در حال حاضر و برخلاف پیش‌بینی‌های اشتباه قبلی، روشن شده است که ویروس جدید کرونا برای مدتی طولانی با ما خواهد بود.
مارک لیپسچ، اپیدمیولوژیست بیماری های عفونی در دانشگاه هاروارد به نیویورک تایمز گفت: "اینکه دقیقا (این ویروس) چه مدت باقی خواهد ماند را باید دید؛ آنچه واضح است این است که مسئله اصلی، مدیریت آن طی ماه‌ها، حتی تا چند سال آینده خواهد بود. عبور از اوج بیماری، بر خلاف آنچه برخی افراد معتقد هستند، آنقدرها مهم نیست."
اجرای یک مرحله‌ای فاصله‌گذاری اجتماعی و فیزیکی، تعطیلی مدارس و محل‌های کاری، محدود کردن رفت‌و‍‌آمد و اجتماعات، قرنطینه شدید و طولانی در درازمدت موثر نخواهد بود.
برای این که بتوانیم انتظارات خود را مدیریت کنیم و بر این اساس امور زندگی را تحت کنترل بیاوریم، بهتر است این پاندمی را به صورت یک موج سالیتون در نظر بگیریم، موجی که به حرکت خود بر اساس قدرت ذاتیش در مسافتی طولانی ادامه میدهد.
موج پیش رونده‌ای که مربوط به این همه‌گیری است، برای آینده‌ای قابل پیش‌بینی و قبل از کاهش، همراه ما خواهد بود؛ البته با توجه به موقعیت جغرافیایی و سیاست‌های موجود، ابعاد متنوع و پویایی را در طول زمان و مکان به نمایش می‌گذارد.
دکتر لیپسچ یکی از نویسندگان دو پژوهش اخیر است که مرکز تحقیقات و سیاست‌های بیماری‌های عفونی در دانشگاه مینسوتا و نیز مدرسه چان در مجله ساینس منتشر کرده‌اند و انواع مختلفی از موج همه‌گیری را توصیف می‌کنند.
لیسپچ معتقد است بین پیش‌بینی آب و هوا و الگوسازی بیماری شباهت وجود دارد و هر دو با کمک توضیحات ساده ریاضی درباره نحوه کار یک سیستم قابل پیش‌بینی هستند. البته تغییر آب و هوا امری ناشدنی است اما در مورد بیماری، با تعادل و هماهنگی عوامل روانی، جامعه شناختی، اقتصادی و سیاسی روند همه گیری قابل تغییر خواهد بود.
در مورد همه‌گیری کرونا سه روند قابل تصور است:
سناریو شماره یک: موج اولیه از موارد ابتلا اتفاق می‌افتد، که در حال حاضر رویت می‌شود، و به دنبال آن یک روند مداوم و پرتحرک از قله ها و دره ها، اوج و سقوط میزان ابتلا، رخ میدهد و به تدریج طی یک یا دو سال کاهش می‌یابد.
سناریو شماره ۲: موج فعلی با موجی به مراتب بزرگتر در پاییز یا احتمالا زمستان تعقیب خواهد شد که پس از آن با امواج کوچکتری دنبال خواهد شد، مشابه آنچه در طول همه‌گیری های آنفولانزای ۱۹۱۸ رخ داد. (مشهور به آنفلوانزای اسپانیایی)
سناریو شماره ۳: یک اوج بهاری شدید را نشان میدهد که به آهستگی کاهش می‌یابد و با فراز و نشیب‌های کمتری دنبال می‌شود.
در نتیجه هر روندی که محقق شود (با فرض موفقیت اقدامات کاهش مداوم و انتظار برای به نتیجه رسیدن واکسن)، باید حداقل برای ۱۸ تا ۲۴ ماه دیگر برنامه‌ریزی داشته باشیم تا فعالیت‌های مهم در راستای کنترل و درمان کووید ۱۹، با وجود نقاط پرخطر در مناطق متنوع جغرافیایی، ادامه پیدا کند.
نتایج بررسی‌های علمی نشان میدهد روند حرکت موج بیماری با دوره‌های فاصله‌گذاری فیزیکی و اجتماعی نسبت روشنی دارد. در این نمودار بخش‌های آبی رنگ دوره‌های فاصله گذاری را نشان میدهد و نمودار موجی قرمز رنگ نیز شدت ابتلا به بیماری را ترسیم کرده است.
فاصله‌گذاری در زمان افزایش آمار ابتلا از سر گرفته می‌شود و با کاهش آمار ابتلا به میزان مشخصی که بنابر مناطق جغرافیایی مختلف متفاوت است، برداشته می‌شود. یکی از دلایل اصلی این اقدام کنترل فشار وارد شونده به سیستم درمانی است.
همچنین به نظر می‌رسد اثرات فصلی و کند شدن گسترش بیماری در فصول گرم نیز قابل بررسی باشد زیرا اثرات فصلی دوره های فاصله گذاری اجتماعی را تحت تاثیر خود قرار میدهد و زمان بیشتری را برای دوره‌های فاصله اجتماعی فراهم می‌کند.
با این حال امسال، اثرات فصلی به احتمال زیاد، تاثیری حداقلی خواهد داشت زیرا بخش بزرگی از جمعیت هنوز مستعد ابتلا به ویروس در تابستان هستند و ناشناخته‌های دیگری نیز وجود دارد؛ بنابراین نمی‌توان با استناد به مطالعاتی که روی رفتار فصلی آنفولانزا شده است، به تنهایی، رفتار ویروس کرونا را در ماه‌های تابستان آینده پیش‌بینی کرد.
آنچه در کل واضح است این است که یک تلاش یک‌طرفه در راستای حفظ فاصله‌گذاری فیزیکی و اجتماعی برای مهار همه‌گیری بیماری در درازمدت کافی نخواهد بود و روند رسیدن به مصونیت جامعه بسیار طولانی خواهد شد.
این امر به این دلیل است که زمانی که در اجرای فاصله‌گذاری فیزیکی و اجتماعی موفق هستیم، سیستم مراقبت‌های بهداشتی از فشار خارج شده و تعداد کمتری از افراد مبتلا به عفونت می‌شوند که دقیقا هدف همین است.
اما اگر ابتلا به بیماری منجر به مصونیت شود، فاصله‌گذاری فیزیکی و اجتماعی به معنی این است که افراد بیشتری مستعد ابتلا به این بیماری هستند. در نتیجه هنگامی که فاصله‌گذاری فیزیکی و اجتماعی برداشته شود، احتمالا ویروس به آسانی و همانطور که قبل از قرنطینه منتشر می‌شد، دوباره پخش خواهد شد.
بنابراین در صورت نبود واکسن، ممکن است این همه‌گیری در سال‌های ۲۰۲۱ یا ۲۰۲۲ نیز همچنان ادامه داشته باشد که این حتی متخصصان را نیز شگفت‌زده کرده است؛ به گفته آنها: "ما پیش بینی می‌کردیم که یک دوره طولانی ازفاصله‌گذاری اجتماعی ضروری باشد اما تصوری از این که می‌تواند این قدر طولانی باشد نداشتیم."
ترجمه: فاطمه عباسی