همشهری آنلاین: فاطمه عسگری نیا: روزی که محدوده بازار قدیمی تهران حد فاصل میدان ۱۵ خرداد تا ناصر خسرو سنگ فرش شد و از تردد وسایل نقلیه عمومی و خصوصی، به بهانه پیاده راه سازی جلوگیری شد، تهرانی ها نفسی آسوده کشیدند، از این که می توانند در محدوده تاریخی بازار با خیالی آسوده و فارغ از هر خطری، روی سنگ فرش های چیده شده قدم بزنند و از زیبایی طبیعی و معماری این محدوده لذت ببرند.با اجرای طرح سنگ فرش خیابان ۱۵ خرداد، تردد خودروهای شخصی در این محدوده ممنوع شد، اما شهرداری منطقه ۱۲ قول داد با استقرار لوکوموتیوی، که هم جنبه گردشگری داشت هم امکان جابه جایی مردم را در محدوده بازار فراهم می کرد، نسبت به جابه جایی رایگان شهروندان اقدام کند. لوکوموتیو قدیمی چند صباحی در محدوده بازار فعال بود اما خیلی زود بازنشسته شد و در گوشه ای از خیابان ۱۵ خرداد رها شد. «اسماعیل معصومی»، یکی از کسبه این محدوده می گوید: «در روزهایی که لوکوموتیو فعال بود، مردم به ویژه گردشگران، استقبال خوبی از آن داشتند. این که چه شد این وسیله نقلیه زیبا و جذاب از مدار فعالیت خارج شد و مدتهاست که در گوشه ای خاک می خورد، سوالی بی پاسخ برای تهرانی هاست. »
پس از این که لوکوموتیو قدیمی از فعالیت باز ایستاد، شهرداری از ورود ونهای برقی و ارائه خدمات به شهروندان و گردشگران خبر داد. استارت کار ون های برقی نزدیک به ۸ سال پیش در این محدوده زده و امکان جابه جایی مردم با قیمت ارزان فراهم شد. اما جابه جایی ارزان قیمت مردم در این محدوده، عمر طولانی نداشت چرا که پیمانکاران طرف قرارداد با شهرداری، دریافت کرایه مطابق نرخ اتوبوسرانی را حق قانونی خود دانسته و به قول خودشان، هر از گاهی به بهانه های مختلف کمی این کرایه را افزایش می دادند.
بنزین گران شد کرایه ونهای برقی هم افزایش یافت!
مردم می گویند: «افزایش خرامان خرامان کرایه ونهای برقی که قرار بود روزی روزگاری مردم را با قیمتی ارزان در محدوده بازار جابه جا کنند، با افزایش قیمت بنزین به ۱۵۰۰ تومان رسیده است! تایید این گلایه از سوی شورایاری محله بهارستان موجب شد تا در گزارشی میدانی به بررسی آنچه مردم می گویند، بپردازیم.»
با این که تعداد ون های مستقر در محدوده بازار کم نیست، اما گاه صف طولانی شهروندان برای جابه جایی از سوی آنها خیره کننده است. با تعدادی از مردم که صحبت می کنیم گاه از دریافت کرایه ون ها اظهار تعجب می کنند. آنها می گویند: «وقتی خیابان سنگفرش شد، شنیدیم قرار است این ونها، رایگان به مردم خدمات رسانی می کنند اما از روزی که آمدند به ازای جابه جایی مردم در این مسیرهای کوتاه، کرایه یک مسیر اتوبوس همگانی را دریافت می کردند.»
دریافت کرایه توسط ونها خودش یک قصه است و این که عده ای می گویند این کرایه پس از گران شدن بنزین به ۱۵۰۰ تومان رسیده است، قصه ای دیگر است. عضو شورایاری منطقه ۱۲ می گوید: «هر روز جمعیت زیادی توسط ون های برقی فعال در محدوده بازار جابه جا می شوند. بر اساس وعده مسئولان قرار بود وقتی محدوده بازار سنگ فرش می شود و مردم از آوردن وسایل نقلیه خودداری می کنند، شهرداری با ارائه خدمات رایگان در قالب جابه جایی توسط ونهای برقی، سر و سامانی به شرایط این محدوده بدهد، اما امروز شاهد دریافت کرایه از سوی رانندگان ونها هستیم و از همه بدتر، با افزایش قیمت کرایه ونها به بهانه افزایش قیمت بنزین نیز مواجه شدیم! موضوعی که هیچ توجیه عقلانی ندارد. »
«احمد شریفان» ادامه می دهد: «این که افزایش قیمت بنزین چه ربطی به افزایش ونهای برقی دارد؟ سوالی است که بد نیست مسئولان شهرداری خود را ملزم به پاسخگویی آن کنند. »
برای اینکه برای سوالات مردم جوابی از مسئولان شهرداری منطقه و فعالان حوزه شهری در تهران بگیریم با تعدادی از آنها تماس گرفتیم.
موفق ترین پروژه حمل و نقل پاک در کشور
«سعید ارونقی»، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری منطقه ۱۲ ضمن رد حرفهای شهروندان مبنی بر افزایش کرایه ونهای برقی بازار، پس از گران شدن بنزین می گوید: «مهرماه امسال، مزایده ای در روزنامه همشهری مبنی بر برون سپاری خدمات رسانی خودروهای ون برقی در باب همایون منتشر و شرکتهای فعال در حمل و نقل پاک، قیمتهای پیشنهادی خود را ارائه دادند و در پایان شرکت «آریا خودروی سیمای سبز» که تولید کننده خودروهای ون برقی است، در مزایده پذیرفته شد.»
او با بیان این که همه مراحل طی شده قانونی بوده، می افزاید:« همان گونه که نرخ کرایه تاکسیهای کلان شهر تهران از سوی شورای اسلامی شهر تهران مصوب و ابلاغ می شود، پس از بررسی مسیر و محدوده خدمات رسانی، مبلغ ۱۰۸۰ تومان به عنوان کرایه ورودی انتخاب شد که با مسیر پیمایشی حدود ۲ کیلومتری، کرایه نهایی با حضور کارشناس دادگستری، ۱۸۰۰ تومان تعیین شد. این در حالیست که با رایزینی شهرداری منطقه قرار شد با توجه به وضعیت و شرایط اجتماعی و اقتصادی کنونی این کرایه به ۱۵۰۰ تومان تقلیل یابد. »
معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری منطقه ۱۲، تعداد ونهای برقی فعال را از میدان امام خمینی(ره) تا چهارراه سیروس، حدود ۷۰ دستگاه برشمرده و اظهار می دارد: «بی شک در صورت درخواست مردم و افزایش تقاضای شهروندان، این تعداد را افزایش خواهیم داد. »
اورنقی با اشاره به کاهش تصادفات جرحی و فوتی و کمک به کاهش آلودگی هوا در این محدوده در مقایسه با شرایط پیش از فعالیت ونهای برقی می گوید: «در هر نقطه ای که در منطقه ۱۲ به پیاده راه تبدیل شود، بی تردید برای تردد و جابهجایی مردم از ونهای برقی که ۲۰ کیلومتر در ساعت سرعت دارند، استفاده خواهیم کرد. برای مثال در خیابانهای ۱۷ شهریور، کوشک محلی و باغ سپهسالار و خیابان شهرداری در محدوده ناحیه ۴ به زودی از ونهای برقی استفاده می شود. البته کرایه ها ثابت نیستند و براساس متراژ پیمایش، کرایه محاسبه می شود. »
او یادآور می شود: «تامین پارکنیگ، هزینه نگهداری از ونها، تهیه ون متناسب با تقاضا، جذب نیروهای جدید، پرداخت هزینه برق و ... همه جزء وظایف پیمانکار است. شهرداری تنها، کار نظارت بر این فعالیتها را دنبال می کند. »
معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری منطقه ۱۲، در بخش دیگر صحبت های خود از پروژه ونهای برقی در محدوده بازار به عنوان یکی از بزرگترین و موفق ترین پروژه های حمل و نقل پاک در سطح کشور یاد کرده و می گوید: «در این پروژه با پوشش دهی محدوده بازار بزرگ تهران، مسافران در محدوده خیابانهای باب همایون، ناصر خسرو، صوراسرافیل و پانزده خرداد، جابه جا می شوند. با راه اندازی این ناوگان حمل و نقل در بازار بزرگ تهران، روزانه بیش از ۲۵ هزار مسافر جابه جا می شوند که این امر، نقش عظیمی را در عبور و مرور مسافران، نظم بخشی در محدوده بازار و کاهش چشمگیر آلودگی های صوتی و هوا داشته است. »
به گفته اورنقی، با اجرایی شدن این پروژه که همگام با حمایت از تولید ایرانی و اقتصاد مقاومتی بوده است، گام موثری در صنعت حمل و نقل پاک و اشتغالزایی برای جوانان برداشته شده است، به گونه ای که در این طرح، تعداد ۹۰ نفر مستقیم و ۲۰۰ نفر غیر مستقیم مشغول به خدمت رسانی به شهروندان هستند.
شورای شهر نظارت می کند
«محمد علیخانی»، عضو شورای اسلامی شهر تهران با بیان این که شورای شهر به فعالیت ون ها نظارت می کند در این باره می گوید: «قیمت گذاری کرایه ون های برقی براساس دستورالعمل تاکسیرانی است و ورودی آنها، ۱۰۸۰ تومان تعیین شده است، هر چند مدیران شهری با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی شهروندان مانع از افزایش کرایه ها به ۱۸۰۰ تومان شده اند و در حال حاضر، مردم به ازای جابه جایی با ونها ۱۵۰۰ تومان کرایه پرداخت می کنند. »
اجرای طرح پیاده راه سازی در حوالی بازار مردم را از تردد در مسیرهای سنگ فرش شده با خودروی شخصی منع کرد . در شرایطی که پیش بینی می شد شهرداری امکانات جابجایی رایگان شهروندان را فراهم می کند مردم با طرح همراهی کردند. اما شهرداری با برون سپاری کار جابجایی مردم در این مسیر به پیمانکار باعث نارضایتی هایی برای شهروندان شده است چرا که طبعا پیمانکار منافع شخصی خود را در نظر می گیرد.
امروز شهروندان در حالی از اخذ کرایه نامعقول توسط ون های برقی گلایه مندند که معتقدند اولا این کرایه با کرایه جابجایی مسافر در مسیرهای درون شهری طولانی تر برابر می کند ثانیا شهرداری باید در راستای تشویق مردم به مشارکت در اجرای پروژه های شهری مشوق هایی را ارائه کند که در این بخش می تواند این مشوق در قالب جابجایی رایگان مردم در مسیر کوتاه محدوده بازار باشد.