همشهری آنلاین- رضا نیکنام: برخی از محله‌ها به دلیل موقعیت جغرافیایی و سایر ویژگی‌های شهری و اجتماعی از پتانسیل بالایی برای اجرای طرح‌ها برخوردارند و در نقطه مقابل با محله‌هایی مواجه هستیم که به دلایل مختلف از جمله بی‌توجهی مدیران شهری سابق و عدم وجود زیرساخت‌های لازم، شانس کمتری برای عمران و آبادانی داشته‌اند. در منطقه۱۶ هم چنین محله‌هایی وجود دارد. محله‌هایی که محرومیت و فقر امکانات و خدمات سال‌هاست که بر سر اهالی سایه انداخته است. این مطالب مقدمه‌ای بود تا از مهم‌ترین پروژه‌های سال۱۳۹۹ بیشتر بدانیم.
«پیمان پورنصر» شهردار منطقه۱۶ تأکید می‌کند که باتوجه به محرومیت‌ها و عدم برخورداری از امکانات مناسب در محله باغ آذری؛ در سال جدید برنامه‌های ویژه‌ای برای افزایش رفاه و آسایش اهالی این محله دنبال می‌کنیم. محله باغ آذری با وسعت نزدیک به ۲۵۰هکتار در شمال غرب منطقه۱۶ قرار دارد. این محله از شمال به خیابان شوش، از جنوب به بزرگراه بعثت، از شرق به خیابان فداییان اسلام و از غرب به خیابان شهید رجایی منتهی می‌شود و در تقسیمات شهری به تنهایی، ناحیه۶ این منطقه را شامل می‌شود.
- بازمانده از دوران حصار ناصری تهران
به گفته شهردار منطقه۱۶ پیشینه تاریخی محله باغ آذری به دوران فعالیت کوره‌های آجرپزی برمی‌گردد. براساس شواهد و مدارک تاریخی، شکل‌گیری محله باغ آذری مربوط به دوره ناصری و در زمان ایجاد «حصار ناصری» در دورتادور شهر تهران بوده است.
در اواخر دهه۴۰ و اوایل دهه۵۰ براساس برنامه مشترک بین شهرداری و دولت وقت، طرح جابه‌جایی زاغه‌نشینان و گودنشینان جنوب تهران در دستورکار قرار گرفت که در نتیجه اکثر گودها از سکونت خالی و طرح‌های بهسازی در آنها انجام گرفت که بوستان بعثت، مرکز تفریحی شهید مطهری و ترمینال جنوب از امکاناتی بود که در محل گودهای تخلیه شده تهران قدیم ایجاد شدند.
«پیمان پورنصر» در ادامه به وضعیت گودهایی اشاره می‌کند که به نوعی فقر و محرومیت کنونی‌شان ریشه در گذشته دارد. متأسفانه در گذشته برخی از گودها بدون تغییر باقی ماندند که گود سیدالشهدا(ع) معرف به گود «سید درویش» در محله باغ آذری از آن جمله است. این گود با مساحت تقریبی ۳هکتار در قلب محله باغ آذری قرار دارد و براساس آخرین بررسی‌ها، تقریباً ۲هزار نفر در قالب ۷۰۰خانوار در این محدوده ساکن هستند.
مهم‌ترین ویژگی این محدوده وضعیت خاص توپوگرافی و شکل زمین است که در بعضی نقاط تا ۸متر اختلاف ارتفاع با معبر مجاور دارد و در کنار این موضوع وضعیت خاک نامناسب این محدوده که به اصطلاح خاک دستی گفته می‌شود، ساخت بناهای نوساز را با محدودیت مواجه می‌کند.
البته مهاجرت و خروج ساکنان قدیمی از محدوده گود سیدالشهدا(ع) و نزدیکی محله به بازار بلورفروشان خیابان شهید صابونیان باعث شده تا برخی از املاک مسکونی تبدیل به انبار کالا شوند. همین‌ها نظارت اجتماعی و انتظامی را کاهش داده و باعث بروز برخی از آسیب‌های اجتماعی در این محدوده شده است.
- باید به دنبال راه‌حل اساسی باشیم
پورنصر عنوان می‌کند که کارشناسان دفتر توسعه محله باغ آذری از ابتدای فعالیت تاکنون همواره رفع مشکلات گود سیدالشهدا(ع) را در رأس برنامه‌های خود قرار داده و تلاش کرده‌اند برخی از برنامه‌ها را به‌صورت مشارکتی و توسط مردم و گروه‌های مردمی ساکن در گود برای ارتقای کیفیت زندگی گودنشینان اجرا کنند. به‌عنوان مثال برپایی کلاس‌های آموزشی برای ساکنان، شناسایی فعالان محلی و برقراری ارتباط مؤثر با آنها، تشکیل گروه محلی از بانوان فعال و داوطلب، اجرای برنامه استقبال از بهار به‌صورت مشارکتی با اهالی (رنگ‌آمیزی در منازل، زیباسازی کوچه‌ها، نصب گلدان‌های دیواری و...)، پیگیری انشعاب خانه‌ها به شبکه فاضلاب شهری و... اما به واقع این کارها و برنامه‌ها نتوانسته مشکل اصلی ساکنان گود یعنی املاک فرسوده و ناایمن را حل کند.
- اجرای طرح کلید به کلید در گود
پورنصر می‌گوید: «مجموعه عواملی باعث شده که امکان و توجیه اقتصادی برای نوسازی پلاک‌های فرسوده در این گود فراهم نباشد. به همین منظور بررسی‌های مختلفی صورت گرفته که در مجموع، اجرای طرح «کلید به کلید در گود باغ آذری» و ساخت مسکن معوض و جایگزین در محله براساس نظر گروه‌های مردمی و ظرفیت‌های موجود در محله (اعم از اراضی درشت دانه خصوصی، دولتی و بخش عمومی) مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت زمین متعلق به واحد نقلیه سنگین (خدمات موتوری) سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران برای اجرای این پروژه انتخاب شد. برای این امر معاونت‌های شهرسازی و معماری، عمران، خدمات شهری و اداره املاک شهرداری منطقه۱۶ بررسی‌های فنی و حقوقی لازم را انجام دادند و مشخص شد که این زمین دارای سند و بدون معارض است. در حال حاضر نیز ارزیابی شرکت‌های سرمایه‌گذاری در حال انجام و همزمان موضوع تغییر پهنه زمین مذکور در کمیسیون ماده۵ شهرداری درحال پیگیری است.»
- چاره‌ای برای فضاهای خالی شهر کنیم
برخی از فضاهای شهری بایر هستند و قابلیت ایجاد امکانات و خدمات شهری را دارند. شهردار منطقه۱۶ به استفاده مناسب از این فرصت‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: «فضای شهری به مفهوم صحنه‌ای است که فعالیت‌های عمومی زندگی شهری در آنها به وقوع می‌پیوندد. یا در تعریف دیگری آمده، فضایی که دارای تعاملات اجتماعی باشد، فضای شهری می‌نامند و ۳ویژگی باز فضای باز و عمومی و محل برقراری ارتباط و تعامل اجتماعی را توأمان دارند. فضای شهری رها شده در ضلع شمال شرقی گود سیدالشهدا(ع) در ناحیه۶ منطقه۱۶ از جمله این فضاهای عمومی قلمداد می‌شود. بنابراین کارشناسان باتجربه حوزه معماری و شهرسازی با انجام ساعت‌ها کار مطالعاتی و تحقیقاتی در محل موردنظر، ایده استفاده از طرح‌های مفید و تأثیرگذار برای بهبود وضعیت کنونی را پیشنهاد داده‌اند که اجرای آن می‌تواند این‌گونه فضاهای خالی شهری را به محلی برای ارتباط و تعامل بیشتر اهالی تبدیل و از سوی دیگر باعث زیبایی بصری و شادابی بیشتر محله شود. در این طرح از اصول معماری ایرانی و اسلامی بهره‌برداری شده و مطمئن هستیم اهالی پس از اجرای این پروژه رضایت بیشتری از اقدامات شهرداری در محله‌شان خواهند داشت.»
- ساخت آکادمی مجهز آموزش فوتبال در جنوب شهر
یکی از اهداف مسئولان شهرداری منطقه۱۶ توزیع عادلانه امکانات در محله‌هاست و این‌طور که شهردار منطقه عنوان می‌کند، یکی از برنامه‌های مهم در ناحیه۶ یعنی محله باغ آذری در سال۱۳۹۹ افزایش سرانه‌های ورزشی شهروندان است.
پورنصر به ساخت یکی از مجهزترین آکادمی‌های فوتبال در محله محروم باغ آذری اشاره و عنوان می‌کند: «این پروژه با مشارکت خیر و نیکوکاری که بزرگ شده محله باغ آذری است و اکنون در آلمان زندگی می‌کند به اجرا درمی‌آید. این فرد که خودش جزو پیشکسوتان فوتبال محله باغ آذری است، در نشستی که در شهرداری منطقه۱۶ برگزار شد، پیشنهاد ساخت این آکادمی فوتبال را مطرح کرد و مورد استقبال قرار گرفت. این فرد خیر و نیکوکار که نمی‌خواهد نامش عنوان شود، دغدغه محرومیت‌زدایی از محله باغ آذری دارد و با جدیت این پروژه را دنبال می‌کند. این نخستین آکادمی آموزش تخصصی فوتبال در شهر تهران است که در نیمه نخست سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد. این پروژه در زمینی به مساحت ۶۰۰مترمربع و زیربنای ۲۰۰متر مربع در کنار زمین چمن مصنوعی ۵هزار مترمربعی در حال اجراست که ۷۰درصد رشد و پیشرفت فیزیکی داشته است. این مجموعه دارای امکاناتی همچون محل استقرار تماشاچی، سالن رختکن بازیکنان، آمفی‌تئاتر، حمام و سرویس بهداشتی، همچنین اتاق داوران و مربیان است. نکته مهم اینکه قرار است این آکادمی فوتبال به‌طور رایگان دراختیار کودکان و نوجوان محله باغ آذری و سایر بچه‌های دارای استعداد ورزشی قرار گیرد.»