«فائزه دولتی» مدعی است که شهروندان در این دوره رضایت نسبی از برنامه‌های مدیریت شهری در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی دارند و به زودی برنامه‌های کم‌مخاطب و تکراری از سراهای محله حذف خواهد شد.
خانم دولتی، یکی از اولویت‌های شهرداری افزایش مشارکت مردم در اداره امور شهر است. چه اقدام متمایزی برای جلب مشارکت اهالی در این دوره داشته‌اید؟
رویکردی که شهرداری منطقه آن را دنبال می‌کند براساس طرح‌های توسعه محلی، افزایش مشارکت و در نهایت ایجاد احساس تعلق محلی میان ساکنان استوار است. براین اساس تلاش کرده‌ایم همه برنامه‌ریزی‌ها در امور محله و ناحیه مبتنی بر ویژگی‌های هر محله باشد. در یک سال گذشته، همه برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی در محله‌ها بر اساس نظرسنجی بوده است. هیچ برنامه‌ای در منطقه ۷ بدون پیوست نظرسنجی اجرا نمی‌شود؛ نظرها جمع‌بندی شده و اگر برنامه‌ای موفق باشد، نقاط قوت آن تقویت و اگر ضعیف باشد و با اقبال مردم روبه‌رو نشود، دستور لغو اجرای آن صادر می‌شود.
آیا نظرسنجی‌ها نقشی در افزایش حضور و مشارکت مردم در برنامه‌های منطقه داشته است؟
باورم این است نیازها و خواسته‌های مردم هرکوچه، محله و ناحیه با محله، کوچه و ناحیه دیگر متفاوت است. چنین رویکردی سبب شده است با تدوین برنامه‌های ویژه برای هرکوچه، مشارکت مردم را در اجرای برنامه‌های شهری افزایش دهیم. به‌عنوان نمونه در محله نظام‌آباد در ناحیه یک، کلاس‌هایی با موضوع «تحکم بنیان خانواده» داشتیم که با وجود محتوای خوب، اثرگذاری لازم را نداشت. در نظرسنجی‌ها به این نتیجه رسیدیم که با تغییر ساعت کاری، زمینه را برای حضور آقایان در کلاس‌های این محله فراهم کنیم. با تغییر ساعت کار سرای محله تا ساعت ۱۹ در یک روز از هفته، آقایانی که از برنامه‌های سرای محله استفاده کرده‌اند، از ۳ نفر به ۳۰ نفر افزایش یافته است.
به شکل ویژه، با نظرسنجی‌ای که از سوی مردم انجام دادید چه برنامه‌ای تغییر کرده است؟
می‌دانید که برنامه‌هایی به نام «شادستان» در همه مناطق اجرا شد. در برنامه‌های شادستان، مردم به برخی برنامه‌های اجرا شده درگذرها انتقاد داشتند و براین‌باور بودند باید برنامه‌های مهارتی تقویت شود. به خواست مردم در «گذر مهارت» خیابان شهید مدنی و بوستان «اندیشه» با سازمان فنی و حرفه‌ای همکاری کرده و با استقرار نیروهای این مجموعه، هم کیفیت برنامه‌های مهارتی افزایش یافت و هم برای بچه‌ها برنامه‌های مهارتی اجرا کردیم. با چنین رویکردی گذر مهارت در منطقه اثرگذاری بیشتری بر مخاطبان خود داشت و ضعف‌های برنامه از بین رفت.
آیا چنین رویکردی را در برنامه‌های سرای محله‌ها هم پیگیری می‌کنید؟
بی‌شک چنین رویکردی وجود دارد. اکنون کلاس‌های زیادی در سرای محله‌ها در حال برگزاری است. برای مثال کلاس خیاطی در محله نظام‌آباد با استقبال روبه‌رو است و اهالی در آن شرکت می‌کنند. همین کلاس در محله عباس‌آباد یا در دیگر محله‌ها هم برگزار می‌شود که شاید برگزار شدن آنها به دلیل تنوع بافت جمعیتی یا نوع نگاه ساکنان، جوابگوی نیازها نباشد و نتواند سبب جلب افراد به سرای محله شود. برخی از کلاس‌ها باید جای خود را به موضوع‌های دیگری که متناسب با نیازهای مردم محله است، بدهند تا بتوان از ظرفیت سرای محله به درستی استفاده کرد.
آیا این تحول صورت گرفته است؟
اینکه چرا سرای محله‌ها کلاس‌هایی دارند که نیاز محله را تأمین نمی‌کند، چند دلیل دارد. نخست اینکه سرای محله‌ها از بدو تأسیس تاکنون به برگزاری برخی کلاس‌ها اکتفا کرده‌اند و علاقه‌ای به تغییر در برنامه‌های خود نداشتند. از سوی دیگر، با پیش آمدن موضوع تأمین هزینه‌ها از سوی سرای محله‌ها یا به عبارت دیگر خودگردانی، متولیان به سراغ کلاس‌هایی رفتند که درآمدزا بوده و نیاز محله در آن دیده نشده بود. علاوه بر این، نگاه سلیقه‌ای به برگزاری کلاس‌ها هم مزید بر علت شد که سرای محله‌ها نتوانند آن‌گونه که باید و شاید در مسیری که برای آنها طراحی شده بود، حرکت کنند.
آیا قرار است این رویکرد در منطقه همچنان به همین منوال پایدار باشد؟
بنای شهرداری بر تغییر وضعیت سوق دادن سرای محله‌ها به سمت اجرای برنامه‌هایی مبتنی بر نیازسنجی از محله و تأمین این نیازها با اجرای برنامه‌های آموزشی است. همان‌گونه که می‌دانید سرای محله‌ها در گذشته به وسیله هیئت امنا و شورایاری‌ها اداره می‌شد. اکنون ۲ ماه است که اداره امور سرای محله‌ها به شهرداری واگذار شده و در حال عبور از دوره گذار انتقال مدیریت از شورایاری به شهرداری هستیم. به‌زودی با تکمیل مطالعات و نیازسنجی از محله‌های منطقه، برنامه‌های جدیدی در سرای محله‌های منطقه اجرا می‌شود تا شاهد تحول در سراها باشیم.
- با نیازسنجی از محله‌های منطقه، برنامه‌های جدیدی در سرای محله‌های منطقه اجرا می‌شود تا شاهد تحول در سراها باشیم
- شهرداری در فعال کردن انجمن‌های محلی تنها نقش تسهیلگر را داشته و کمک‌های اولیه به ایجاد چنین جوامعی را انجام داده و اکنون اداره برنامه‌های این انجمن‌ها در منطقه به دست خود مردم است
آیا رویکرد مردم‌محوری به افزایش مشارکت‌ها و ایجاد انجمن‌های محلی خرد در محله کمک کرده است؟
بله فکر می‌کنم گام‌های اولیه اما محکمی برای این کار برداشته شده است. هرچند راه‌اندازی انجمن‌های محلی در منطقه کار سختی است و تا پیش از این تجربه قبلی‌ای در شکل دادن به آن جوامع نداشتیم اما امروز می‌توانم بگویم از ۱۴ محله منطقه در ۵ محله، جوامع محلی راه‌اندازی شده است. شهرداری در فعال کردن انجمن‌های محلی تنها نقش تسهیلگر را داشته و کمک‌های اولیه به ایجاد چنین جوامعی را انجام داده و اکنون اداره برنامه‌های این انجمن‌ها در منطقه به دست خود مردم است.
انجمن‌های محلی جدید درباره چه موضوع‌هایی فعالیت دارند و چه کارکردهایی داشته‌اند؟
در محله نظام‌آباد به دلیل شرایط خاص، آسیب‌های بیشتری را شاهد هستیم. از این رو، برخی ساکنان با ایجاد انجمن «NA» یا فعال کردن کنگره«۶۰» خود گام‌هایی را برای پاکسازی محله‌شان از وجود معتادان و کمک به درمان افراد آغاز کرده‌اند. در محله بهار هم جامعه محلی این محله که به مسائل محیط‌زیستی ورود کرده است، طرح «جمع‌آوری آب‌های سطحی» و استفاده از آن برای آبیاری فضای سبز را در دستور کار خود قرار داده است که با تسهیلگری انجام شده از سوی شهرداری این هدف محقق شده است.
چند محله دارای انجمن محلی هستند؟
انجمن‌های محلی ما بر اساس نیازهای محلی فعالیت می‌کنند و از ۱۴ محله، ۵ محله انجمن محلی دارند. ایجاد چنین تشکل‌هایی بسیار سخت است چراکه علاقه‌مندی به انجام فعالیت‌های داوطلبانه در شرایط کنونی سخت شده است. به جرئت می‌توانم بگویم شکل دادن به جوامع محلی ابتکاری بوده است که در منطقه ۷ انجام شده و اثرات مثبت آن را نمی‌توان نادیده گرفت. متأسفانه باید گفت ضعف انجمن‌های محلی در کمبود عضو داوطلب است. دغدغه ما این است که اعضای داوطلب این جوامع را افزایش دهیم تا سطح مشارکت مردم در اداره امور شهر و محله افزایش یابد. تحقق چنین هدفی نیازمند همکاری بیشتری بین اهالی و ایجاد دغدغه‌مندی بین آنها برای توسعه فعالیت‌هایی است که می‌تواند به زیست بهتر افراد در محله کمک کند.