شیوه‌ای که این روزها قاضی «محسن‌مقدس» آن را سرلوحه کار خود قرار داده و توانسته رتبه نخست استانی و کشوری این بخش را در بین قضات دیگر از آن خود کند. این قاضی جوان معتقد است باید با بهره‌گیری از فرهنگ ریش‌سفیدی، فرهنگ صلح و سازش را در محله‌های شهر حاکم کنیم تا از حجم پرونده‌ها در محاکم قضایی کاسته شود. به این بهانه او را به تحریریه همشهری محله دعوت کردیم.
دعوت به صلح و سازش به‌رغم همه تأکیداتی که هم در دین به آن شده هم در محاکم قضایی مورد توجه است کار سختی بوده و کمتر کسی حاضر است وارد آن شود چه شد که شما این رویه را در پیش گرفتید؟
شاید این مهم ریشه در فرهنگی دارد که من در آن بزرگ شدم من متولد بوشهرم. منطقه‌ای که بیشتر مردمشان، زندگی طایفه‌ای و قبیله‌ای دارند و ریش‌سفیدان و معتمدان هر طایفه و قبیله حکم قاضی را در اختلافات مردمی دارند. از آنجا که من هم در این محیط رشد کرده‌ام، آموخته‌ام تلاش برای برقراری صلح و سازش میان افراد و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، در رأس امور قضاوت و وظیفه یک قاضی است.
شما تا به حال بالغ بر ۵۰۰ پرونده را در تهران ختم به صلح کرده‌اید عامل موفقیت خود را در این راه چه می‌دانید؟
من معتقدم پرونده‌ای که به صلح و سازش ختم می‌شود می‌تواند از آسیب‌های اجتماعی زیادی جلوگیری کند از بی‌سرپرست شدن خانواده‌ای که سرپرست خانواده محکوم به قتل است یا پرونده‌های کیفری دیگر. ما وقتی فرهنگ صلح و سازش را در جامعه پیاده می‌کنیم به مردم، بخشیدن و مهربانی کردن به یکدیگر را آموزش می‌دهیم.
این رویه را در میان خویشاوندان یا اهالی محله‌ای که در آن زندگی می‌کنید، نیز در پیش گرفته‌اید؟
خویشاوندان و همسایه‌ها هنگام بروز مشکلات یا اختلافات، مرا به‌عنوان حکم قبول دارند. اما به هنگام وقوع هر اختلافی تلاش کرده‌ام با میانجیگری میان افراد، از تبدیل شدن این اختلاف‌ها به پرونده‌های حجیم در محاکم قضایی بکاهم. صلح و سازش از سوی مردم، هم از صرف هزینه‌های هنگفت در محاکم قضایی می‌کاهد، هم از تحمیل فشارهای روحی و روانی بر افراد. ضمن اینکه قاضی هم می‌تواند با آرامش بیشتری به سایر پرونده‌های مهم خود بپردازد.
از ظرفیت‌های محلی هم برای ترویج فرهنگ صلح و سازش بهره برده‌اید؟
شورایاری‌ها و شوراهای حل اختلاف، همان معتمدان محلی‌اند که می‌توانند در تعاملی سازنده از تعداد پرونده‌ها در دستگاه قضایی بکاهند. کاری که تاکنون در سایه بی‌توجهی هر دو نهاد در محله‌های شهر ابتر مانده و باید به آن توجه شود. این ۲ نهاد مردمی باید در تعاملی سازنده هنگام بروز اختلاف‌ها در میان شهروندان با ریش‌سفیدی به قضایا فیصله دهند. هرچند نباید ذکر این نکته فراموش شود که برقراری تعامل و ارتباط شورایاران و اعضای شورای حل اختلاف بی تردید نیازمند وجود زمینه‌ها و قوانینی است که باید مردان قانون به تصویب آنها همت کنند.
در بخش آموزش قوانین به مردم هم می‌شود از ظرفیت‌های محلی استفاده کرد؟
بله قطعاً. ما امروز در محله‌های پایتخت، شاهد فعالیت سراهای محله هستیم؛ یعنی مجموعه‌های فرهنگی، آموزشی و تفریحی که خوشبختانه با استقبال خوب اهالی هر محله در مناطق ۲۲گانه شهر تهران، روبه‌رو شده است. سراهای محله فرصت خوبی برای آگاه‌سازی شهروندان با قوانین فراهم می‌کند که باید جدی گرفته شود، زیرا خیلی از پرونده‌های ورودی به دستگاه‌های قضایی ریشه در ناآگاهی مردم از قوانین دارد.
نقش ائمه جماعت و روحانیت در ترویج فرهنگ صلح و سازش در جامعه چیست؟
در گذشته مساجد حکم محاکم قضایی هر محله را داشتند، نقش و کارکردی که شاید امروز در شلوغی زندگی شهری گم شده است. ما باید با بهره‌گیری از این ظرفیت اجتماعی محلی در راستای حل مشکلات بزرگ بهره‌مند شویم و با بهره‌گیری از حضور ریش‌سفیدان و معتمدان محله در کنار ائمه جماعات در راستای ارتقای فرهنگ صلح و سازش استفاده کنیم.
قبول دارید که برقراری صلح و سازش یک هنر است و شاید در وجود همه افراد نباشد؟
حتماً همین‌گونه است. صلح و سازش یک هنر ظریف است که برای اجرای آن در جامعه باید افراد واجد شرایط را آموزش داد و اجازه نداد فعالیت برخی افراد ناآگاه، خدشه‌ای به این فرهنگ اصیل ایرانی اسلامی بزند.
- شورایاری‌ها و شوراهای حل اختلاف، همان معتمدان محلی‌اند که می‌توانند در تعاملی سازنده از تعداد پرونده‌های قضایی در دستگاه قضایی بکاهند
- سراهای محله فرصت خوبی برای آگاه‌سازی شهروندان با قوانین فراهم می‌کند که باید جدی گرفته شود، زیرا خیلی از پرونده‌های ورودی به دستگاه‌های قضایی ریشه در ناآگاهی مردم از قوانین دارد.
- شناسنامه و کارنامه:
قاضی محسن مقدس
متولد ۱۳۵۵
متولد: بوشهر
تحصیلات: کارشناسی ارشد رشته جزا و جرم‌شناسی
رتبه اول استان تهران در حوزه صلح و سازش
رتبه برتر کشور در حوزه صلح و سازش
صدور ۱۰۹۵ صفحه رأی در پرونده معروف اخلال نظام اقتصادی بوشهر
رتبه سوم کارآموز قضایی
دارنده ۳ لوح کشوری از ۲ رئیس قوه قضاییه
کسب بیش از ۳۰ لوح تقدیر کشوری و استانی