ماهی‌هایی که از حدود ۲۰ روز مانده به نوروز در نقاط مختلف شهر درون آکواریوم‌های شیشه‌ای، جام‌های بلورین یا ظروف و تشت‌های پلاستیکی و یا وان‌های کوچک و بزرگ به خریداران عرضه می‌شوند.
سالانه حدود ۱۰۰ تا 150 میلیون قطعه‌ماهی قرمز در ایران تکثیر و پرورش داده می‌شود. اصفهان، تهران، قزوین، گیلان، خوزستان، مازندران و مرکزی استان‌های عمده تکثیر و پرورش ماهی قرمز هستند.
مراقبت از ماهی‌های قرمز
ماهی‌های قرمز معمولاً در سر سفره هفت‌سین و در ایام عید مورد توجه هستند، اما پس از جمع شدن سفره هفت‌سین از یاد می‌روند و بسیاری از خانواده‌ها فراموش می‌کنند که ماهی قرمز یک موجود زنده است و احتیاج به مراقبت دارند.
همین مسئله باعث شده تا انجمن حمایت از حیوانات در شهرهای مختلف اقدام به جمع‌آوری ماهی‌های قرمز پس از عید کند. شهرداری تهران نیز هرساله از مردم می‌خواهد تا ماهی‌های خود در استخرها و حوضچه‌های پارک‌ها را رها کنند.
این در حالی است که به گفته کارشناسان با توجه به گونه این ماهی و طول عمر متوسط ۱۰ ساله آن و همچنین مقاومت نسبی آن، می‌توان حتی در یک شرایط تقریبا مناسب از مرگ آنها جلوگیری کرد و امکان ادامه حیاتشان را فراهم آورد.
یک کارشناس تکثیر و پرورش ماهی در این رابطه می‌گوید:« ماهی قرمز بومی ایران و از خانواده کپور ماهیان است و متوسط عمر آنها تا ۱۰ سال است. این ماهی در سنین لاروی رنگ ندارد و به مرور با رشدشان رنگ می‌گیرند. همچنین با اصلاح نژاد ماهی قرمز، گونه‌هایی مانند کله‌شیری و چشم تلسکوپی به وجود آمده‌اند.»
محمود کشاوزر در مورد شیوه درست نگهداری از این ماهی می‌گوید:«با توجه به محیط کوچک و نبود فیلتر و دستگاه اکسیژن در تنگ‌های بلور، ریختن غذای مخصوص نیز می‌تواند موجب آلودگی محیط و در نتیجه مرگ ماهی شود.وی می‌افزاید:«این ماهی هوای گرم و سرد را تحمل می‌کند ولی هرچه درجه حرارت بالاتر باشد، تاثیرپذیری‌اش از عوامل محیطی و امکان بیمار و تلف شدن آن افزایش می‌یابد.
درصورتی که آب درون تنگ به سبزی بزند ماهی به‌دلیل فعالیت فیتوپلانگتونها در روز آرامش بیشتری دارد ولی شبها با کمبود اکسیژن روبه‌رو شده و حیاتش به خطر می‌افتد.»
به گفته وی، ماهی‌های قرمز می‌توانند درون اکواریوم، حوضچه، استخر و منابع طبیعی آب شیرین به خوبی ادامه حیات دهند و حتی رشد کرده و در سالهای آتی به مولد تبدیل شوند.
ضرورت رعایت بهداشت
براساس اعلام دفتر بهداشت بیماری‌های سازمان دامپزشکی تاکنون موردی مبنی بر شیوع بیماری‌های ویروسی و بیماری‌های مشترک با منشأ ویروسی یا باکتریایی از مراجع رسمی گزارش نشده است، اما احتمال بروز برخی از بیماری‌های باکتریایی و حساسیتی درصورت تماس ماهی با پوست وجود دارد.
به گزارش ایرنا، اداره کل سازمان دامپزشکی به شهروندان توصیه کرد که ماهی قرمز را از مراکز معتبر زیر نظارت شبکه‌های دامپزشکی تهیه کنند.
استفاده از دستکش به‌ویژه برای افراد حساس و دارای سوابق آلرژی ضروری است و درصورت دست زدن به آب ماهیان زینتی، باید دست‌ها را کاملا با آب شست.
محمود کشاورز، کارشناس پرورش ماهی در مورد سلامت ماهی‌های قرمز می‌گوید: «ماهی قرمز، در شرایط مشابه ماهی گوشتی پرورش می‌یابد و تمام دست‌اندرکاران صید، حمل‌ونقل و فروش به‌طور روزمره با این ماهی‌ها در ارتباطند و اگر آلودگی وجود داشت در سطح وسیعی خود را نشان می‌داد.»
در همین حال مدیرکل دامپزشکی استان تهران اعلام کرد:«ماهی‌های قرمز عرضه شده در سطح شهر از مراکز مورد تایید سازمان دامپزشکی تهیه می‌شود که با مجوز دامپزشکان وارد استان تهران خواهد شد.»
سیداصغر برائی‌نژاد گفت:« مراکز تولید و تکثیر ماهیان زینتی تحت پوشش ادارات دامپزشکی استان‌ها قرار دارند و با توجه به بالا بودن میزان مصرف این ماهیان به‌ویژه در ایام نوروز، پس از نظارت بر شرایط بهداشتی، حمل‌ونقل و تولید و کیفیت ماهی در مراکز اعلام شده وارد استان تهران شده و توسط بخش خصوصی در سطح شهر عرضه می‌شود.»
وی افزود:«بهتر است ماهی قرمز در شرایط آکواریومی نگهداری و توزیع شود، اما به دلیل بالا بودن میزان تقاضا، برای سهل‌الوصول بودن در مراکز مختلف عرضه می‌شود که دارای شرایط بهداشتی و مورد تایید سازمان دامپزشکی است، چراکه ماهیان عرضه شده در این مراکز از مکان‌های تحت کنترل دامپزشکی تامین می‌شود.»
این در حالی است که مدیرکل دفتر نظارت بر بهداشت عمومی سازمان دامپزشکی به ایسنا گفته است:« به دلیل عدم‌رعایت شرایط بهداشتی در زمان عرضه (از نظر فیزیکی و شیمیایی آب، تحمیل استرس به ماهی، عدم‌تعویض مناسب آب، عدم‌دفن بهداشتی پساب خروجی و ماهیان مرده و...) باعث گسترش مخاطرات بهداشت انسانی، زیست‌محیطی، افزایش تلفات ماهی و امکان بروز بیماری مشترک بین ماهیان زینتی و انسان می‌شود.
به همین دلیل امکان کنترل این ماهیان درصورت بروز بیماری به دلیل نبود هرگونه سابقه و امکان ردیابی محصول، نبود گواهی بهداشتی این ماهیان و عدم‌حمل‌ونقل بهداشتی آنها وجود ندارد.»
خانواده‌ها بهتر است از دست زدن اطفال به ماهی قرمز جلوگیری کنند و برای حفظ جان این موجود زنده پس از تعطیلات آنها را در رودخانه‌ها، دریا و یا استخرها و حوضچه های شهر رها کنند.