جایی که عروسک‌های فیلم‌های سینمایی کودک در آن نگهداری و در بازدید از آن خاطرات کودکی برای ما زنده می‌شود. هرچند شاید به نظر برسد که این بخش موزه سینمای ایران برای ما بزرگ‌ترها جذاب است، اما کودکان و نوجوانان هم با دیدن یادگاری‌ها و عروسک‌های فیلم‌های ویژه کودکان، به تماشای این فیلم‌ها علاقه‌مند می‌شوند. در این گزارش با هم سری به بخش کودک موزه سینمای ایران می‌زنیم و از هنرمندانی که هفته گذشته به مناسبت روز کودک، مهمان موزه بودند و با کودکان نخبه کانون پرورش فکری همکلام شده اند، درباره حال و روز سینمای کودک و اهمیت بخش کودک موزه سینمای ایران می‌پرسیم. در این گزارش با ما همراه باشید.
بخش کودک موزه سینمای ایران از سال ۱۳۸۱ فعال شد. یعنی زمانی که ساختمان موزه از خیابان لاله‌زار، کوچه پیرنیا به باغ فردوس محله تجریش منتقل شد. لزوم راه‌اندازی این بخش هم به نمایش گذاشتن آثاری بود که در فیلم‌های سینمایی کودک استفاده شده بود. «سارا حیدری» مدیر نمایشگاه‌های موزه سینما می‌گوید: «بخش کودک موزه سینمای ایران پرمخاطب است. این بخش از آن جهت برای بچه‌ها جذاب است که عروسک‌های جالب را می‌بینند و هیجان‌زده می‌شوند. برای بزرگ‌ترها هم جذاب است چون نوستالژیک است و آنها یاد خاطرات کودکی و تماشای این فیلم‌ها در کودکی خود می‌افتند.»
از کپل تا کلاه قرمزی
عروسک و اشیایی در این بخش نگهداری می‌شود که در فیلم‌های شاخص و اثرگذار سینمای کودک به کار رفته باشد. در بدو ورود به این بخش ۲ خرس و خاله قورباغه توجه‌مان را جلب می‌کند که در فیلم گلنار حضور داشتند. بعد از آن نگاه‌مان روی کلاه قرمزی و پسرخاله می‌چرخد که در فیلم کلاه قرمزی و پسرخاله حسابی درخشیدند و هنوز هم برای‌مان جذابیت دارند. عروسک‌های دیگری هم آرام و بی‌سروصدا کنار هم در ویترین نشسته‌اند. گربه و جوجه در فیلم الوالو من جوجوام، کپل در شهر موش‌ها. از فیلم دربه‌درها هم عروسک‌های سامانتا، مادر فولادزره، گنزالس، فری خجسته و سقنقور در موزه حضور دارند. برخی از وسایل به یاد ماندنی هم مثل سوئیشرت مجید در قصه‌های مجید، کاپشن و کلاه از فیلم کیسه برنج در این بخش نگهداری می‌شود. اما این همه بضاعت ما از فیلم‌های کودک نیست. سارا حیدری، مدیر نمایشگاه‌های موزه سینما توضیح می‌دهد: «قرار است به‌زودی بخش کودک موزه بازسازی شود و فضای بیشتری از فضای ۴۰ متری کنونی در اختیار بخش کودک قرار بگیرد.
فعلاً تمرکز ما روی فیلم‌های سینمایی در حوزه کودک است در حالی که اشیایی مربوط به آرشیو صدا و سیما را هم داریم و هنوز جانمایی نشده‌اند. اتفاقاً کودکان بازدیدکننده بارها و بارها سراغ شخصیت‌های تلویزیونی را از ما گرفته‌اند.» بخش کودک موزه سینمای ایران به عروسک‌ها و اشیای فیلم‌های سینمایی محدود نمی‌شود. بر روی دیوارها تصاویری از کارگردان‌ها، عروسک‌گردان‌ها و صداپیشه‌های فیلم‌ها از ابتدای تاریخ سینمای کودک ایران تاکنون نصب شده‌است. ویترینی هم به یادگاری‌های فیلم سینمایی قصه‌های بازارچه ساخته «عبدالله علیمراد» اختصاص دارد. حیدری یادآور می‌شود: «یادگاری‌های «اسفندیار احمدی» پدر انیمیشن ایران، نیز به بخش کودک موزه سینمای ایران اهدا شده که در آرشیو موزه نگهداری می‌شود و بعد از بازسازی بخش کودک در معرض دید مخاطبان قرار خواهد گرفت.»
- مرضیه برومند، کارگردان، بازیگر و عروسک‌گردان:
چیدمان بخش کودک موزه سینما را به طراح کاربلد بسپارید
مرضیه برومند را با عروسک‌های مدرسه موش‌ها در ذهن داریم. این کارگردان و عروسک‌گردان نام آشنا برای کودکان، چیدمان بخش کودک موزه سینما را حرفه‌ای نمی‌داند و از دیدگاه او نیازمند بازنگری است. برومند می‌گوید: «در نگاه نخست، فضایی که به بخش کودک اختصاص داده شده، بسیار اندک است و پاسخگوی نیاز مخاطب که کودکان باشند، نیست. در واقع هیچ نمایش هنری در این بخش وجود ندارد. هرچند بچه‌ها با دیدن عروسک‌ها ذوق می‌کنند، اما باید زیبایی‌شناسی و حس بصری آنان را نیز تقویت کنیم.» کارگردان مدرسه موش‌ها پیشنهادی هم برای جذاب شدن این بخش موزه سینما دارد:«چیدمان بخش کودک را باید به دست یک طراح کاربلد بسپارید تا عروسک با صحنه‌پردازی درست کنار هم قرار بگیرند. نه اینکه همین‌طور بی‌هدف کنار هم گذاشته شوند. ناگفته نماند که بخش کودک موزه سینما بسیار کوچک هم هست.»
- رضا فیاضی، بازیگر:
جای خالی سالن سینمای کودک
«رضا فیاضی» را بارهاوبارها در مجموعه‌های تلویزیونی ویژه کودکان دیده‌ایم. فیاضی از تجربه حضورش در موزه سینما به مناسبت هفته کودک می‌گوید: «بچه‌هایی که در برنامه حضور داشتند، همگی از نبود سالنی ویژه سینمای کودکان ناراضی بودند. فعلاً سینما کانون، مناسب‌ترین محل برای کودکان است. فیلم‌های سینمایی برای کودکان هم خیلی اندک است. چند سالی است سریال ویژه کودکان هم در صدا و سیما تولید نمی‌شود. سینما و صدا و سیما با حوزه کودک آشتی نیستند و روی این گروه از مخاطب تمرکز ندارند.» فیاضی از تئاتر «هادی، هدی و وروره‌جادو» می‌گوید که به مرحله اجرا نرسید: «می‌خواستم تئاتری برای کودکان کارگردانی کنم. متن هم نوشتم و گروه را هم دور هم جمع کردم. اما متأسفانه سرمایه‌گذاری حاضر نشد در این عرصه قدم بگذارد. این معضل در عرصه هنر تئاتر برای کودکان دیده می‌شود.»
- امیرحسین صدیق، بازیگر:
اولویت من حضور در پروژه‌های کودکان است
آقای پدر در سریال تلویزیونی ماجراهای تابه‌تا، همواره خنده‌رو است و از مصاحبت با بچه‌ها خسته نمی‌شود. «امیرحسین صدیق» بخش کودک موزه سینما را این‌طور توصیف می‌کند: «فضایی بسیار کوچک با نور ناکافی. اما تلاشی است که باید برای جذب مخاطب کودک با برنامه‌ریزی صحیح به بار بنشیند.» او حال سینمای کودک را خوب نمی‌داند و می‌گوید: «در تلویزیون و سینما متأسفانه وضعیت آثار کودک و همچنین کار بزرگسال وضعیت خوبی ندارد. اولویت من بازی در آثار کودک و نوجوان است. من فعالیتم را با مجموعه «تا به تا» که کار کودک و نوجوان بود آغاز کردم. کارگردانی یک فیلم کودک و نوجوان را هم انجام‌دادم و در خیلی از فیلم و سریال‌های مربوط به بچه‌ها بازی کردم و فکر می‌کنم الان برای کودکان و نوجوانان که بزرگسالان آینده هستند کم‌کاری می‌کنیم.»
- الهه رضایی، مجری:
برنامه‌سازی برای کودکان
«اینکه در هفته کودک به یاد برنامه‌های سینما و صدا و سیما برای کودکان می‌افتیم خوب است، اما کافی نیست. در این یک هفته به بچه‌ها احترام می‌گذاریم و از اولویت برنامه‌سازی برای آنان می‌گوییم. اما باید دنبال دغدغه و راهکار حل مشکل برنامه‌سازی برای کودکان باشیم.» «الهه رضایی» که یکی دیگر از مهمانان موزه سینما در هفته کودک بود، معتقد است حوزه سینمای کودک منفعل است و بیشتر درگیر فیلم‌هایی برای بزرگسالان هستیم تا کودکان. او حضور بچه‌ها در موزه سینما را اتفاقی خوب ارزیابی می‌کند و می‌گوید: «علاوه بر امکانات در این برنامه‌سازی برای کودکان، افرادی هم باید باشند که دغدغه کار کودک دارند.»