۳ سالی از اجرای طرح آموزش به دانش‌آموزان مقطع ابتدایی مدرسه «یگانه» در منطقه ۲ می‌گذرد. این مدرسه تنها مدرسه تهران است که طی ۲ سال گذشته دانش‌آموزانش هر هفته در کلاس‌های آشنایی با اصول ایمنی و آتش‌نشانی شرکت می‌کردند. امسال گرچه هنوز خبری از مجوز آتش‌نشانی برای حضور مربیان به‌صورت مداوم در این مدرسه نیست اما اجرای طرح حامی ایمنی دوباره این مربیان را به مدرسه کشانده؛ طرحی که از ابتدای امسال در تمام مدارس شهر تهران در تمام مقاطع تحصیلی آغاز شده است. مربیان داوطلب آتش‌نشان آموزش این دوره‌ها را برعهده دارند و با سر زدن به مدارس شهر در طول سال تحصیلی، آموزش‌های لازم در زمینه ایمنی را ارائه می‌دهند. طرحی که برای همه دانش‌آموزان شهر تهران تازگی دارد اما دانش‌آموزان مدرسه یگانه ۲ سال گذشته به داشتن زنگی به نام ایمنی و آتش‌نشانی عادت کرده بودند.
- قافله آموزش
دانش‌آموزان مدرسه یگانه در سال‌های گذشته با آتش‌نشانی و خدمات ایمنی آن آشنا شده و از نحوه استفاده از کپسول آتش‌نشانی گرفته تا تخلیه اضطراری مدرسه و پناهگیری در نقاط امن را آموزش دیده بودند. حالا مرور کوتاهی از این آموزش‌ها کافی بود تا همه آنها دوباره در ذهن دانش‌آموزان نقش ببندد. با دیدن دوباره مربیان آتش‌نشانی سر ذوق می‌آیند و خاطرات مسافرت‌های تابستانه و تذکر به والدینشان برای بستن کمربند ایمنی و خاموش کردن کامل آتش در جنگل را تعریف می‌کنند. مربی‌ها وسایل کمک آموزشی را که با ابتکار خود درست کرده‌اند روی تخته می‌چسبانند و با بچه‌ها درباره انواع خاموش‌کننده‌ها حرف می‌زنند. «سمیه‌رسول‌نیا» بیش از ۱۰ سال است که به‌عنوان مربی داوطلب در مدارس و مهدکودک‌ها و سراهای محله و جاهای دیگر مشغول آموزش اصول ایمنی و آتش‌نشانی به شهروندان منطقه ۲ است. او می‌گوید: «اغلب آموزش‌های ما در مدارس به‌صورت پراکنده و در مقطع‌های زمانی کوتاه ارائه می‌شد. اما از ۲ سال پیش با موافقت و همکاری مدیر مدرسه یگانه و آتش‌نشانی، من و همکارم مستمر و هفتگی به این مدرسه می‌آمدیم و اصول ایمنی را مرحله به مرحله به دانش‌آموزان یاد می‌دادیم. برای این کار طرح درسی آمده کرده بودیم و سرفصل‌هایی مشخص شده بود. در این مدرسه دانش‌آموزان مقطع ابتدایی حضور داشتند و به همین دلیل برای هر پایه متناسب با میزان یادگیری و نوع آموزشی که باید دریافت می‌کردند این طرح درس چیده شد. ما همزمان با حضور در این مدرسه در طول هفته به دانش‌آموزان دیگر مدارس هم آموزش می‌دادیم و خیلی خوب متوجه تفاوت سطح یادگیری آنها بودیم. دانش‌آموزان در مدرسه یگانه هر هفته یک زنگ ایمنی داشتند و اصول ایمنی برای آنها به‌صورت مداوم تکرار می‌شد. به همین دلیل خیلی خوب آن را یاد گرفته بودند و توضیحات ما ملکه ذهنشان شده بود.»
نخستین بار در ایران
برای نخستین بار در مدرسه یگانه آموزش ایمنی و آتش‌نشانی در قالب یک واحد آموزشی گنجانده شد و دانش‌آموزان در کنار درس‌های روزمره خود به‌صورت مداوم و هفتگی با اصول ایمنی هم آشنا می‌شدند. «سعید اخوان» مدیر مدرسه یگانه می‌گوید: «به دلیل حضور فرزندان تعدادی از آتش‌نشان‌ها در مدرسه و ارتباط نزدیک‌تری که من با این اولیا داشتم، دغدغه آموزش ایمنی در ذهن من ایجاد شد. برای این آموزش‌ها به کمک مربیان داوطلب طرح درس‌هایی آماده شد و سرفصل‌های آموزشی مشخص شد تا آموزش هدفمند آغاز شود. مدرسه تنها فضایی برای درس خواندن نیست و لازم است بچه‌ها در آن مهارت‌های مختلفی از جمله آشنایی با اصول ایمنی را یاد بگیرند.» طی ۲ سال آموزش ایمنی در این مدرسه، معلمان و مدیر و مربیان آتش‌نشانی بازخوردهای زیادی از دانش‌آموزان و مربیانشان دریافت کرده‌اند. اخوان می‌گوید: «بعد از وقوع زمین لرزه ۲ سال پیش در تهران، والدین زیادی با من تماس گرفتند و از ما برای این آموزش‌ها تشکر کردند. والدین می‌گفتند بچه‌ها اضطراب کمی داشتند و حتی اعضای خانواده را برای پیدا کردن نقاط امن خانه راهنمایی می‌کردند و به آنها آموزش می‌دادند. در موارد دیگر همچنین بازخوردهایی بود؛ از آموزش چهارشنبه‌سوری تا مانورهای اطفای حریق و آموزش بستن کمربند ایمنی و... که دانش‌آموزان در این کلاس‌ها یاد گرفته‌اند و به دوستان و خانواده خود هم منتقل کرده‌اند. اما در سال جدید هنوز آتش‌نشانی مجوزی برای حضور مستمر این مربیان در مدرسه یگانه صادر نکرده. این مدرسه یک مدرسه فرسوده است. یکی از کارهایی که ما در این ۲ سال با مشورت مربیان و کارشناسان آتش‌نشانی انجام داده‌ایم ایمنی مدرسه و مقاوم‌سازی آن است تا اگر حادثه‌ای رخ داد کمترین آسیب و خسارت را شاهد باشیم. من فکر می‌کنم حضور مستمر نیروهای آموزشی آتش‌نشانی در هر مدرسه‌ای ضروری است.»
- آماده برای بحران
امسال هنوز مجوزی برای حضور مستمر مربیان آموزشی در مدرسه یگانه از طرف آتش‌نشانی صادر نشده است. با این حال اجرای طرح «حامی ایمنی» دوباره پای این مربیان را به مدرسه باز کرده؛ این بار تنها برای چند ساعت آموزش محدود. «زهرا رحیمی» مربی داوطلب آتش‌نشانی می‌گوید: «دانش‌آموزان ساعات زیادی از روز را در مدرسه به سر می‌برند و لازم است با آشنایی با اصول ایمنی بتوانند در مواقع بحران و حادثه از خود دفاع کنند و چه بسا جان دیگر دوستان خود را هم نجات دهند. در این کلاس‌ها معلم هم همراه دانش‌آموزان حضور دارد و در جریان چیزی که بچه‌ها با آن آشنا می‌شوند قرار می‌گیرد. گاهی دانش‌آموزان در قالب اردوی آموزشی به ایستگاه آتش‌نشانی می‌آیند و از نزدیک با شغل آتش‌نشانی آشنا می‌شوند.» در طرح حامی ایمنی قرار است مربیان آتش‌نشانی در مدارس شهر تهران در تمام مقاطع تحصیلی حضور داشته باشند و آموزش‌های اولیه به دانش‌آموزان و معلمان ارائه دهند. «رسول هلال» معاون فرهنگی، اجتماعی سازمان آتش‌نشانی می‌گوید: «طی سال‌های گذشته آموزش در مدارس به‌صورت پراکنده انجام می‌شد اما امسال با اجرای طرح سراسری حامی ایمنی در همه مدارس شهر تهران دانش‌آموزان و معلمان آموزش می‌بینند. در بررسی‌های انجام شده به این نتیجه رسیدیم که شاید اگر در زمان وقوع حادثه آتش‌سوزی در مدرسه‌های کشور که طی ۲ سال گذشته رخ داد معلم آموزش کافی دیده بود حادثه خسارت کمتری بر جا می‌گذاشت. به همین دلیل در این طرح آموزش به معلمان را هم در برنامه خود قرار دادیم. قریب به ۱۸۰ مربی داوطلب و ۲۰۰ مربی کادر عملیات هم در طرح حامی ایمن با آتش‌نشانی همکاری می‌کنند. از طرفی مدارس از این طرح استقبال خیلی زیادی کردند. به دلیل کمبود مربی داوطلب امکان اختصاص ۲ مربی به مدرسه یگانه برای مدت یک سال تحصیلی را نداریم.»