به گزارش همشهری آنلاین به نقل از سایت پاپیولار مکانیکز گوگل و مرکز پژوهشی جانلیا وابسته به انستیتوی پزشکی هاوارد هیوز در ویرجینیای آمریکا نقشه‌ای سه‌بعدی را خلق کرده است که ادعا می‌شود بزرگترین و مشروح‌ترین نقشه مغز یک جانور (در این مورد مگس سرکه) است.
این نقشه که «دیاگرام سیم‌کشی» یا «کانکتوم» نامیده می‌شود، از رنگ‌های نئون برای نشان دادن بخش‌های گوناگون مغز که دانشمندان به بررسی آنها علاقه دارند، استفاده می‌کند.
مغز مگس سرکه (با نام علمی دروسوفیلا ملانوگاستر) حاوی بیش از ۱۰۰۰۰۰ نورون یا سلول عصبی است. در این نقشه می‌توان برای نخستین بار حدود ۲۵۰۰۰ تا از این نورون‌ها از ۴۰۰ نوع متفاوت را دید که میلیون‌ها و میلیون‌ها اتصال در مغز دارند.
پژوهشگران با استفاده از این نقشه سه‌بعدی می‌توانند بر بخشی از نقشه متمرکز شوند و مناطق مغزی مربوط به حس بویایی، بینایی یا توانایی راهیابی را جدا کنند و اتصالات مغزی را که می‌خواهند ببینند.
ویرون جین، دانشمند پژوهشگر در شرکت گوگل در بیانیه‌ای در این باره گفت: «خلق این نقشه قمار بزرگی بر روی کاری بود که همه فکر می‌کردند انجام دادنش ناممکن است. این برای نخستین بار است که ما می‌توانیم ریزه‌کاری‌های سازماندهی یک دستگاه عصبی با ۱۰۰۰۰۰ نورن در مقیاسی سیناپسی را ببینیم.»
گری روبین، معاون رئیس انستیتوی پزشکی هاوارد هیوز و مدیر اجرایی جانلیا می‌گوید بدون استفاده از میکروسکوپ‌ها یپرقدرت، آنالیز داده‌ها و پیشرفت‌ها در تکنیک‌های تصویربرداری و الگوریتم‌های یادگیری ژرف ماشینی تکمیل این طرح ممکن است دو دهه طول بکشد.
اکنون با استفاده از این نقشه با آنالیز کردن بخش‌های معینی مغز تحت شرایط معین می‌توان رفتار مگس سرکه را بررسی کرد.
- نقشه‌های قبلی مغز جانوران
در حال حاضر فقط یک جانور وجود دارد که همه «کانکتوم» (ارتباطات سلول‌های عصبی) ان منتشر شده است: کرم الگانس با نام علمی Caenorhabditis elegans ، یک کرم حلقوی شفاف که فقط حدود یک میلی‌متر درازا دارد.
زیست‌شناسی به نامم سیدنی برنر در دهه ۱۹۷۰ شرع به ثابت کردن بخش‌های از بدن کرم و برش دادن به صورت لایه‌ی نازک کرد و بعد از با میکروسکوپ الکترونی از آنها عکس گرفت. کانکتوم کرم الگانس تا سال ۱۹۸۶ تقریبا به طور کاملا منتشر شد. این کانکتوم تقریبا همه ۳۰۲ نورون یا سلول عصبی کرم و ۷۰۰۰ اتصال یا سیناپس‌های بین آنها را نشان می‌دهد. نکته مهم این بود که در آن دوران همه انی کارها به طور دستی انجام شد.
دیمیتری چکلوفسکی دو دهه بعد به عنوان رهبر گروهی در مرکز پژوهشی جانلیا گونه دقیق‌تری از کانکتوم این کرم را ارائه کرد. در آن زمان این نقشه بزرگترین نقشه مغز یک جانور شمرده می‌شد.
دانشمندان از آن هنگام به بعد بر روی نقشه مغز موش آزمایشگاهی و نیز مگس سرکه کار کرده‌اند.