شب می‌گیرد و به مسائل ایمنی نیز کمک می‌کند. اکنون در خیابان‌های دماوند و پل خاقانی و بزرگراه‌های شهید یاسینی و شهید باقری طرح‌های ترافیکی در حال انجام است که اگر به ثمر بنشیند از ترافیک و آلودگی صوتی کاسته می‌شود.» - عایق صوتی تلقی می‌خواهیم
«امیر بهدادفرد» شورایار محله آشتیانی زیر پل خاقانی حضور دارد و می‌گوید: «سال ۱۳۸۶ که بزرگراه شهید باقری ساخته شد در طرح اولیه، ساخت دیوار صوتی هم لحاظ کردند. با توجه به اینکه طرح، منطقه‌ای بود، عایق صوتی ساخته نشد. ولی اکنون لزوم ایجاد دیوار صوتی در این محدوده احساس می‌شود. مردم و شورایاری حتی در صحن شورای‌شهر گزارشی ارائه دادند که به دیوار صوتی نیاز است. اما پیگیری‌های ما به جایی نرسید. بعد از مدتی در دوره جدید اعلام کردند که دیوار صوتی به وسیله فضای سبز ایجاد شود. با توجه به باریک بودن پیاده‌رو محدوده خاقانی امکان‌پذیر نیست و زمانبر است. البته بحث‌هایی هم بود که این محدوده استانداردهای لازم را ندارد تا عایق صوتی نصب کنند. هنوز مشکلات مردم حل نشده و منتظرند که آن طرحی که علمی‌تر است اجرا شود. درباره ارتقای فرهنگ مردم نیز باید بگویم که نمی‌توان سال‌ها به انتظار ارتقای فرهنگ مردم نشست و عده‌ای به انواع و اقسام مشکلات روحی و روانی مبتلا شوند. خانه‌هایی که در انتهای کوچه بن‌بست واقع شده‌اند نیز به سادگی فروش نمی‌رود چون منتهی به بزرگراه است.»
به نظر می‌رسد بهترین و ساده‌ترین کار این است که شهروندان پنجره‌های خانه‌هایشان را دو جداره کنند تا زودتر به نتیجه برسند
- آلودگی‌هایی که دست خودمان است!
توسعه شهر امری گریزناپذیر است. بخشی از شهر در طرح‌های بزرگراهی قرار می‌گیرد و بخشی دیگر در کنار بزرگراه‌ها. اما ساکنان خانه‌هایی که در انتهای کوچه‌های بن‌بست منتهی به بزرگراه هستند، آرامش می‌خواهند. آنها هم مانند خانه‌های دیگر فرزند خردسال دارند یا سالمندانی که باید از فضایی آرام برخوردار باشند. اما به قول برخی بنگاه‌های معاملات ملکی صاحب اول و آخر این خانه‌ها خود مالکان هستند. سر و صدای خودروها در بزرگراه خواب را از چشم می‌رباید و باعث سلب آسایش می‌شود. برخی موتورسیکلت‌سواران اگزوزهای خود را دستکاری می‌کنند تا صدای مهیب و ترسناکی پیدا کنند. با دیدن این قبیل کارها که به دور از فرهنگ است و باید فکری به حال فرهنگ شهروندان کرد. شاید پلیس نیز بتواند در این موضوع وارد شود. از سوی دیگر در تهران بزرگ نمی‌توان برای همه بزرگراه‌ها عایق صوتی کشید. این موضوع هم هزینه هنگفتی در بردارد هم عاقلانه و منطقی نیست. برای جلوگیری از صدای مهیب خودروها و موتورسیکلت‌ها اول باید از خودمان شروع کنیم. بپذیریم و عاقلانه بدانیم که در کلانشهر تهران، دیگرانی هم هستند که در کنار ما و زیر این آسمان آبی زندگی می‌کنند و نباید راضی باشیم که برای لحظه‌ای آرامش آنها به هم بخورد. اما باز هم شاهدیم که به قول معروف صدای موتورسیکلت و برخی خودروهای مدل بالا که رانندگانشان اغلب جوان‌هایی کم‌سن و سال هستند، وسط خانه دیگران به گوش می‌رسد. باید تمرین کنیم که در کنار یکدیگر با آرامش بیشتری زندگی کنیم. باید یاد بگیریم که برای «نشان دادن» «خود» راه‌های بهتری هم هست و به قول معروف همه راه‌ها به روم ختم نمی‌شود که بخواهیم اگزوزمان را سوراخ کنیم. حتی در بحث آلودگی صوتی می‌توان از تجربه کشورهای توسعه‌یافته جهان بهره برد. می‌توانیم ببینیم که آنها در این مورد چه کار کرده‌اند تا ما هم از آنها الگوبرداری کنیم. آنچه مسلم به نظر می‌رسد این است که اگر می‌توانیم از خودمان شروع کنیم. دست‌کم آلودگی صوتی را به حداقل برسانیم.