جاذبه‌های تهران، پایتخت پرهیاهو و شلوغ ایران که در تعطیلات نوروز خلوت و آرامتر و تمیز‌تر از هر زمان دیگری است بهانه گفت‌وگو با هوشنگ غفارپور، مرد 43 ساله‌ای است که مدت‌هاست در عرصه توریسم فعالیت می‌کند و ضمن طراحی تورهای مختلف و ارائه خدمات به مسافرین در قالب یک شرکت مطالعاتی به تحقیق و مطالعه در این باره نیز مشغول است.
او برخلاف بسیاری افراد که به جان مدیران دولتی نق می‌زنند، معتقد است که در این حوزه با وجود مدیریت‌های مختلف، فعالیت‌های خوبی صورت گرفته، اما مشکل توریسم و بی‌رونقی بازار توریسم ایران متوجه مسائل کلان دیگری است که از عهده مدیران این عرصه خارج است.
غفارپور معتقد است: اگر بتوانیم از امسال تا 3سال دیگر بر این حوزه متمرکز شویم و بازار هدف را جمعیت 300 میلیون نفری شیعیان و علاقه‌مندان به بافت مذهبی ایران قرار دهیم، شاید بتوانیم یک درصد آن یعنی 3 میلیون نفر و عواید اقتصادی حاصل از حضور آنان را پس از این مدت از آن خود کنیم و با همین تئوری درباره گردشگری مذهبی در تهران هم با او به گفت‌وگو پرداختیم.جناب غفارپور! خیلی‌ها معتقدند تهران در تعطیلات نوروز دیدنی است. در درجه نخست که بهار آمده و در نگاه بعدی به‌دلیل تعطیلی، خلوت‌تر و آرامتر و از نظر آلودگی هم کمتر آلوده است.
- برای چنین موقعیتی شما چه پیشنهادی برای آنها که در تهران می‌مانند یا مهمان تهران می‌شوند، دارید؟
البته قبل از اینکه وارد بحث شویم بهتر است یادآوری کنم در 2 سال اخیر نوروز هم در تهران شلوغ بوده ولی با این حال در تعطیلات اول فروردین خلوت‌تر است. تهران به واسطه موقعیت جغرافیایی‌اش شرایطی ممتاز دارد اما به‌دلیل ذات پایتخت‌بودن در تعطیلات میزبان خوبی نیست، چون اکثر ادارات و مؤسسات دولتی و غیر دولتی تعطیل هستند.
اما اگر به همان موقعیت جغرافیایی توجه کنیم به زودی درمی‌یابیم که شما می‌توانید در کمتر از دو ساعت از اسکی در پیست توچال در شمالی‌ترین نقطه تهران، به کویر در جنوبی‌ترین نقطه تهران در جاده گرمسار برسید.
چنین موقعیت ممتازی در گردشگری اهمیت فوق‌العاده دارد زیرا کمتر نقاطی را سراغ دارید که بتواند در چنین فاصله اندکی دو جذابیت آب و هوایی را به توریست عرضه کند. این موضوع در تهران از آغاز فصل بارش تا بعد از نوروز ادامه دارد و در دیگر فصول سال چنین امتیازی نداریم.
- جز این بحث، تهران چه جذابیتی دارد که در نوروز می‌توان به آن پرداخت؟
محله‌های قدیم تهران که در روزهای عادی به‌دلیل حجم وسیع ترافیک قابل دسترس نیستند در این روزها بهتر قابل بازدید است. به ویژه در زمانه‌ای که دیگر هویت محله‌ای کم‌رنگ شده شاید این، بازدیدها بتواند جرقه‌ای در ذهن بازدیدکننده ایجاد کند تا دوباره به هویت محله‌ای بیندیشد.
در کنار این، بازار تهران پتانسیل عظیمی است که یک بازدیدکننده به ویژه کسی که در تهران زندگی نکرده می‌تواند با قلب تپنده اقتصاد سنتی ما آشنا شود.شما قبلا بر توریست مذهبی به‌عنوان محور اصلی گردشگری در کشور ما اصرار داشتید.
- تهران در این حوزه نمی‌تواند نقشی بازی کند؟ چون ما هم ری را داریم و هم آرامگاه امامزادگان منتسب به معصومین(ع) را؟
تهران می‌تواند تورهای مذهبی را پذیرا باشد. اما این موضوع نیازمند تعریف تورهایی است که باید یک متولی قدرتمند آن را طراحی و اداره کند تا مسافر یا علاقه‌مندی که به تهران می‌آید بتواند به سهولت آنچه را در تهران وجود دارد و دوست دارد ببیند.
- چه کسی باید متولی این گونه تورهای شهری باشد، سازمان میراث‌فرهنگی یا شهرداری؟
البته هر دو متولی این بحث هستند، اما بدون تعارف باید بگویم که شهرداری در این زمینه با وجود داشتن امکانات مناسب و بودجه خوب هیچ فعالیت در خور شهر تهران نکرده است.
جای خالی لوکال‌گایدها به شدت در این حوزه خالی است. در شهر باید یک مجموعه‌ای بتواند ضمن اطلاع‌رسانی در مورد جاذبه‌ها از اکوتوریسم منطقه با خبر باشد و آن را معرفی کند. ضمن آنکه چندین تور تعریف شده باشد که الان برای تعطیلات نوروزی دیر شده است. اما باید از شهرداری و شورای شهر تهران توضیح خواست که چرا تا به حال چنین حوزه‌ای را فعال نکرده‌اند.
- حال در این شرایط نمی‌توان به دوستداران گردشگری در تهران یا مهمانان پایتخت در نوروز توصیه کرد که به موزه‌ها بروند.
بله، موزه‌ها مقصد مناسبی برای بازدید در تهران هستند. کاخ‌موزه سعدآباد، موزه فرش، موزه پول، موزه رضاعباسی اما همین‌طور که اسم می‌بریم می‌بینیم جای تور خالی است زیرا یک بازدیدکننده خودش باید شروع کند خیابان‌های تهران را از سعدآباد و نیاوران تا میدان توپخانه و ارگ بگردد و موزه‌ها را پیدا کند.
البته به کسانی که می‌خواهند به سراغ موزه‌ها بروند این نکته را یادآور می‌شوم که موزه‌داری ما در ایران خیلی جذاب نیست و با استانداردهای جهانی موزه‌داری فاصله بسیار دارد.
امسال که می‌گذرد، ولی دستکم باید تلاش کنیم نظیر موزه لوور در فرانسه همه موزه‌های ما یکجا متمرکز شود تااینگونه بازدیدکننده، در سطح شهر سرگردان نشود.
- در اطراف تهران چطور؟ مثلا آنها که دوست دارند کمپ بزنند ولی نتوانسته‌اند از تهران خارج شوند. چادری برپا کنند و... ؟
اول به این نکته توجه داشته باشید که عید یک سفر لوکس است. یعنی مردم در نوروز بیشتر دوست دارند با ظاهری نو و نوا شده به دید و بازدید و سفرهای لوکس بروند. اما اگر کسی هم بخواهد از این دست سفرها را تجربه کند فرصت مهیاست. در تهران و حاشیه تهران می‌توانیم به فرصت‌های طبیعت‌گردی اشاره کنیم نظیر پارک ملی سرخه‌حصار، پارک ملی خجیر، جنگل لویزان و جنگل چیتگر.
باز هم تاکید می‌کنم نمی‌خواهم طبیعت‌گردی نوروزی را نفی کنم ولی طبیعت‌گردی اصل نیست. بازدید اقوام، تفریح و زیارت محور است که ما باید با برنامه‌ریزی و مدیریت بتوانیم تورهای شهری تعریف کرده و به مسافران معرفی کنیم.
- شاید همه بپرسند در نوروز کجا برویم. می‌خواهم از شما به‌عنوان کسی که تورهای بسیاری را طراحی ومدیریت می‌کنید بپرسم کجاها نرویم؟
واقعیت این است که سفرهای ما سفرهایی است که عمده آنها به وسیله خود مردم طراحی و ساماندهی می‌شود. به عبارت دیگر باید بگویم هیچ کدام از متولیان مستقیم گردشگری و متولیان غیر مستقیم نتوانسته‌اند سفرهای مردم را مدیریت و جاذبه‌های جدید را به‌عنوان مقصد سفر به آنها معرفی کنند.
اگر در نوروز شمال و نوار ساحلی آن شلوغ می‌شود این به‌دلیل معرفی جاذبه‌های شمال به مردم نبوده بلکه مردم خود راه آنجا را یاد گرفته‌اند و حضورشان سبب رونق گردشگری و سهولت دسترسی به نیازهای سفر درآن منطقه شده است.
مشکل اساسی ما این است که اساسا ما اگر فرض کنیم 30 میلیون مسافر در نوروز داریم و این را به همه جا هم توزیع کنیم باز هم امکانات کافی نداریم. توصیه می‌کنم اگر قصد مسافرت دارید دستکم تکراری مسافرت نکنید.