در کتاب‌ها نوشته‌اند که جنگ سرد سال ۱۹۸۹ با فروپاشی دیوار برلین پایان یافت. حتی نوشته‌اند که فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در ۱۹۹۱ آخرین میخ بر تابوت این دوران پراهمیت تاریخ بود، ولی آیا این، همه واقعیت است؟ به نظر می‌آید واقعیت ابعاد دیگری هم دارد که شاید در کتاب‌های روابط بین‌الملل نیامده است.
جنگ سرد عبارت بود از دوره رقابت دو بلوک شرق و غرب برای بیشینه‌‌سازی حوزه نفوذ در نظام‌بین‌الملل.
در سال‌های ۸۹ تا ۹۱ میلادی بلوک شرق فرو پاشید و پیمان ورشو که اتحادیه دفاعی بلوک شرق بود از بین رفت، اما بلوک غرب باقی ماند و در پی آن پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) که پیمان دفاعی این بلوک بود باقی ماند؛ اما به نظر می‌آید بلوک غربی قصدی برای پایان جنگ سرد ندارد.
در تمام دوران جنگ سرد، آمریکا و اروپای غربی مدام شوروی و اروپای شرقی را متهم می‌کردند که با تلاش‌های تسلیحاتی خود باعث ایجاد رقابت شده است.
اما حالا که از دور به آن سال‌ها نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم که دقیقا این بلوک غرب بود که جنگ سرد را آغاز کرد و آن را حفظ کرد و حتی امروز هم به آن ادامه می‌دهد. پیمان ناتو در ۱۹۴۹ ایجاد شد و پیمان ورشو ۶ سال بعد در ۱۹۵۵.
برنامه تنش‌زدایی (détente) از سوی بلوک شرق به میدان آمد (نیمه اول دهه ۷۰) و با تلاش غرب از صحنه خارج شد. با فروپاشی شوروی پیمان ورشو تمام شده تلقی شد ولی ناتو به کار خود ادامه داد و حالا هم که ۱۷ سال از ویرانی بلوک شرق می‌گذرد، غرب حتی حاضر نیست از تله خاک‌های آن بگذرد.
ناتو دیگر فقط نمی‌خواهد محافظ غرب باشد بلکه می‌خواهد پلیس دنیا باشد. تعریف دفاع دسته‌جمعی نسبت به حمله به یکی از اعضا، به دفاع جمعی از منافع اعضا تبدیل شده و دیگر حد‌و‌مرز نمی‌شناسد.
ناتو که در تمام دوران جنگ سرد که دشمن واقعی‌اش حاضر بود هیچ کجای عالم متوسل به ماده ۵ خود (دفاع دسته‌جمعی) نشد، ۱۱ سال بعد از جنگ سرد برای دفاع از اعضایش به افغانستان نیرو فرستاد. یعنی جایی که هیچ ربطی به این سازمان ندارد و بیش از ۵ هزار کیلومتر با مرکز آن فاصله دارد.
غرب به همین حد اکتفا نکرده است. ناتو می‌خواهد بر سر ویرانه‌های شرق قصری با معماری غربی بسازد.
لیتوانی، استونی یا لهستان جای پاهای شرق هستند اما آمریکا فقط این را نمی‌خواهد، واشنگتن، اوکراین و گرجستان را می‌خواهد یعنی دقیقا گلوگاه شرق را.
شاید بد نباشد جمله پوتین در نشست سران ناتو و روسیه را مرور کنیم.
پوتین گفت: پس از فروپاشی شوروی، روسیه به گونه‌ای مسالمت‌آمیز از شرق اروپا خارج شد و اکنون انتظار دارد که این موضوع جبران شود.
آیا چنین شده است؟