همشهری آنلاین، احمد میرخدائی: فصل جابه‌جایی بسیاری از اجاره‌نشین‌ها آغاز شده اما بی‌توجهی دولت و ستاد مقابله با کرونا به وضع بازار اجاره و فراموش شدن مستأجران در دوره شیوع بیماری کویید ۱۹ مشکلاتی را برای اجاره‌نشینان به وجود آورده؛ کار به‌جایی رسیده که تشکل صنفی مشاوران املاک از موجران خواهش کند تخلیه واحدهای اجاری را به تعویق بیندازند. با این وجود مشاهدات میدانی خبرنگاران همشهری نشان می‌دهد با توجه به رشد سریع قیمت املاک و آپارتمان در زمستان پارسال و به تبع آن افزایش نرخ اجاره‌بها، بسیاری از مستاجران از موجران جواب منفی شنیده‌اند و امسال باید جابه جا شوند.
به گزارش همشهری، شیوع کرونا به وضع مقررات سخت‌گیرانه در اغلب حوزه‌های اقتصادی منجر شده و حتی آن دسته از اصناف که کسب‌وکار آنها غیرضروری تشخیص داده شده، در صورت فعالیت با اخطار و پلمپ یک‌ماهه محل کسب‌وکار مواجه خواهند شد. در این شرایط دفاتر مشاوران املاک نیز به تعطیلی واحد صنفی خود مکلف شده‌اند و درنتیجه همه معاملات بازار مسکن اعم از خریدوفروش یا اجاره باید به بعد از بازگشایی این دفاتر موکول شود. در این شرایط مستأجران که عملاً جزو فراموش‌شدگان کرونا محسوب می‌شوند، از یک‌سو مجبورند طبق قرارداد اجاره خود نسبت به پرداخت اجاره یا تخلیه واحد استیجاری اقدام کنند و از سوی دیگر عملاً به یافتن واحد استیجاری برای انتقال سکونت یا کسب درآمد برای پرداخت اجاره قادر نیستند؛ آن‌هم در شرایطی که برخی موجران چک اجاره مستأجران را به‌حساب گذاشته‌اند و حتی خواستار تخلیه واحد استیجاری خود هستند.
- بازار سه قفله
اگرچه شهروندان بسیاری این روزها مجبورند برای تأمین معیشت و رفتن به محل کار از قرنطینه خارج شوند و حتی در رسانه ملی به بی‌خیالی و بی‌توجهی به کرونا متهم می‌شوند؛ اما اغلب آنها در چاردیواری محل سکونت خود به‌شدت مقید به رعایت اقدامات پیشگیرانه از شیوع کرونا هستند. این روزها، به دلیل شیوع کرونا، کمتر خانواده‌ای به افراد غریبه اجازه ورود به منزل مسکونی خود را می‌دهد و این مسئله عملاً به قفل شدن بازار مسکن و اجاره منجر شده است. از سوی دیگر واحدهای صنفی مشاور املاک نیز طبق قواعد فاصله‌گذاری اجتماعی، فعلاً اجازه فعالیت ندارند و فقط برخی از آنها به‌صورت چراغ خاموش به سر کار بازگشته‌اند. از سوی دیگر در شرایط فعلی تعداد انگشت‌شماری از واحدهای نوساز عرضه شده به بازار مسکن یا اجاره عرضه قابل بازدید خریداران و مستأجران است و بازدید از بخش عمده واحدهای مسکونی دارای سکنه اعم از فروشی یا اجاره‌ای میسر نیست؛ اما مستأجرانی که زمان قراردادشان به پایان رسیده و قادر به توافق با موجر نبوده‌اند مجبورند برای یافتن واحد مسکونی جدید ریسک ابتلا به کرونا را بپذیرند و در بازار مسکن به دنبال بازدید از معدود واحدهای استیجاری باشند. البته طبق گفته مشاوران املاک احتمال موفقیت این افراد بسیار پایین است زیرا حتی در فروردین سال‌های قبل نیز پیدا کردن مورد مناسب برای اجاره یا خرید در بازار مسکن مشکل بوده است.
- سرگردانی اجاره‌نشین‌ها | مالکانی که از ترس کرونا خانه اجاره نمی‌دهند
- تمنای ترحم از موجران
طبق اعلام رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران، در دوره شیوع کرونا بسیاری از مستأجران در تماس با این اتحادیه اعلام کرده‌اند مالکان حکم تخلیه واحدهای مسکونی آنها را گرفته‌اند و به‌واسطه اینکه در شرایط کرونایی بسیاری از ساکنان اجازه بازدید از واحدهای مسکونی خود را نمی‌دهند، این موضوع باعث ایجاد مشکلات بسیاری برای آنها شده است. مصطفی‌قلی خسروی با اشاره به اینکه پیشنهادهای زیادی برای توجه به مستأجران به وزارت راه و شهرسازی ارائه شده می‌گوید: در این زمینه هنوز به نتیجه قطعی نرسیده‌ایم؛ ازاین‌رو از صاحب‌خانه‌ها و مالکان درخواست می‌کنیم با توجه به شرایط کرونایی کشور، هوای مستأجران را به دلیل نبود ملک مناسب برای بازدید داشته باشند و از آنها خواهش می‌کنیم تا اطلاع ثانوی با مستأجران کنار بیابند و قراردادشان را تمدید کنند. یکی از مشاوران املاک تهران به همشهری می‌گوید: فروردین‌ماه اصولاً یکی از ماه‌های کم مشتری در بازار مسکن است اما مستأجران یک ماه قبل از اتمام قرارداد خود باید برای یافتن مورد جدید اقدام کنند و بر همین اساس فعلاً مستأجرانی که یک ماه دیگر تا اتمام قراردادشان باقی مانده نیز به تکاپو افتاده‌اند. او با اشاره به کاهش شدید فایل‌های اجاره در بنگاه‌ها، می‌افزاید: فعلاً به‌جز واحدهای نوساز و واحدهایی که به‌صورت اورژانسی باید فروخته یا اجاره داده شود، هیچ واحدی در بازار مسکن قابل بازدید نیست و حتی تعداد آگهی‌های مربوط به خریدوفروش و اجاره مسکن در فضای مجازی نیز به‌شدت افت کرده است. به عقیده او یا توجه به اینکه طبق قانون قراردادهای اجاره مسکن باید در سامانه املاک و مستغلات ثبت شوند و داری کد رهگیری باشند، بهتر بود دولت تاریخ اعتبار همه قراردادهای اجاره را تا پایان دوره کرونا تمدید کند تا از لحاظ قانونی موجران قادر به فشار به مستأجر نباشند؛ چراکه در شرایط فعلی چنانچه مستأجری پس از اتمام قرارداد از تخلیه واحد خودداری نکند موجر می‌تواند از او درخواست خسارت کند درحالی‌که اگر قانونا تاریخ قرارداد او تمدید شود چنین امکانی برای او وجود نخواهد داشت.
- اما و اگرهای بازار مسکن پساکرونا
تعداد معاملات بازار مسکن تهران در اسفند ۹۸ با کاهش ۲۴ درصدی نسبت به بهمن‌ماه روبه‌رو شد و به ۱۰ هزار و ۲۴۲ فقره رسید که نسبت به ماه مشابه سال قبل نیز ۲۱ درصد کاهش نشان می‌دهد. هم‌زمان میانگین قیمت یک مترمربع زیربنای مسکونی در شهر تهران با رشد ۸.۷ درصدی مواجه شد. حالا اما در شرایطی که بازار مسکن از ترس کرونا به نسبت تعطیل شده، متولیان امر پیش‌بینی می‌کنند حداقل ۴۰ درصد دیگر از تعداد معاملات آن کاسته شود و این بازار به بدترین وضع رکودی برسد. البته این پیش‌بینی‌ها فقط به دوره شیوع کرونا اختصاص دارد و برای دوره بعدازآن برآوردهای متفاوتی می‌شود. برخی فعالان بازار املاک معتقدند اگر وضعیت بازار مسکن عادی شود به‌واسطه انباشت تقاضای خریدوفروش و اجاره مسکن، این بازار با دوره‌ای از رونق مواجه خواهد شد که یکی از تبعات آن می‌تواند رشد قیمت و تنش نسبی در بازار باشد. از سوی دیگر، برخی مشاوران املاک می‌گویند: با توجه به رشد ۳ برابری قیمت مسکن در ۲ سال اخیر، رونق دوباره این بازار با وضع بازار سرمایه ارتباط مستقیمی دارد و فقط اگر جذابیت این بازار کم شود احتمال هجوم نقدینگی برای سرمایه‌گذاری در بازار مسکن وجود دارد. به عقیده این افراد، فعلاً اغلب صاحبان سرمایه بازار مسکن را برای کسب بازده مناسب نمی‌دانند و به‌واسطه اینکه سهم تقاضای مصرفی در بازار مسکن کمتر از ۳۰ درصد است، افزایش تقاضای خرید مسکن بدون افول بورس دور از انتظار است