همشهری آنلاین/ فاطمه عسگری نیا: هر روز همین که خورشید از پشت کوه های سر به فلک کشیده شهر خودش را بالا می کشد، سر و کله بچه های کار هم از کوچه پسکوچه های پایین و حاشیه شهر پیدا می شود. با صورت های آفتاب سوخته و دست های ترک خورده و سیاه. از میدان انقلاب تا چهار راه ولیعصر(عج) و از خیابان مولوی و شوش تا میدان منیریه هر چند کودکان کار در خیابان ها جزء لاینفک زندگی شهرنشینی شده اند و حضورشان را با هر شکل و قیافه ای پذیرفته ایم. گاه در لباس کارگری در کارگاه های زیرزمینی و گاه در قامت فال فروشان و گل فروشان سر چهار راه ها. اما این حضور در روزهای خاکستری و وهم انگیز کرونایی تلخ تر از همیشه است. کودکانی که به گفته «حسین عباسپور»، از فعالان حوزه کودکان کار، جامعه ای بزرگ و در معرض تهدید ابتلا به ویروس کرونا هستند. او می گوید: «کودک کار از سر فقر مجبور است حتی این روزها هم سر کار حاضر باشد، فرقی نمی کند در کارگاه های تولیدی یا سر چهار راه ها، چون نان آور خانه است. »
عباسپور می افزاید: «متاسفانه نگاه جامعه به کودکان کار منصفانه نیست. همه، آنها را به چشم اعضای باندهایی نگاه می کنند که دنبال فریب مردم برای کسب درآمدهای میلیونی هستند در حالی که واقعیت زندگی کودکان کار این گونه نیست. شاید دو درصد کودکان کار درگیر این مسئله باشند اما حقیقت امر این است که بالغ بر ۹۸ درصد کودکان کار نان آوران خانواده هستند و باید برای سلامت جسم و روان آنها نگران بود. کودکانی که قرار است در آینده این کشور نقش داشته باشند و این نادیده انگاری ها از سوی جامعه عواقب خوبی نخواهد داشت. »او ادامه می دهد: «حتی اگر آن دو درصد را هم بگوییم درگیر باندهای کودکان کار هستند، آیا نباید کسی به فکر سلامتی شان باشد؟ مگر نه این که جزو جمعیت همین سرزمین محسوب می شوند؟ »
- باید نگران کودکان کار بود
حرف های عباسپور را دکتر «رامین قهرمانی»، متخصص کودکان، ادامه می دهد و می گوید: «در روزهایی که همه مسئولان کشوری مردم را به خانه نشینی و قرنطینه دعوت می کنند، تکلیف کودک کاری که باید نان شب را تامین کند چیست؟، یک کارمند یا یک کارگر یا حتی یک سرمایه گذار می تواند دلش گرم به حقوق تعریف شده ماهانه و سرمایه زندگی اش باشد، اما کودکی که با دستفروشی سر چهار راه ها خرج روزانه زندگی اشان را تامین می کند نمی تواند در خانه بماند تا کرونا برود. بنابراین لازم است در کنار همه دل نگرانی ها کمی هم نگران این کودکان باشیم. »
دکتر قهرمانی ادامه می دهد: «ما امروز نیازمند نگاه ویژه به این کودکان هستیم. ابتلای هر کدام از این کودکان به کرونا زنگ خطر بزرگی است که تا صدایش درنیاد کسی به فکر نخواهد بود. کودکانی که در خانواده های فقیرند بدون هیچ گونه پشتوانه درمانی اند و در صورت ابتلا، به سبب نبود توانایی تامین هزینه های درمانی به مراکز بهداشتی مراجعه نمی کنند و همین مسئله موجب می شود ویروس، افراد زیادی را در محل زندگی آنها قربانی کند. »او در ادامه می گوید: «کودکان کار در حالت عادی به سبب شرایط زندگی سخت در معرض انواع و اقسام آسیب ها و بیماری ها هستند و شرایط حاد امروز به این مسئله دامن زده است. »
- کودک کار بدون لباس کار!
«فریبا خسروی»، مددکار اجتماعی، با انتقاد از بی توجهی به کودکان کار در شرایط امروز جامعه می گوید: «علیرغم توصیه به قرنطینه خانگی، هنوز کودکان کار مشغول زباله گردی و جمع آوری ضایعات هستند، کسی در مقابل این سخن جبهه نگیرد. آنها مجبورند برای تامین نان شب دست به کار شوند. اگر از کرونا نمیرند از گرسنگی می میرند. بنابراین حداقل کاری که می توانیم برای این قشر انجام دهیم، تهیه دستکش و پک بهداشتی برای این کودکان و خانواده هایشان است تا شاید کمی از خطر محافظت شوند. »او با انتقاد از این رویکرد که تامین لباس کودک کار ممنوع اما خودش آزاد است، می افزاید: «تشکل های مردم نهاد باید پای کار بیایند و حواسشان به خانواده های فقیر و کودکان کار باشد. »
- نامه سرگشاده جمعیت امام علی(ع) به وزیر بهداشت
جمعیت «امام علی»(ع) هم در نامه ای سرگشاده خطاب به وزیر بهداشت خواستار لزوم حمایت ویژه از ساکنان مناطق حاشیه ای در برابر شیوع کرونا شدند. در بخش هایی از این نامه آمده است: «متاسفانه در برنامه‌های اعلام شده برای مقابله با این ویروس، هیچ نشانی از وجود دغدغه و برنامه برای اقشار آسیب‌پذیر و ساکن در محله های محروم و حاشیه‌نشین، کودکان کار و کودکان زباله‌گرد به چشم نمی‌خورد. گویا این افراد فراموش شده جزوی از اجتماع امروزی ما محسوب نمی‌شوند، اما براساس آمار انتشار یافته، اعتقادِ راسخ این ویروس به عدم تبعیض باعث گردیده که همه اقشار جامعه اعم از فقیر و غنی شانس ابتلا به آن را به صورت مساوی داشته باشند. »
جمعیت امام علی(ع) در بخش دیگری از این نامه آورده است: «از آنجایی که جمعیت امام علی(ع) همواره ماموریت خود را حضور در بحران به ویژه در کنار اقشار آسیب‌پذیر تعریف کرده، در روزهای ابتدایی اپیدمی این ویروس در کشور اقدام به آموزش روش‌های پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا و اهدای پک‌های مخصوص غذایی و بهداشتی به خانواده‌های تحت پوشش خود نموده است. همچنین پس از تهیه پک‌های بهداشتی ویژه کودکان زباله‌گرد، اعضای داوطلب با رعایت مسائل ایمنی در گاراژهای تفکیک زباله حضور یافته و آموزش‌های لازم پیشگیری از ابتلا به ویروس و روش‌های رعایت بهداشت فردی را به زبان مناسب به کودکان انتقال دادند. »
جمعیت امام علی در ادامه این نامه با بیان این که کودکان کار امروز نیز همچون روزهای قبل و بدون تعطیلی و مرخصی در خیابان‌ها و کارگاه‌ها و در میان زباله‌های شهر به دنبال لقمه‌ای نان می‌گردند، با این تفاوت که این روزها بیماری حاصل از ویروس کرونا هم به کلکسیون بیماری‌های در دسترس آنها اضافه شده است ،از وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی خواسته تا با توجه به ساعت کاری طولانی کودکان کار در محیط‌های آلوده، نسبت به ایجاد ایستگاه‌های بهداشت با امکان توزیع رایگان بروشورهای تصویری مناسب و اقلام بهداشتی ضروری برای پیشگیری از ویروس در محله های محروم و حاشیه ای و راهنمایی عموم به ویژه کودکانی که در سطح محله ها در کوی و برزن حضور دارند، اقدام کنند. »
امکان دریافت خدمات درمانی رایگان برای حاشیه نشینان و کودکان کار در صورت مشاهده علائم مشکوک به کرونا، توزیع لباس مخصوص پیشگیری از ابتلا به ویروس و اقلام بهداشتی از قبیل ژل ضدعفونی کننده، ماسک و انواع شوینده‌ها در بین کودکان کار و رصد کردن فرآیند توزیع آنها، ارسال آموزشگر ویژه برای آموزش روش‌های پیشگیری از کرونا و آموزش بهداشت فردی در گاراژهای تفکیک زباله در میان افراد حاضر و اتخاذ تمهیدات برای توقف موقت کار این کارگاه‌ها و اکتفا کردن صرف به روش مکانیزه از دیر خواسته های جمعیت امام علی از وزارت بهداشت در این نامه بوده است.
کرونا بیرحمانه می تازد. در این روزها حواسمان به هم باشد، به کودک کار به چشم یک معضل اجتماعی نگاه نکنیم. او هم این روزها کمی دلگرمی و توجه می خواهد.