به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایسنا، آسیه الفت‌بخش مدیر گروه پژوهشگاه بیماری‌های پستان جهاد دانشگاهی گفت: سرطان بیماری مولتی فاکتوریال است و عوامل متعددی در بروز آن نقش دارد. به عبارت دیگر استعداد ژنتیکی از یک سو و عوامل محیطی از سوی دیگر در ابتلای فرد به سرطان موثر است.
وی این موضوع را برای تمام سرطان‌ها صادق دانست و افزود: این روند برای سرطان پستان هم وجود دارد. عوامل ژنتیکی شناخته‌شده ۵ تا ۱۰ درصد علل بروز سرطان پستان را تشکیل می‌دهد. هنگامی که سخن از عوامل ژنتیکی به میان می‌آید معنایش این است که فرد ژن جهش یافته ابتلا به سرطان پستان را به ارث برده است. ۱ BRCA و ۲ BRCA شناخته‌شده‌ترین ژن‌های ابتلا به سرطان پستان هستند، البته ژن‌های کوچک‌تر دیگری هم وجود دارند اما این دو ژن شناخته‌شده‌تر هستند.
- نقش عوامل هورمونی در بروز سرطان پستان
مدیر گروه پژوهشگاه بیماری‌های پستان جهاد دانشگاهی در خصوص سایر عوامل زمینه‌ساز در بروز سرطان پستان گفت: گاهی ژن ابتلا به سرطان در بدن فرد وجود ندارد، اما زمینه فامیلی سرطان پستان در خانواده موجود است. مهم‌ترین نکته این‌که سرطان پستان با هورمون‌های زنانه در ارتباط است و هر عاملی که باعث تغییر سطح هورمون‌ها در بدن زنان شود ممکن است احتمال ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد.
وی درباره عواملی که می‌تواند سطح هورمون‌های زنانه خصوصا استروژن را در بدن تغییر دهد توضیح داد: قاعدگی زودرس (زیر ۱۱ سال) و یائسگی دیررس (بعد از ۵۳ سال) عواملی‌اند که مدت‌زمان تماس بافت پستان با هورمون‌های تخمدان را افزایش می‌دهند و شرایط را برای بروز سرطان پستان فراهم می‌کنند. کسانی که بارداری نداشته‌اند یا کسانی که اولین بارداری آنها در سن بیش از ۳۰ تا ۳۵ سال اتفاق افتاده باشد و کسانی که شیردهی نداشته باشند بیش از دیگران در معرض ابتلا به سرطان پستان قرار دارند.
الفت‌بخش در ادامه با اشاره به این‌که هر یک سال شیردهی به میزان مشخصی احتمال ابتلا به سرطان پستان را کاهش می‌دهد، بیان کرد: بافت سینه در دوران تکامل خود شرایط متفاوتی دارد مثلا بافت سینه در زمان بلوغ با زمان پس از بلوغ تفاوت‌هایی دارد، اما فقط با بارداری و شیردهی تکامل در غدد شیردهی اتفاق می‌افتد.
کسانی که بارداری و شیردهی نداشته‌اند، سلول‌های پوشاننده غدد شیردهی‌شان تکامل نیافته است. به همین دلیل بیشتر مستعد سرطانی شدن هستند. البته توجه به این مهم ضروری است که هر کسی که شیردهی داشته باشد الزاما از سرطان پستان مصون نیست؛ چراکه همان‌طور که گفتیم عوامل مختلفی در بروز سرطان نقش دارند.
وی درباره سایر عوامل هورمونی موثر در بروز سرطان پستان گفت: مصرف هورمون‌ها پس از یائسگی به دلیل کاهش عوارض ناشی از یائسگی یکی از عواملی است که در گذشته به سبب مصرف بیشتر آن احتمال بروز سرطان پستان را افزایش داد، اما امروزه با مشخص شدن عوارض مصرف، این هورمون‌ها کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. از طرفی در برخی مطالعات مصرف طولانی‌مدت قرص‌های ضد بارداری خصوصا در سنین کم و به مدت بیشتر از ۵ سال به عنوان عاملی موثر در بروز سرطان پستان شناسایی شده است. در این بین تماس با مواد شیمیایی مانند آزبست نیز در بروز سرطان بی‌تاثیر نیست. تاثیر سایر عوامل مانند استفاده از دئودورانت و لیزر زیر بغل و رنگ مو هنوز از نظر علمی به اثبات نرسیده است.
مدیر گروه پژوهشی بیماری‌های پستان پژوهشکده معتمد در خصوص تاثیر اعمال جراحی برای تغییر سایز پستان بر احتمال بروز سرطان پستان توضیح داد: اعمال جراحی کوچک کردن پستان به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند باعث بروز سرطان شود، بلکه حتی می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان پستان را در افراد با ریسک بالا نیز کاهش دهد. از طرفی پروتز پستان به عنوان عمل زیبایی نمی‌تواند احتمال ابتلا به نوع رایج سرطان پستان را افزایش دهد، اما نوع نادری از سرطان پستان وجود دارد که سرطان بافت لنفاوی (لنفوم) است و در سال‌های اخیر دیده شده به ازای هر یک نفر در هر ۱۰۰ هزارنفری که عمل پروتز زیبایی پستان انجام می‌دهند، امکان بروز این گونه نادر از سرطان پستان که معمولا کشنده نیست، وجود دارد. نکته قابل توجه آن است که این موضوع بسته به نوع پروتز استفاده شده در کشور متفاوت است که به نظر می‌رسد این تفاوت‌ها به قوام و سطح پوشاننده پروتز، میزان استرلیزه بودن اتاق عمل و... بستگی دارد.
- آمار ابتلای زنان ایرانی به سرطان پستان
الفت‌بخش در خصوص آمار و ارقام ابتلا به سرطان پستان در ایران و جهان اظهار کرد: کشورها در این زمینه به ۳ دسته با شیوع بالا، متوسط و پایین تقسیم می‌شوند. ایران در رده شیوع متوسط رو به پایین قرار گرفته است. برخی کشورهای اروپایی و آمریکا جزو کشورهای با شیوع بالا هستند و می‌توان گفت از هر ۱۰۰ هزار نفر ۱۸۰ نفر به سرطان پستان مبتلا می‌شوند. در ایران و سایر کشورهای خاورمیانه میزان موارد کشف‌شده جدید حدودا بین ۳۳ تا ۳۴ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر است. از نظر استانی نیز براساس آمار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که مبنی بر گزارش‌های پاتولوژی است، تفاوت چندانی وجود ندارد. در برخی از استان‌ها که وضعیت بهداشتی و درمانی مناسب‌تری داشتند و گزارش‌دهی سرطان بهتر بوده است، میزان بیشتری از مبتلایان گزارش شده‌اند که دلیل این موضوع می‌تواند روند تشخیصی بهتر بیماران یا مراجعه بیشتر مردم به مراکز تشخیصی و درمانی باشد.
وی میانگین سنی ابتلا به سرطان پستان را ۴۵.۵ سال دانست و افزود: بازه سنی بین ۴۰ تا ۵۰ سال بیشترین شیوع سرطان پستان را شاهد هستیم، اما این موضوع بیانگر آن نیست که در سنین پایین‌تر موردی از بیماری مشاهده نمی‌شود.
- تاثیر ژنتیک در ابتلای مردان به سرطان پستان
مدیر گروه پژوهشگاه بیماری‌های پستان جهاد دانشگاهی در مورد احتمال بروز سرطان پستان در آقایان گفت: نسبت ابتلای مردان به سرطان پستان در جهان در مقایسه با خانم‌ها یک صدم است یعنی از هر ۱۰۰ خانمی که به سرطان پستان مبتلا می‌شوند یک آقا نیز به این بیماری مبتلا می‌شود. این آمار در ایران با تفاوت‌هایی روبه‌رو است به طوری که از هر ۱۰۰ خانم ۳ آقا به سرطان پستان مبتلا می‌شود.
وی سرطان پستان را در آقایان دارای جنبه ژنتیکی دانست و تصریح کرد: به همین دلیل اگر در یک خانواده یک آقا به سرطان پستان مبتلا شود، خانم‌های خانواده نیز باید تست ژنتیکی دهند زیرا احتمال مثبت بودن تست ژنتیکی آنها بالاست.
- شناخت بافت پستان، مهم‌ترین گام درمان سرطان پستان
مدیر گروه پژوهشی بیماری‌های پستان پژوهشکده معتمد یکی از مهم‌ترین راه‌های شناخت سریع سرطان پستان را آشنایی خانم‌ها با علائم سرطان پستان معرفی کرد و گفت: شناخت بافت پستان برای زنان امری ضروری است. باید همان‌گونه که از جزئیات دقیق تغییرات پوست صورتشان مطلع می‌شوند از تغییرات بافت پستان نیز آگاه باشند تا بروز ضایعه جدید را با پزشک خود در میان بگذارند. لمس توده در پستان خصوصا توده بدون درد و با قوام سخت، وجود غیرقرینگی اخیر در پستان‌ها، تو کشیدگی قسمتی از پوست و نوک پستان، قرمزی غیرطبیعی پوست پستان، ترشح خود به خودی از پستان به ویژه ترشحات خونی یا زرد شفاف و... از تغییرات بسیار مهمی است که در صورت مشاهده هر یک باید بلافاصله پزشک معالج در جریان قرار گیرد.
الفت‌بخش معاینه بافت پستان در روزهای ششم تا هشتم پس از شروع قاعدگی توسط خود فرد را در شناسایی بیماری موثر دانست و ادامه داد: در این روزها پستان دارای بافت نرم‌تری است و بروز هر تغییری به سرعت قابل رویت خواهد بود.
وی در خصوص راه‌های درمانی سرطان پستان یادآور شد: تشخیص هرچه سریع‌تر سرطان پستان فرایند درمانی را تسهیل می‌کند. اگر کسی در مرحله صفر بیماری‌اش شناسایی شود یعنی مرحله‌ای که حتی توده‌ای در پستان لمس نمی‌شود، اما نتایج ماموگرافی ضایعه‌ای را نشان می‌دهد می‌توان گفت درمان به شکل صد درصد قطعی خواهد بود.
مهم‌ترین قسمت درمان سرطان پستان جراحی است تا توده و بافت سرطانی از پستان خارج شود، البته در شرایطی گام اول درمان جراحی است که بیمار به موقع به پزشک مراجعه کرده باشد. در صورتی که بیمار در مراحل پیشرفته‌تر بیماری مراجعه کند، ابتدا از درمان دارویی شامل شیمی‌درمانی و یا هورمون‌درمانی استفاده می‌شود و سپس بیمار شرایط جراحی را پیدا می‌کند. همچنین براساس نوع ویژگی‌های تومور بدن برای هر فرد درمان متفاوتی در نظر گرفته می‌شود.